Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2015

Ψάχνοντας ανθρωπιά: Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι – Το «Όνειρο ενός γελοίου»


Ολόκληρο το έργο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι διαπερνά ένας πυρετός αγωνίας για το έγκλημα που διασκορπίζει τις ανθρώπινες υπάρξεις στο όνομα των μεγάλων ιδεών της αδελφοσύνης και της ελευθερίας. Όλα του τα μυθιστορήματα τα διαπνέει ένας διαρκής σαρκασμός, ένα κίτρινο χρώμα απέναντι στην υποκρισία του παράλογου κόσμου που δημιουργήθηκε στο όνομα της λογικής, οι ήρωες του δεν είναι άλλοι από εμάς τους ίδιους δημιουργοί και καρικατούρες του κόσμου αυτού.

Ο συντηρητισμός του Ντοστογιέφσκι απέναντι στον μηδενισμό που προάγανε οι νέες ιδέες των επιστημών και των ιδεολογισμών του 19ου αιώνα ( ιδέες που στην σκιά των αποτελεσμάτων τους ζούμε σήμερα ) έκανε πολλούς να τον κατηγορήσουν πως ήταν ενάντια στην ιδέα της ανθρώπινης χειραφέτησης και πως προτιμούσε αντί αυτής την ανάδυση σε μια εποχή πανσλαβικού Τσαρισμού και Θρησκευτικής ταπείνωσης. Ποιος όμως μπορεί να κρίνει τον άνθρωπο Ντοστογιέφσκι που στην πορεία της ζωής του γνώρισε διαρκείς εξορίες, φυλακίσεις, ανέχεια και εξευτελισμό και όμως κατεχόταν από ένα τεράστιο πάθος για την ζωή, αλλά το κυριότερο ήταν ένα ελεύθερο πνεύμα που μπορούσε να διακρίνει με ξάστερη διαύγεια την υποκρισία και την αντίφαση των νέων ιδεών που σκλάβωναν τον κόσμο με νέα δεσμά; Δεν υπάρχει άλλωστε πιο οξυδερκής και με πιο μεστό τρόπο ειπωμένη κριτική για τον σοσιαλισμό όπως αυτή στο «Όνειρο ενός γελοίου» , γράφει: «Βγήκαν οι άνθρωποι και άρχισαν να ερευνούν για να αναδιοργανώσουν την κοινωνία κατά τέτοιο τρόπο, ώστε χωρίς να πάψει ο καθένας να αγαπάει τον εαυτό του περισσότερο από τους άλλους να μην είναι πρόσκομμα στους άλλους» .

Πώς να πραγματοποιήσεις το ιδανικό της «αδελφωμένης ανθρωπότητας» Σοσιαλισμέ την ίδια στιγμή που κηρύττεις τον «μοναδικό και τον εγωισμό» ως ιδεώδες; Αυτή την θεμελιώδη οντολογική αντίφαση ο Ντοστογιέφσκι είχε ως κεντρικό θέμα κριτικής στο «Έγκλημα & Τιμωρία», «Δαιμονισμένοι» και «Αδελφοί Καραμαζώφ». Όμως σε κανένα άλλο έργο δεν έγραψε τόσο διακριτά για την θετική εικόνα του για μια ανθρωπινή ανθρωπότητα όσο στο μικρό φανταστικό διήγημα το «Όνειρο ενός γελοίου».

Είχε την επίγνωση πως μια ζωή άξια του ονόματος της μπορεί να βιωθεί αληθινά σε αυτό τον κόσμο ανάμεσα από αυτούς τους ίδιους τους ανθρώπους αρκεί «αν όλος ο κόσμος ήθελε να θέλει, και όλα θα είχανε γίνει κιόλας» και όμως ήξερε καλά πως όποιος μιλούσε για το ιδανικό αυτό μόνο γελοίος θα φάνταζε στους υπολοίπους. Σε ένα κόσμο φτιαγμένο από άσπλαχνη λογική και πολιτική ορθότητα μόνο ένας «γελοίος άνθρωπος» είναι ικανός για τέτοια όνειρα.

Πηγή:http://eagainst.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου