Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2019

θάνος Μικρούτσικος: Η πυξίδα μιας ζωής πλημμυρισμένης με μουσική...

Αποτέλεσμα εικόνας για Μικρούτσικος-Κούτρας" 
 Ο Θάνος Μικρούτσικος γράφει για τους πέντε πιο σημαντικούς σταθμούς στη διαδρομή του...

Σπιτικό γλυκό κουταλιού και πιάνο
Μόλις είχα κλείσει τα τέσσερά μου χρόνια όταν η γιαγιά μου, η Ελένη, με έστειλε στο σπίτι της θείας μου για να της πάω ένα γλυκό του κουταλιού που μόλις είχε φτιάξει. Η Ηλέκτρα Παπαμικροπούλου ήταν μουσικός και έπαιζε πιάνο πολύ καλά. Ήταν παντρεμένη με τον..
Αριστείδη Μικρούτσικο, ο οποίος είχε πεθάνει στα 39 του χρόνια, δηλαδή πολλά χρόνια προτού γεννηθώ. Η θεία τον πενθούσε με τον τρόπο της. Δεν ξαναέπαιξε πιάνο. Και τα δύο πιάνα του σπιτιού παρέμεναν σιωπηλά κάτω από βαριά μαύρα υφάσματα. Το σπίτι της, παλιό νεοκλασικό της Πάτρας. Ανέβηκα τα 60 σκαλοπάτια και αυτή με περίμενε στο κεφαλόσκαλο. «Σήμερα θα παίξω για σένα» μου είπε. Προχώρησε στο σαλόνι, ξεσκέπασε ένα μεγάλο πιάνο με ουρά και άρχισε να παίζει. Ύστερα από λίγο με κοίταξε και βλέποντας την έκφρασή μου μου είπε: «Τώρα θα παίξεις εσύ». Με ανέβασε στο σκαμπό του πιάνου, ακούμπησε τα δάχτυλα του δεξιού μου χεριού στα πλήκτρα και τα καθοδήγησε με την παλάμη της. Με διαπέρασε ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτό είναι το σημείο εκκίνησης της μουσικής μου περιπέτειας.

Η πιο όμορφη φωνή για την «Πιο όμορφη θάλασσα»
Αρχές της δεκαετίας του ’70 είχα αποφασίσει ότι θα γίνω μουσικός και όχι μαθηματικός. Είχα γράψει τα πρώτα μου τραγούδια. Συνάντησα ένα νέο κορίτσι, τη Μαρία Δημητριάδη. Ήταν ήδη γνωστή γιατί στα 17 της είχε τραγουδήσει ένα τραγούδι του Ξαρχάκου και αμέσως μετά εξαιρετικά τραγούδια του Μαρκόπουλου και του Θεοδωράκη. Θυμάμαι την πρώτη πρόβα που κάναμε στο σπίτι μου στην Κυψέλη. Είχα ήδη γράψει την «Πιο όμορφη θάλασσα» σε ποίηση του Ναζίμ Χικμέτ. Ακούστηκαν οι πρώτες νότες και ταξίδεψα με τη φωνή της. Δάγκωνε τις λέξεις και οι συλλαβές αποκτούσαν ζωή στο στόμα της. Πρωτοφανές. Τον ίδιο τρόπο ακολουθούσα και εγώ όταν έγραφα και τραγουδούσε τα τραγούδια μου. Φτιάξαμε μαζί τον τρόπο μας. Θα της το οφείλω για πάντα. Ο χρόνος που πέρασε απέδειξε ότι η Μαρία Δημητριάδη ήταν η σπουδαιότερη δραματική ερμηνεύτρια για το ελληνικό τραγούδι. Και τι σύμπτωση! Στην τελευταία παράσταση που έδωσε προτού φύγει από τη ζωή τόσο νέα τραγούδησε πάλι την «Πιο όμορφη θάλασσα» με έναν τρόπο συγκλονιστικό. Την ερμηνεία της αυτή την κρατώ εντός μου ως φυλαχτό.

«Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το Νότο»
Με την ποίηση είχα πολλά πάρε δώσε από μικρός. Έπαιξε μεγάλο ρόλο ο πατέρας μου που μου διάβαζε ποιήματα προτού ακόμη πάω στο δημοτικό σχολείο. Έτσι η ποίηση έγινε εντός μου η δεύτερη κολόνα μετά τη μουσική. Φυσικό ήταν λοιπόν να τα συνδυάσω. Το 1977 αποφασίστηκε να γίνει στην ΕΤ2 ένα σίριαλ υψηλών προδιαγραφών με θέμα τη θάλασσα, μια πολυδάπανη παραγωγή του Γιώργου Παπαλιού με σκηνοθέτη τον Τάσο Ψαρρά, έναν από τους καλύτερους κινηματογραφιστές του νέου ελληνικού κινηματογράφου. Δέχτηκα την πρόταση και τους ρώτησα αν χρειάζονται και τραγούδια. Μου απάντησαν καταφατικά και τους πρότεινα να μελοποιήσω Νίκο Καββαδία. Λίγο μετά κυκλοφόρησε ο δίσκος μου «Σταυρός του Νότου» με 11 τραγούδια μου πάνω στην ποίηση του Καββαδία. Η υποδοχή από τους κριτικούς αλλά και από τον ρηξικέλευθο διανοούμενο Αλέξανδρο Πατσιφά, ιδιοκτήτη της εταιρείας Lyra, ήταν απολύτως απορριπτική. «Γρήγορα να ξεχάσουμε αυτό τον δίσκο» έλεγαν και οι πιο καλοπροαίρετοι. Το τι επακολούθησε είναι γνωστό. Τρεις γενιές διεκδικούν τη δουλειά αυτή ως δική τους. Περίπου σαράντα χρόνια υπάρχει μια καββαδιομανία και ο «Σταυρός του Νότου» δικαιολογημένα είναι η αιχμή του δόρατος της τραγουδοποιίας μου.

Η τυχαία συνάντηση με έναν ποιητή
Αρχές του 1978 διαβάζω ένα ποίημα στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» άγνωστου σε μένα ποιητή. Το όνομά του, Άλκης Αλκαίος. Το μελοποιώ αμέσως. Ψάχνω να τον βρω αλλά μάταια. Ήταν ψευδώνυμο και δεν υπήρχε πουθενά σε κανέναν τηλεφωνικό κατάλογο. Είχα ήδη μπει στο στούντιο με τη Μαρία Δημητριάδη όταν κάποιος φίλος μού αποκάλυψε το πραγματικό όνομα του ποιητή. Τηλεφώνησα στον Βαγγέλη Λιάρο και του είπα ότι έχω ήδη γράψει το τραγούδι του στο στούντιο. Του το έβαλα να το ακούσει από το τηλέφωνο. Ενθουσιάστηκε. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει η μουσική μου περιπέτεια με αυτό τον στιχουργό που συνέβαλε καθοριστικά με τον τρόπο του στην αλλαγή του τοπίου του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού. «Ερωτικό», «Κακόηθες μελάνωμα», «Πάντα γελαστοί», «Ρόζα» τα μεγάλα παράσημά μας. Είμαι ευτυχής που ανακάλυψα έναν ποιητή ο οποίος υποδυόμενος τον στιχουργό μίλησε στον καθένα μας αλλά και σε όλους μας μαζί.

Ο σημαντικός Ευρωπαίος «αναβαπτιστής»
Ο Ανρί Ρονς (Henri Ronse) θεωρείται και σήμερα ένας από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του ευρωπαϊκού θεάτρου, ειδικά σε αυτό που ονομάζεται ποιητικό θέατρο. Προτού ακόμη κλείσει τα 20 του χρόνια ήταν αναγνώστης στις εκδόσεις Gallimard. Προτού κλείσει τα 30 του είχε σκηνοθετήσει όπερες στην Όπερα του Παρισιού. Ήταν κινητή βιβλιοθήκη. Είχε στα σπίτια του πάνω από 700 πίνακες σύγχρονης ζωγραφικής και βεβαίως κατείχε απόλυτα και σε βάθος την τέχνη της μουσικής. Από το 1982 έως το 1992 συνεργαστήκαμε σε 12 θεατρικές και μουσικοθεατρικές παραγωγές σε πολλά μέρη της Ευρώπης. Με έμαθε να βλέπω τα πράγματα σε βάθος. Με βούτηξε ξανά στην κολυμβήθρα πραγμάτων που είχα ξεχάσει. Θα θυμάμαι για πάντα, γιατί ο Ανρί έφυγε δυστυχώς γρήγορα, τις συζητήσεις μας, τους περιπάτους μας και φυσικά τις συνεργασίες μας στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, στη Λυών, τη Λιλ, τη Βενετία, τη Λιέγη... Είμαι πολύ τυχερός που βρέθηκα στον δρόμο του.

Η πιο όμορφη φωνή για την «Πιο όμορφη θάλασσα»...

Κυριακή 29 Δεκεμβρίου 2019

Θάνος Μικρούτσικος (13 Απρίλη 1947 - 28 Δεκέμβρη 2019)

Αποτέλεσμα εικόνας για θάνος μικρούτσικος"


Θλίψη σε όλη την Ελλάδα προκαλεί η είδηση για τον θάνατο του Θάνου Μικρούτσικου το βράδυ του Σαββάτου. Ο μεγάλος μουσικός κατέληξε, σε ηλικία 72 ετών, από καρδιοαναπνευστική ανακοπή στο νοσοκομείο Μετροπόλιταν όπου νοσηλευόταν τις τελευταίες εβδομάδες όπου έδινε μάχη με τον με τον καρκίνο.
Εμβληματική μορφή της μουσικής συνεργάστηκε με κορυφαία ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα του.
«Ενάμιση μήνα τώρα βρίσκομαι σ’ ένα δωμάτιο του νοσοκομείου παλεύοντας μ’ ένα ανόητο πυρετό που επιμένει» είχε γράψει σε ανάρτησή του στο facebook την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου ο αγαπημένος καλλιτέχνης, δίνοντας το στίγμα του αγώνα του για την υγεία του.
«Ποτέ δεν κρύφτηκα. Μηνύματα έρχονται από πολλούς φίλους που ρωτάνε για την κατάσταση της υγείας μου» έγραψε στην ίδια ανάρτηση.


Οι τελευταίοι δύο μήνες ήταν οι πιο δύσκολοι. Η οικογένεια του: τα τέσσερα παιδιά και η σύζυγός του Μαρία δεν εγκατέλειψαν δευτερόλεπτο το πλευρό του. Καλλιτέχνες και φίλοι έσπευσαν να τον δουν, έστω και για τελευταία φορά, στο δωμάτιο του Metropolitan. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες η υγεία του κλονίστηκε. Ο ταλαιπωρημένος οργανισμός παρέσυρε για πρώτη φορά την ψυχή του. Η καρδιά του, όμως, δεν τον πρόδωσε ποτέ, Καρδιά λιονταριού συνέχιζε να χτυπά και να τον κρατά στη ζωή. Έπρεπε να ξεκουραστεί…
Τα τελευταία 24ωρα το μέλλον είχε πλέον κριθεί. Οι ώρες περνούσαν αργόσυρτα. Οι γιατροί είχαν προδικάσει το τέλος, φροντίζοντας να απαλύνουν τους πόνους του.
Όπως ανακοίνωσε η οικογένειά του η πολιτική κηδεία του θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου και ώρα 14:30 στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Ο μαραθώνιος του μουσικού ξεκίνησε πριν από δύο σχεδόν χρόνια, το 2017, με εξετάσεις και επεμβάσεις στην Ελλάδα και τη Βρετανία.
Ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1947 στην Πάτρα. Ήταν μεγαλύτερος αδελφός του μουσικού και παρουσιαστή Ανδρέα Μικρούτσικου. Ο Θάνος Μικρούτσικος ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία). Ακολούθησαν οι σπουδές και η αποφοίτησή του από το μαθηματικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή-συνθέτη Γ.Α. Παπαϊωάννου.


Άρχισε να συνθέτει στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αλλά επίσημα εμφανίστηκε το 1975, με το δίσκο «Πολιτικά τραγούδια». Συνέχισε την πορεία του ως στρατευμένος δημιουργός μελοποιώντας Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ και άλλους. Οι δίσκοι του «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», είναι χαρακτηριστικοί του ριζοσπαστικού κλίματος των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων. Ειδικά η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», έργο πρωτοποριακό για την εποχή του, όπου ο συνθέτης πειραματίζεται πάνω στην ατονική μουσική, γνώρισε διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ και συνοδεύτηκε από την ερμηνεία της Μαρίας Δημητριάδη.
Στη συνέχεια, με τον δίσκο «Σταυρός Του Νότου», σε ποίηση Νίκου Καββαδία, ανοίχτηκε σε ευρύτερη τραγουδιστική θεματική, υπηρετώντας παράλληλα το θέατρο, καθώς και την ηλεκτρονική και ατονική μουσική. Με την ίδια αγάπη πάντα για τον έμμετρο λόγο συνεχίζει να μελοποιεί Γιάννη Ρίτσο, Άλκη Αλκαίο, Κώστα Τριπολίτη, Φρανσουά Βιγιόν, Κωνσταντίνο Καβάφη και άλλους. Ακόμα, έχει παρουσιάσει την όπερα «Ελένη» και έχει μελοποιήσει παραμύθια.

Συνεργάστηκε με κορυφαίες ερμηνεύτριες όπως η Μαρία Δημητριάδη, η Χάρις Αλεξίου και η Ιταλίδα Μίλβα, αλλά και μεγάλους ερμηνευτές όπως ο Μανώλης Μητσιάς, Δημήτρης Μητροπάνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Θηβαίος, Γιάννης Κούτρας και πολλούς ακόμα.
Ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της μουσικής. Έχει γράψει όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, πειραματική μουσική. Παράλληλα ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του κινείται στο χώρο του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού με εκατοντάδες τραγούδια σε στίχους ελλήνων και ξένων ποιητών.
Είχε ηχογραφήσει δεκάδες LP και CD συνεργαζόμενος με τις δισκογραφικές εταιρίες EMI- Classics, Blue Note, Polydor, Sony (CBS), Minos- Emi, Agora, Lyra, HMV, Legend, Legend Classics κ.α.


Έχει συνεργαστεί με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο (Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Η.Π.Α., Ελβετία, Γερμανία, Ρουμανία, Αυστραλία κ.α.). Επίσης, έχει σκηνοθετήσει τρία έργα στο χώρο του μουσικού θεάτρου.
Έχει λάβει αξιοπρεπή αναγνώριση του έργου του στο εξωτερικό. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του έχει δώσει εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει συμμετάσχει ή έχουν παιχτεί έργα του σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής (Λονδίνο, Γλασκόβη, Εδιμβούργο, Παρίσι, Λίλλη, Λυών, Ρενς, Μονπελλιέ, Βρυξέλλες, Λιέγη, Γενεύη, Λοζάννη, Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Βερόνα, Φλωρεντία, Βερολίνο, Δρέσδη, Λειψία, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Βουδαπέστη, Βουκουρέστι, Κωστάντζα, Νόργουιτς, Λουϊζιάνα, Σικάγο, Χονγκ Κόνγκ, Μπουρζ, Μιλάνο, Λισσαβόνα, Άγκυρα, Μοντεβίδεο, Μπουένος Άιρες, Σάο Πάολο, Κάιρο κ.α.).

Στη διάρκεια της καριέρας του κατόρθωσε να ελευθερώσει τη μορφή του ελληνικού τραγουδιού, προσθέτοντας στοιχεία από την νεοτεριστική και κλασσικιστική δυτικοευρωπαϊκή παράδοση, ενώ πειραματίστηκε με την μίξη τονικών και ατονικών στοιχείων και τη μορφική παραλλαγή.
Το 2002 τιμήθηκε για τη μουσική του στο θέατρο με το βραβείο «Δημήτρης Μητρόπουλος» από το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου (Θεατρικό Μουσείο).
Ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. Διετέλεσε, επίσης:
Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 1986-1990
Καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσικού Αναλογίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 1990-1993
Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού 1993-1994
Υπουργός Πολιτισμού 1994-1996
Καλλιτεχνικός διευθυντής της HMV (Ελλάδας) 1996-2004
Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Φεστιβάλ 1998-1999 Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου)
Σύμβουλος διοίκησης για τα πολιτιστικά στην Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004» 2002-2004
Καλλιτεχνικός διευθυντής του Οργανισμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Πάτρα 2006» 2003-2005
Για το έργο του στην πολιτιστική διαχείριση, καθώς και τη μουσική του δραστηριότητα, έγινε επίτιμος δημότης σε πολλές πόλεις της Ελλάδος[2].

Το 1996 παντρεύτηκε τη Μαρία Παπαγιάννη.




 
 


Ο Θάνος στην πολιτική σκηνή

Ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν πάντα ένα έντονα πολιτικοποιημένο άτομο, δηλώνοντας μαρξιστής. Για ένα διάστημα είχε ενταχθεί και στο Κομμμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, από το οποίο τελικά αποχώρησε το 1982. Την περίοδο του λεγόμενου «βρώμικου ’89» βρέθηκε κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου, στηλιτεύοντας την επιλογή της ηγεσίας της Αριστεράς να συγκυβερνήσει με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον οποίο ο Μικρούτσικος αποκάλεσε «αρχιερέα της διαπλοκής».
Στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (1993 – 1996) τοποθετήθηκε εξωκοινοβουλευτικός αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού το 1993, και ένα χρόνο αργότερα, το 1994, με τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε μέχρι το 1996 και τον σχηματισμό της κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη.


Εμφανίστηκε στο προσκήνιο μετά από πολλά χρόνια στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015, στο οποίο τάχθηκε υπέρ του «Όχι». Τα τελευταία χρόνια έχει ταχθεί και πάλι με το ΚΚΕ. Έδωσε τρεις μεγάλες συναυλίες για τα 100 χρόνια του κόμματος το 2018 παρουσιάζοντας μετά από δεκαετίες το έργο του «Καντάτα για τη Μακρόνησο – Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι», ενώ προχώρησε και στην επανεκτέλεση του έργου η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».
Ο ίδιος, στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε για τη συγκεκριμένη κυκλοφορία, είπε για τη σχέση του με το ΚΚΕ: «Είχα κι εγώ κάποιες φορές επιφυλάξεις. Όχι για τη στρατηγική του. Κυρίως γι αυτή την περίφημη ιστορία, το κυνήγι του εφικτού. Όποιος όμως διαβάζει με πάθος ιστορία, θα παρατηρήσει τα τελευταία τουλάχιστον 40 χρόνια, ότι ακόμη και αρχικά αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, κυνηγώντας το εφικτό, είτε ενσωματώθηκαν απολύτως στο σύστημα, είτε περιθωριοποιήθηκαν (…)Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που δεν δημιουργεί ψευδαισθήσεις ότι στο βάρβαρο καπιταλισμό, ειδικά σήμερα, μπορούν τα πράγματα να γίνουν καλύτερα (…) Εγώ είμαι οριστικά μαζί με το ΚΚΕ».
Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 τοποθετήθηκε στην τελευταία τιμητική θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΚΚΕ.



Όταν ο Θάνος Μικρούτσικος μιλούσε με θάρρος για τη μάχη του με τον καρκίνο

Ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει το 2018 στην Εφημερίδα των Συντακτών, είχε μιλήσει ανοικτά για τον καρκίνο. «Ετοιμαζόμουν πέρυσι τον Ιούνιο να κάνω μια περιοδεία με το έργο του Καββαδία. Μου λέει η γυναίκα μου: μήπως να κάνεις μια εξέταση για το σάκχαρο στην προοπτική των 40 συναυλιών; Η παθολόγος, ως μη όφειλε, μου γράφει να κάνω υπέρηχο άνω και κάτω κοιλίας βλέποντας κάτι σαν αιμαγγείωμα. Μετά τον υπέρηχο κάνω μαγνητική. Αποδεικνύεται ότι έχω καρκίνο στο συκώτι. Και μετά κάτι φαίνεται και στο κόκκαλο».
«Αν ο συνδυασμός ίσχυε ήμουν καταδικασμένος. Ήταν πράγματι ένα φρικώδες επταήμερο. Τα αποτελέσματα από τις βιοψίες βγαίνουν στις 4 Ιουλίου και χαμογελάμε λίγο. Το κόκκαλο είναι εντάξει. Μένει ο καρκίνος στο συκώτι. Το χειρουργείο διαρκεί 8,5 ώρες. Είχαν πειραχτεί και τρεις λεμφαδένες…», είπε μεταξύ άλλων ο Θάνος Μικρούτσικος. «Νομίζω ότι αντιμετωπίζω τον καρκίνο με δύναμη, έτσι πρέπει να γίνεται. Η αθλιότητα της χημειοθεραπείας δεν με έχει καταβάλει, νιώθω τυχερός, είμαι και δημιουργικός. Είναι μονόδρομος. Ξυπνάω στις 8 το πρωί και δουλεύω. Μετά τη χημειοθεραπεία βάζω πρόβα 7-9 και ο γιατρός τρελαίνεται. Έχει αποδειχτεί και ιατρικά πως αν δώσεις κατάθλιψη στον καρκίνο είναι το καλύτερό του. Ε, λοιπόν, εγώ θα τον δυσκολέψω όσο μπορώ», ανέφερε στη συνέχεια, προσθέτοντας:
«Όχι, δεν φοβήθηκα. Έχω πλήρη συνείδηση ότι πρόκειται για πολυπαραγοντική ασθένεια η οποία αυτονομείται -άρα δεν εξαρτάται από σένα πώς το παλεύεις. Όμως θα σου πω κάτι. Στον όποιο βαθμό κάποια πράγματα εξαρτώνται από μένα, το παλεύω του κερατά… Σε εκείνο τον βαθμό που έχω έστω μικρό ρόλο, θα του βγάζω τη γλώσσα. Δεν θα τον κοροϊδεύω έτσι κι αλλιώς, όχι. Ξέρω πως μπορεί να αυτονομηθεί. Δεν είμαι βλαξ ούτε ζω με ψευδαισθήσεις.
Ένα πρωί κοιτάχτηκα στον καθρέφτη και του είπα: Τα έβαλες με λάθος άνθρωπο. Θα σε ταλαιπωρήσω φρικτά. Αν με ρωτήσεις τι ελπίζω, θα σου πω όχι την ίαση αλλά να καταστήσω το νόσημα χρόνιο. Η ιατρική εξελίσσεται. Βλέποντας και κάνοντας. Και ζώντας κάθε λεπτό. Ας πούμε ότι ζω τάδε καιρό, δεν τον προσδιορίζω. Δεν πρέπει να τον ζήσω καλά»;
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Ευχαριστούμε,  Θάνο Μικρούτσικε, για τα νοερά ταξίδια που "...πάνω στο φτερό του καρχαρία..." κάναμε μαζί σου...                                                                                 

  Πηγή:kourdistoportocali.com

Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου 2019

Πήγε ο Άγιος Βασίλης και στη Δυτική Όχθη...

Οι πιο κάτω φωτογραφίες δείχνουν ξεκάθαρα το δράμα και την ατυχία να έχεις γεννηθεί στη λάθος πλευρά του φράχτη...


MUSSA QAWASMA / REUTERS
Η σημαία της Παλαιστίνης στα ερείπια σπιτιού που κατεδάφισαν οι ισαρηλινές αρχές. Άνδρες ντυμένοι με στολές Άγιου Βασίλη μοιράζουν δώρα σε παιδιά Χωριό αλ Καντέρ, δυτικά της Βηθλεέμ.

«...και επί γης ειρήνη...». Κι όμως όσες φορές και εάν στην Βηθλεέμ εψάλη αυτός ο ύμνος τις ημέρες των Χριστουγέννων στα Παλαιστινιακά Εδάφη η ειρήνη δεν ήρθε. 
Φέτος παλαιστίνιοι πουν ζουν στην Δυτική Όχθη και χρειάζονται άδεια από το Ισραήλ για να επισκεφθούν τους δικούς τους σε άλλες περιοχές των παλαιστινιακών εδαφών προχώρησαν σε μια πολύ διαφορετική διαμαρτυρία. 
Πλάι στον φράχτη από σύρμα που έχει υψώσει το Ισραήλ και στην περιοχή δυτικά της Βηθλεέμ και κοντά στα σημεία ελεγχόμενης διέλευσης εμφανίστηκαν, Παλαιστίνιοι ντυμένοι με στολές Άγιου Βασίλη. Κρατώντας πλακάτ κατά τη ισραηλινής κατοχής και σημαίες του Ισραήλ, διαμαρτυρήθηκαν ειρηνικά ενώ στη συνέχεια μοίρασαν δώρα σε παιδιά στα ερείπια ενός σπιτιού που είχαν κατεδαφίσει οι ισραηλινές δυνάμεις ενώ άλλοι άγιοι-βασίληδες πέρασαν κάτω από από τις σιδερένιες πόρτες και τα κάγκελα στα σημεία διέλευσης μικρά δώρα σε παιδιά που βρίσκονται στην άλλη πλευρά....
Το αποτέλεσμα είναι αυτές οι φωτογραφίες στις οποίες συμπυκνώνεται όλο το δράμα ενός λαού.

MUSSA QAWASMA / REUTERS
Μια νεαρή κοπέλα ντυμένη με Άγιος Βασίλης δίνει ένα δώρο σε ένα αγοράκι που βρίσκεται από άλλη πλευρά της σιδερένιας πόρτας που χωρίζει την Ιερουσαλήμ από την Δυτική Όχθη...
MUSSA QAWASMA / REUTERS
Αγοράκι από την Παλαιστίνη, ντυμένο Άγιος Βασίλης περνά κάτω από την σιδερένια πόρτα για κάποιον που ζει από την άλλη πλευρά του φράχτη που  χωρίζει την Ιερουσαλήμ από την Δυτική Όχθη...
MUSA AL SHAER VIA GETTY IMAGES
Παλαιστίνιος ντυμένος Άγιος Βασίλης κάθεται σε μια πολυθρόνα στα ερείπια σπιτιού ομοεθνή του που κατεδάφισαν οι Ισραηλινοί. Στα πόδια του έχει ένα αγοράκι. Χωριό αλ Καντέρ, δυτικά τη Βηθελεέμ...
MUSA AL SHAER VIA GETTY IMAGES
Παλαιστίνιοι φορώντας στολές Άγιου Βασίλη χοροπηδούν πλάι στον συρματένιο φράχτη που έχουν υψώσει οι Ισραηλινοί κοντά στο χωριό Γουλατζέχ, δυτικά της Βηθλεέμ...
MUSA AL SHAER VIA GETTY IMAGES
Παλαιστίνιοι φορώντας στολές Άγιου Βασίλη χοροπηδούν πλάι στον συρματένιο φράχτη που έχουν υψώσει οι Ισραηλινοί κοντά στο χωριό Γουλατζέχ, δυτικά της Βηθλεέμ...
MUSA AL SHAER VIA GETTY IMAGES
Παλαιστίνιοι φορώντας στολές Άγιου Βασίλη και υψώνοντας πλακάτ διαμαρτύρονται κατά της ισραηλινή κατοχής πλάι στον φράχτη κοντά στο χωριό Γουαλατζέχ, δυτικά της Βηθλεέμ...
MUSA AL SHAER VIA GETTY IMAGES
Με στολές Άγιου Βασίλη, Παλαιστίνιοι διαμαρτύρονται κατά της ισραηλινής κατοχής στα ερείπια ενός σπιτιού που οι αρχές του Ισραήλ κατεδάφισαν επειδή, όπως υποστηρίζουν, δεν έχει λάβει νόμιμη άδεια. Χωριό αλ Καντέρ, δυτικά τής Βηθλεέμ...
MUSA AL SHAER VIA GETTY IMAGES
Η σημαία της Παλαιστίνης στα ερείπια σπιτιού που κατεδάφισαν οι ισαρηλινές αρχές. Παιδιά και άνδρες ντυμένοι με στολές Άγιου Βασίλη και μοιράζουν δώρα. Χωριό αλ Καντέρ, δυτικά της Βηθλεέμ...

MUSSA QAWASMA / REUTERS
Παιδιά και διαδηλωτές ντυμένοι Άγιοι Βασίληδες στα συντρίμμια σπιτιού που κατεδάφισαν οι ισραηλινές αρχές...
MUSSA QAWASMA / REUTERS
Παλαιστίνιος διαδηλωτής ντυμένος Άγιος Βασίλης κρατά ένα πλακάτ και κινείται πλάι στον σιδερόφραχτο φράχτη κοντά στην Βηθλεέμ... 
                                        
Πηγή: huffingtonpost.gr

Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2019

Καρόλου Ντίκενς "Χριστουγεννιάτικη ιστορία"


Αποτέλεσμα εικόνας για Χριστουγεννιάτικη ιστορία"

Ας αφεθούμε και πάλι στη μαγεία της ημέρας που ξημερώνει, παρακολουθώντας την "Χριστουγεννιάτικη Ιστορία" του Καρόλου Ντίκενς, με την ευχή Μακάρι το πνεύμα των Χριστουγέννων να μαλακώσει τις καρδιές ακόμη και των πιο σκληρών ανθρώπων...

Λίγα λόγια για την (πασίγνωστη) υπόθεση...

Ο πλούσιος αλλά, τσιγκούνης Εμπενίζερ Σκρουτζ , ο οποίος μισεί
κυριολεκτικά τα Χριστούγεννα, βιώνει μέσα σε μία μόνο νύχτα μία μοναδική εμπειρία,
τρομαχτική μα συνάμα, λυτρωτική! Έπειτα από τη μεταφυσική «επίσκεψη» του νεκρού
συνεταίρου του Τζέικομπ Μάρλεϊ, τον επισκέπτονται τρία Πνεύματα.
Το Πνεύμα των Παρελθοντικών Χριστουγέννων, το Πνεύμα των Χριστουγέννων του Παρόντος
και το Πνεύμα των Μελλούμενων Χριστουγέννων. Ο άσπλαχνος Σκρουτζ, αγγίζοντας
συναισθήματα που είχε για χρόνια ξεχασμένα, μαλακώνει και πλημμυρίζει Αγάπη...

Καλά Χριστούγεννα για όλους μας!

"Τα Χριστούγεννα του κυρ Αλέξανδρου"...


Αποτέλεσμα εικόνας για παπαδιαμάντης"

Κάθε Χριστούγεννα η σκέψη μας πηγαίνει αυθόρμητα στον Σκιαθίτη Γέροντα των γραμμάτων μας, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, που έχει γράψει υπέροχα χριστουγεννιάτικα διηγήματα. Να ένα αυτοβιογραφικό, γεμάτο από την ομορφιά της σημερινής ημέρας! "Τα Χριστούγεννα του κυρ Αλέξανδρου"...

Ο ουρανός έβρεχε διαρκώς λεπτόν νερόχιονον, ο γραίος αδιάκοπος εφύσα και ήτο ψύχος και χειμών τας παραμονάς των Χριστουγέννων του έτους…
Ο κυρ Αλέξανδρος είχε νηστεύσει ανελλιπώς ολόκληρον το Σαρανταήμερον και είχεν εξομολογηθεί τα κρίματά του (Παπά-Δημήτρη το χέρι σου φιλώ!). Και αφού εγκαίρως παρέδωσε το χριστουγεννιάτικον διήγημά του εις την “Ακρόπολιν” και διέθεσεν ολόκληρον την γλίσχρον αντιμισθίαν του προς πληρωμήν του ενοικίου και των ολίγων χρεών του, γέρων ήδη κεκμηκώς υπό των ετών και της νηστείας, αποφεύγων πάντοτε την πολυάσχολον τύρβην, αλλά φιλακόλουθος πιστός, έψαλεν, ως συνήθως, με την βραχνήν και σπασμένην φωνήν του, πλήρη όμως ενθέου πάθους, ως αριστερός ψάλτης, εις το παρεκκλήσιον του Αγίου Ελισσαίου τας Μεγάλας Ώρας, σχεδόν από στήθους, και ότε επανήλθεν εις το πτωχικόν του δωμάτιον, δεν είχεν ακόμη φέξει!
Ήναψε το κηρίον του και τη βοηθεία του κηρίου (και του Κυρίου!) έβγαλε το υπόδημά του το αριστερόν, διότι τον ηνώχλει ο κάλος, και ημίκλιντος επί της πενιχράς στρωμνής του, πολλά ρεμβάζων και ουδέν σκεπτόμενος, ήκουε τας ορυγάς του κραταιού ανέμου και τους κρότους της βροχής και έβλεπε νοερώς τον πορφυρούν πόντον να ρήγνυται εις τους σκληρούς αιχμηρούς βράχους του νεφελοσκεπούς και χιονοστεφάνου Άθω.
Εκρύωνεν. Αλλά το καφενείον του κυρ Γιάννη του Αγκιστριώτη ήτο κλειστόν. Αλλά και οβολόν δεν είχε να παραγγείλει:
– Πάτερ Αβραάμ, πέμψον Λάζαρον! (ένα ποτηράκι ρακή ή ρώμι).
Εκείνην την χρονιάν τα Χριστούγεννα έπεσαν Παρασκευήν. Τόσον το καλύτερον. Θα νηστεύσει και πάλιν, ως το είχε τάμα να νηστεύει δια βίου κάθε Παρασκευήν δια να εξαγνισθεί ο αμαρτωλός δούλος του Θεού από το μέγα κρίμα της νεότητός του, που είδε τυχαίως από την κλειδαρότρυπαν την νεαράν του εξαδέλφην να γδύνεται.
Έκαμε τον σταυρόν του κι εσκεπάσθη με την διάτρητον βατανίαν του, όπως ήτο ντυμένος και με τα υποδήματα – πλην του αριστερού.
Και τότε ευρέθη εις την προσφιλήν του νήσον των παιδικών του χρόνων με τα ρόδιν’ ακρογιάλια, τας αλκυονίδας ημέρας, τας χλοϊζούσας πλαγιάς, με τα κρίταμα, την κάππαριν και τας αρμυρήθρας των παραθαλασσίων βράχων και με τους απλούς παλαιούς ανθρώπους, θαλασσοδαρμένους ή ναυαγούς, ζωντανούς και κεκοιμημένους.
Και ήλθεν ο Χριστός με το τεθλιμμένον πρόσωπον, η Παναγία η Γλυκοφιλούσα με το λευκόν και ένθεον Βρέφος της, ο Άγιος Στυλιανός, ο φίλος και φρουρός των νηπίων, η Αγία Βαρβάρα και η Αγία Κυριακή με τους σταυρούς και τους κλάδους των φοινίκων εις τας χείρας, ο όσιος Αντώνιος και Ευθύμιος και Σάββας με τας γενειάδας και τα κομβοσχοίνιά των· και ήλθε και ο όσιος Μωϋσής ο Αιθίοψ, “άνθρωπος την όψιν και θεός την καρδίαν”, η Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια κρατούσα εις τας χείρας το μικρόν της ληκύθιον, το περιέχον τα λυτήρια όλων των μαγγανειών και επωδών, ο Άγιος Ελευθέριος, η Αγία Μαρίνα και είτα ο Άγιος Γεώργιος και ο Άγιος Δημήτριος με τα χαντζάρια των, με τας ασπίδας και τους θώρακάς των – ολόκληρον το Τέμπλον του παρεκκλησίου της Παναγίας της Γλυκοφιλούσης εκεί επάνω εις τον βράχον τον μαστιζόμενον από θυέλλας και λαίλαπας και λικνιζόμενον από το πολυτάραχον και πολύρροιβδον κύμα….
Φέγγος εαρινόν και θαλπωρή διεχύθησαν εντός του υγρού δωματίου και ο κυρ Αλέξανδρος λησμονήσας τον κάλον του ανεσηκώθη να φορέσει και το αριστερόν του υπόδημα δια ν’ ασπασθεί ευλαβώς τους πόδας του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων.
Αλλ’ η οπτασία εξηφανίσθη και ιδού ευρέθη εις τον Άι Γιάννην τον Κρυφόν, που εγιάτρευε τους κρυφούς πόνους κι εδέχετο την εξαγόρευσιν των κρυφών αμαρτιών. Πλήθος πιστών είχεν ανέλθει από την πολίχνην, ζωντανοί και συγχωρεμένοι, να παρακολουθήσουν την Λειτουργίαν, την οποία ετέλει ο παπά-Μπεφάνης βοηθούμενος από τον μπάρμπ’ Αναγνώστην τον Παρθένην.
Κατά περίεργον αντινομίαν των στοιχείων, ήτο καλοκαίρι κι η Λειτουργία είχε τελειώσει και ήτον δεν ήτον τρίτη πρωϊνή, ότε η αμφιλύκη ήρχισε να ροδίζει εις τον αντικρυνόν ζυγόν του βουνού.
Όλοι γείτονες, λάλοι και φωνασκοί, εκάθηντο κατά γης πέριξ εστρωμένης καθαράς οθόνης. Τέσσερ’ αρνιά, τρία πρόβατα, δύο κατσίκια, αστακοουρές, κεφαλόπουλα καπνιστά της λίμνης, αυγοτάραχον και εγχέλεις αλατισμένοι, πίττες, κουραμπιέδες, μπακλαβάδες, πορτοκάλια και μήλα – όλα τα καλούδια, προϊόντα της μικρής και ωραίας νήσου, περιέμενον τους συνδαιτυμόνας.
– Καλώς ώρισες κυρ Αλέξαντρε, κάτσε κ’ η αφεντιά σου, του είπεν η θεια η Αμέρσα.
Αλλά τι βλέπει γύρω του; Όλους τους ήρωας και τας ηρωίδας των Χριστουγεννιάτικων διηγημάτων του. Εκεί ήτον η θεια-Αχτίτσα, φορούσα καινουργή μανδήλαν και νέα πέδιλα, επιδεικνύουσα μετ’ ευγνωμοσύνης το συνάλλαγμα των δέκα λιρών, το οποίον μόλις έλαβε από τον ξενητευμένον εις την Αμερικήν υιόν της. Δίπλα της εκάθητο κι ο Γιάννης ο Παλούκας, ο προσποιηθείς τον Καλλικάντζαρον την Παραμονήν των Χριστουγέννων και ληστεύσας τον Αγγελήν, τον Νάσον, τον Τάσον – όλα τα παιδιά τα οποία κατήρχοντο από την Επάνω ενορίαν, αφού είχαν ψάλει τα Κάλανδα. Εσηκώθη και παρέδωσεν εις τον κυρ Αλέξανδρον τας κλεμμένας πεντάρας -δεν είχε πως να μεθύσει και εορτάσει τα Χριστούγεννα εκείνην την χρονιάν (συχωρεμένος ας είναι!).
Ιδού κι ο Μπάρμπ’ Αλέξης, ο Καλοκαιρής, που δεν είχεν ανάγκην του πορθμείου του Χάρωνος δια να πηδήσει εις τον άλλον κόσμον· είχε το ιδικόν του, υπόσαθρον πλοιάριον, αυτόχρημα σκυλοπνίχτην. Μαζί του ήτον κι ο σύντροφός του ο Γιάννης ο Πανταρώτας ο ναυτολογημένος ως Ιωαννίδης και διατελών εν διαρκεί απουσία κατά τας ώρας της εργασίας.
– Να φροντίσεις, του είπεν ο Πανταρώτας, να πάρω την σύνταξή μου!
Και λησμονών την ιερότητα της στιγμής εμούντζωσε το κενόν συνοδεύων την άσεμνον χειρονομίαν με την ασεμνοτέραν βλασφημίαν:
– Όρσε, κουβέρνο!
Εκεί ήτον κι ο Μπάρμπα-Διόμας, ευτυχής διότι εγλύτωσεν από το ναυάγιον και ερρόφησεν απνευστί επί του διασώσαντος αυτόν τρεχαντηρίου ολόκληρον φιάλην πλήρη ηδυγεύστου μαύρου οίνου δια να συνέλθει – ω πενιχρά, αλλ’ υπερτάτη ευτυχία του πτωχού!
Αλλ’ ιδού έτρεξε να του σφίξη την χείρα και ο βοσκός ο Σταθ’ς του Μπόζα, του οποίου δύο αίγες είχον βραχωθή εις τον κρημνόν υπεράνω της αβύσσου, όπου έχαινεν ο πόντος και ήτο αδύνατον να σωθούν, αν δεν τον κατεβίβαζαν δια σχοινίου εις τον βράχον με κίνδυνον της ζωής του.
– Την Ψαρή την έχω τάξει ασημένια στην Παναγιά. Τη Στέρφα (την άλλην αίγα) θα την σφάξω για σένα, να την φάμε.
Και η Ασημίνα του μαστρο-Στεφανή του βαρελά, με τας τέσσαρας κακοτυχισμένας θυγατέρας, τη Ροδαυγή, την Ελένη, τη Μαργαρώ και την Αφέντρα, η Ασημίνα, που την μίαν ημέραν εώρτασε τους γάμους της Αφέντρας με τον Γρηγόρη της Μονεβασάς και την άλλην ημέραν επένθησεν τον θάνατον του υιού της του Θανάση.
Τέλος, ω! της εκπλήξεως, ενεφανίσθη και ο έτερος εαυτός του, ο Αλέξανδρος Παπαδημούλης, ο πτωχαλαζών, ο ασχολούμενος εις έργα μη κοινώς παραδεδεγμένης χρησιμότητος!
Ο κυρ Αλέξανδρος ησθάνθη τύψεις, ότι έπλασεν όλους αυτούς τους ανθρώπους του λαού τόσον δυστυχείς και ταπεινούς ή τόσον αμαρτωλούς (ουδείς αναμάρτητος!) και τον εαυτόν του τόσον επηρμένον!…
Αλλά την στιγμήν εκείνην τον διέκοψεν η οκταόκαδος τσότρα, η περιφερομένη από χειρός εις χείρα. Δεν επρόλαβε να την εναγκαλισθή και ήχησαν τα λαλούμενα (βιολιτζήδες ντόπιοι και τουρκόγυφτοι με κλαρινέτα) και … εξύπνησεν.
Ποτέ ο κοσμοκαλόγηρος κυρ Αλέξανδρος δεν εξύπνησε τόσον χορτάτος, όσον εκείνην την αγίαν ημέραν, ο νήστις του Σαρανταημέρου και ο νήστις όλης της ζωής του! – ζωήν να έχει!

Τα φυτά Ου και Γκι ξημερώνουν τα Χριστούγεννά μας!



Το Γκι είναι αυτό το φυτό με τους λευκούς σφαιρικούς καρπούς, ενώ με κόκκινο καρπό είναι το φυτό Ου που συνηθίζουμε να στολίζουμε στη χώρα μας, την περίοδο των Χριστουγέννων.
Τα φυτά Ού και Γκύ, δεν είναι μόνο γιορτινά και διακοσμηκτικά φυτά, αλλά συνδέονται με αναβίωση πανάρχαιων προχριστιανικών εθίμων για το χειμερινό ηλιοστάσιο και άλλες παραδοσιακές συνήθειες. Επίσης, αποτελούν τροφή για τα ζώα κατά τη δύσκολη χειμερινή περίοδο, χρησιμοποιούνται στην ξυλογλυπτική, στην παραδοσιακή πρακτική ιατρική, μέχρι και ως πολύ καλό προσάναμα για το τζάκι.
Τα φυτά Ού και Γκύ συχνά συγχέονται. 
Ειδικότερα, το φυτό Ού (λατ., Ilex aquifolium, αγγλ., Holly, γαλλ., houx), με τα αγκαθωτά φύλλα και τα κοινά ονόματα αρκουδοπούρναρο, αρκουδοπούρνι, λαύρος, μηλοπούρναρο, μηλιοπούρναρο, λιαπουρνιά, λιόπρινο, ελαιόπρινο, λιόπουρνο, αγγλικός πρίνος, ευρωπαϊκό πουρνάρι, έχει νοτιοαμερικανική προέλευση, είναι γηγενές στη δυτική και νότια Ευρώπη, βορειοδυτική Αφρική και στη νοτιοδυτική Ασία. Στην Ελλάδα συναντάται και αυτοφυές, είναι σχετικά κοινό είδος, και συναντάται σποραδικά, κυρίως με μικρές συστάδες, μέσα σε διάκενα δασών με κωνοφόρα και στα μικτά δάση κωνοφόρων–πλατύφυλλων στην κεντρική και βόρεια Ελλάδας. Στο Πήλιο υπάρχουν μεγάλα δέντρα από αρκουδοπούρναρο, όπως και στην Ελασσόνα. Σε μικρές συστάδες το βρίσκουμε στον Κάτω Όλυμπο (Τσακίρι, Γόννοι-Αμπελώνας, Συκαμινέα, Καρυά, Καλλιπεύκη κ.ά), αλλά και τον Παλαιό Άγιο Αθανάσιο Πέλλας. Οι παλαιοντολόγοι μας πληροφορούν ότι το Αρκουδοπούρναρο εγκαταστάθηκε στην περιοχή, με την ξήρανση της λεκάνης της Μεσογείου κατά τη διάρκεια της Πλειόκαινης γεωλογικής περιόδου, καθώς τα μέχρι τότε δάση της Δάφνης υποχώρησαν σταδιακά και αντικαταστάθηκαν από ανεκτικές στην ξηρασία σκληρόφυλλες φυτοκοινωνίες. Είναι διακοσμητικό φυτό και κυρίως το συναντάμε στα γιορτινά τραπέζια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, μιας και οι κόκκινοι καρποί του κάνουν ωραία αντίθεση με το ζωντανό πράσινο χρώμα των φύλων του. Μαζί με το Γκύ, με το οποίο συνδέεται από πολλούς, αποτελούν το κλασικό δίδυμο των γιορτινών διακοσμήσεων των χριστουγέννων και του καινούργιου χρόνου.
Το Γκύ ή Ιξός ή Ιξιός ή Ιξιά ή Βίσκος ή Μελιό, ή Μελιάς ή Μελάς ή Μηλιάς ή Μελιά ή Ελατένιο, (λατ.,Viscum album, αγγλ., European Mistletoe, γαλλ., Gui), είναι ενδημικό ημιπαρασιτικό φυτό της Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Δεν είναι ούτε φυλλοβόλο, ούτε αειθαλές φυτό, αλλά συμπεριφέρεται ανάλογα με το είδος του δένδρου πάνω στο οποίο παρασιτεί. Έτσι, ρίχνει τα φύλλα του όταν φυτρώνει πάνω σε φυλλοβόλους ξενιστές ή τα διατηρεί όταν παρασιτεί στα αειθαλή δένδρα.…..για τη συνέχεια
Φυτρώνει και αναπτύσσεται σε τούφες πάνω σε κλαδιά κάποιων κωνοφόρων, φυλλοβόλων ή και οπωροφόρων δέντρων (π.χ. ελάτη, φιλύρα, μηλιά, αχλαδιά, λεύκα). Αντίθετα, με αυτό που πιστεύεται, ο ιξός σπάνια βρίσκεται πάνω σε βελανιδιές. Το δέντρο ξενιστής πρέπει να είναι τουλάχιστον 20 ετών σε ηλικία. Αν και τα κλαδιά στα οποία παρασιτεί συνήθως μαραζώνουν, το υπόλοιπο δέντρο ξενιστής σπάνια πεθαίνει.
Και το Γκυ, στολίζεται τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, καθώς αποτελεί αναβίωση ενός πανάρχαιου προχριστιανικού εθίμου, διαδεδομένο σε όλους σχεδόν τους λαούς, όπου γιόρταζαν το χειμερινό ηλιοστάσιο (21-22 Δεκεμβρίου) και τη γιορτή του ‘’Τέλους των Μεγάλων Νυχτών’’ του χειμώνα. Στην Ελλάδα ο Ιξός αποτελούσε τροφή για τα ζώα ιδίως τους χειμερινούς μήνες,όταν η τροφή στις ορεινές περιοχές ήταν σπάνια. Λέγεται, ότι αυξάνει τη παραγωγή γάλατος στα αιγοπρόβατα, ενώ ακόμα και σήμερα στις πλαγιές του Ταϋγέτου οι τσοπάνηδες συλλέγουν αυτό το φυτό πάνω από τα εκεί έλατα και τα άλλα κωνοφόρα.
Το Ού είναι αειθαλής συνήθως θάμνος αργής ανάπτυξης ή δένδρο με ύψος να ξεπερνά και τα 10 μέτρα. Προτιμά σχετικά υγρές περιοχές, μέχρι σε υψόμετρο 600μ σε, και ανέχεται τη ξηρασία του καλοκαιριού της Μεσογείου και τον παγετό. Είναι δίοικο φυτό, δηλαδή υπάρχουν ξεχωριστά αρσενικά και θηλυκά δένδρα. Το φύλο του δένδρου δεν μπορεί να προσδιοριστεί μέχρις ότου τα φυτά αρχίσουν να ανθοφορούν, συνήθως μεταξύ 4 και 12 ετών. Τα άνθη του, κατά την άνοιξη, είναι ελκυστικά ως πηγές νέκταρ για έντομα όπως οι μέλισσες, σφήκες, μύγες, και μικρές πεταλούδες που είναι οι επικονιαστές αυτού του δένδρου. Στα αρσενικά άτομα, τα λουλούδια είναι κιτρινωπό και εμφανίζονται σε ομάδες στις μασχάλες των βλαστών. Στα θηλυκά άτομα, τα λουλούδια τους είναι απομονωμένα ή σε ομάδες των τριών και είναι μικρά και λευκά ή ελαφρώς ροζ, και αποτελούνται από τέσσερα πέταλα και τέσσερα σέπαλα μερικώς ενωμένα στη βάση τους. Στο θηλυκό φυτό από το τέλος του καλοκαιριού, έχουν σχηματιστεί (γονιμοποίηση από τα αρσενικά δένδρα) οι πράσινοι καρποί του, που γίνονται σιγά σιγά κόκκινοι -περιστασιακά κίτρινοι- που διατηρούνται από το Φθινόπωρο μέχρι και το τέλος του χειμώνα. Μετά το πρώτο παγετό της εποχής, οι καρποί του που ωριμάζουν και πέφτουν στο έδαφος, αποτελούν σημαντική τροφή για τα πουλιά και τα τρωκτικά το χειμώνα, μια εποχή με περιορισμένους πόρους διατροφής.
Στην κηποτεχνία είναι πολύ χρήσιμο κύρια στις ψυχρότερες περιοχές αφού έχει πολύ ωραία στιλπνά σκουροπράσινα φύλλα πυκνά, αγκαθωτά ή λεία ή αγκαθωτά και οδοντωτά. Στα νεαρά κλαριά και στα κάτω άκρα των ώριμων δένδρων, τα φύλλα έχει τρία έως πέντε αιχμηρά αγκάθια σε κάθε πλευρά, δείχνοντας εναλλάξ προς τα άνω και προς τα κάτω, ενώ τα φύλλα των άνω κλάδων σε ώριμα δένδρα στερούνται αγκαθιών. Δηλαδή τα φύλλα στο Ού παρουσιάζουν διμορφισμό. Το αρκουδοπούρναρο με το κλάδεμα μπορεί να πάρει πυραμοειδές σχήμα και χρησιμοποιείται κυρίως σε φράχτες ή και μόνο του σε περίοπτες θέσεις μέσα σε ένα κήπο. Προτιμά ημισκιερές θέσεις, όξινα καλά στραγγιζόμενα εδάφη και είναι ανθεκτικό στη ξηρασία και στο ψύχος. Οι σπόροι του μερικές φορές κάνουν αρκετά χρόνια για να βλαστήσουν. Στη δυτική ακτή των ΗΠΑ και της Χαβάης είναι ένα χωρο-κατακτητικό είδος-ζιζάνιο.
Το Αρκουδοπούρναρο, έχει μεγάλη ικανότητα προσαρμογής σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες και είναι ένα στιβαρό είδος πρωτοπόρος που διατηρεί και εμπλουτίζει το έδαφος διευκολύνοντας τον εποικισμό από ‘άλλα είδη. Ουσιαστικά, συμπληρώνει ξανά τα περιθώρια των δασών ή τα διάκενα δασών μετά από εκτεταμένες υλοτομίες. Είναι ένας οικολογικός δείκτης μιας καλά διατηρημένης φυσικής περιοχής με μικρή ανθρώπινη διείσδυση.
Στη ροή του χρόνου ανά τους αιώνες χρησιμοποιείται για πολλές χρήσεις. Από τα καλύτερα κάρβουνα, για προσάναμμα, στην χαρακτική, στη λάξευση. Οι καρποί του είναι δηλητηριώδεις και περιέχουν μεταξύ των άλλων την ιλεξανθίνη (κίτρινη χρωστική), αλκαλοειδή, θεοβρωμίνη, καφεΐνη, σαπωνίνες. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ως εμετικό, διουριτικό και έχουν καθαρτική δράση Το ανθοϊαμά του λέγεται ότι δρα ευεργετικά σε άτομα που επιδεικνύουν φόβο, ζήλια, οργή, καχυποψία ή μίσος. ια πολλά πουλιά και ζώα του δάσους οι καρποί του αποτελούν περιζήτητη τροφή, ενώ για τον άνθρωπο είναι δηλητηριώδεις.
Mistletoe And Holly Wreath by Nell Hill
Τους αρχαίους χρόνους θεωρούνταν ιερό δένδρο. Σύμφωνα με τον Πυθαγόρα το αρκουδοπούρναρο έφερνε γούρι, έδιωχνε τα μάγια, το κάψιμο στον κήπο έδιωχνε τα φαντάσματα, επίσης έφερε ευτυχία στα νεόνυμφα ζευγάρια. Σε πολλά μέρη της Ευρώπης είναι κακοτυχία να κόψεις ένα τέτοιο φυτό ιδιαίτερα αιωνόβια δέντρα και θεωρείται ένα σημάδι της αιώνιας ζωής. Πιστεύουν ότι έχει υπερφυσικές δυνάμεις, και είναι χρήσιμα ορόσημα για τον τοπικό πληθυσμό, στενά συνδεδεμένο με τα Χριστούγεννα. Η παράδοση της διακόσμησης στις Βόρειες χώρες έχει προχριστιανικές ρίζες και πιθανόν να άρχισε με τους αρχαίους κατοίκους της Ευρώπης, που έφεραν το Ού μέσα στο χειμώνα για να κρατήσει μακριά τα κακά πνεύματα. Σύμφωνα με κάποιες αναφορές προέρχεται από ένα έθιμο των Ρωμαίων, οι οποίοι συνήθιζαν να στέλνουν κλαδιά δένδρων μαζί με άλλα δώρα στους φίλους τους κατά τη διάρκεια του εορτασμού της Saturnalia (προέρχονταν από τα αρχαία Κρόνια 17-23 Δεκεμβρίου). Το έθιμο αυτό υιοθέτησαν και οι πρώτοι χριστιανοί γεγονός που αποδεικνύεται από ένα διάταγμα το οποίο απαγόρευε στους χριστιανούς να διακοσμούν τα σπίτια τους με κλαδιά δένδρων την ίδια εποχή με τους ειδωλολάτρες. Για τον χριστιανισμό, τα αγκαθωτά φύλλα και οι κόκκινοι καρποί του συμβολίζουν τη μαρτυρία του Χριστού. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο σε πολλές γλώσσες της Β. Ευρώπης το Ού ονομάζεται και ‘’Αγκάθι του Χριστού’’ ή ‘’Άγιο Δένδρο’’. Στις παραδόσεις και τους μύθους των διάφορων λαών το Ού συμβολίζει την αειθαλή πτυχή ολόκληρης της ζωής, για άλλους φέρνει καλή τύχη και προστατεύει από τις αρνητικές δυνάμει, σε άλλες παραδόσεις συμβολίζει την μακροβιότητα της ζωής. Στην ελληνική παράδοση θέλει το Ού να είναι ένα από τα πιο γνωστά νεραϊδόδεντρα, καθώς οι νεράιδες στολίζονταν με τους κόκκινους καρπούς του και με τους λευκούς ανθούς του.
Το Γκύ, είναι δίοικο φυτό, με χρώμα πράσινο ή υποκίτρινο, με άνθη μικρά δυσδιάκριτα κιτρινοπράσινα –άνθιση Μάρτιο-Απρίλιο- στις μασχάλες των βλαστών ή στην άκρη των βλαστών, χωρίς μίσχο, σε κεφάλια. Ο καρπός του είναι λευκός ή κίτρινος. Τα φύλλα του είναι πολυετή, αντίθετα, δερματώδη, στενόμακρα και τα κλαδιά του στρογγυλά με δικρανοειδείς διακλαδώσεις. Επειδή κάθε χρόνο κάνει και μια διχοτομική διακλάδωση, μπορούμε από τις διακλαδώσεις να ορίσουμε την ηλικία του φυτού. Ο καρπός είναι σφαιροειδής άσπρη κάψα, μονόσπερμος, με γλοιώδη κολλοειδή χυμό, διαμέτρου δώδεκα περίπου χιλιοστών. Αυτή η γλοιώδη-ιξώδη σάρκα που περιβάλλει τα σπέρματα λέγεται ιξός. Οι παλαιότεροι, έφτιαχναν τις ιξόβεργες ή ξόβεργες για να παγιδεύουν μικρά πουλιά, παίρνοντας από τους καρπούς του την κολλώδη ουσία και αναμειγνύοντας την με μέλι. Είναι το μαγικό βοτάνι των Γαλατών, στο διεθνούς φήμης κόμικ Αστερίξ, που το έκοβαν με χρυσό δρεπάνι και παρασκεύαζαν το μαγικό τους φίλτρο ή ανατάραζαν τα νερά της ιερής δεξαμενής.
Το Γκύ δεν μοιάζει με τα άλλα φυτά, καθώς έχει ένα δικό του τρόπο που ζει που αναπτύσσεται, αλλά και πολλαπλασιάζεται. Ήταν παράξενο φυτό και μαγικό βότανο για πολλούς κατά το μεσαίωνα και στους πρωτόγονους λαούς. Οι ρίζες του δεν απλώνονται μέσα στο έδαφος,, όπως των υπολοίπων φυτών, αλλά μέσα στον ξυλώδη ιστό των κλαδιών του δένδρου, πάνω στο οποίο παρασιτεί, απομυζώντας μέρος των απαραίτητων συστατικών που χρειάζεται, από τα αγγεία του ξενιστή του, χωρίς να του προκαλεί ιδιαίτερο πρόβλημα. Οι σπόροι του, που περιβάλλονται από μία κολλώδη ουσία, για να φυτρώσουν πρέπει πρώτα να περάσουν από το πεπτικό σύστημα κάποιων από τα ελάχιστα πουλιά που τους τρώνε, όπως η «γερακότσιχλα» (Turdus viscivorus). Πεπτικά ένζυμα που βρίσκονται στο πεπτικό σύστημα της γερακότσιχλας ενεργοποιούν το σπόρο, έτσι ώστε όταν το πτηνό αφήσει τα περιττώματα του πάνω σε δένδρο, αυτά κολλούν στο κλαδί λόγω του κολλώδες περιβλήματός του, και ο γόνιμος σπόρος φυτρώνει. Το αρτίβλαστο (νεόφυτο) παρουσιάζει ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο στον κόσμο της χλωρίδας, που λέγεται ‘’Αρνητικός Φωτοτροπισμός’’. Δηλαδή, το νεαρό φυτό δεν κατευθύνεται προς την κατεύθυνση του φωτός, αλλά αντίθετα. Αυτό έχει σαν συνέπεια το νεαρό βλαστάρι να κυρτωθεί και να ακουμπήσει πάνω στο κλαδί από όπου φύτρωσε, να το διατμήσει και να ριζώσει μέσα του. Τα υπόλοιπα κλαδιά που θα φυτρώσουν από αυτόν τον πρώτο βλαστό, θα έχουν όμως ‘’Θετικό Φωτοτροπισμό’’. Δηλαδή, θα κατευθυνθούν προς το φως του ήλιου για να φωτοσυνθέσουν και να συνεχιστεί η ανάπτυξη του φυτού. Η Φύση δηλαδή, επινόησε μία φραγή- δικλίδα ασφαλείας για να περιορίσει, να δυσκολέψει και να ελέγξει την εξάπλωση του παρασιτικού φυτού. Διαφορετικά, η μεγάλη και ανεξέλεγκτη εξάπλωσή του θα μπορούσε να καταστρέψει ολόκληρα δασικά οικοσυστήματα.
Ο Ιξός, αναφέρεται σε κείμενα γιατρών και φυσιοδιφών της αρχαιότητας όπως ο Γαληνός, Διοσκουρίδης, Θεόφραστος, Παράκελσος, Πλίνιος, ως θαυματουργό φάρμακο κατά της επιληψίας, σαν υποτασικό, αγγειοδιασταλτικό, για θεραπεία αποστημάτων, και για άλλες ασθένειες και παθήσεις. Χρησιμοποιήθηκε για αιώνες στην παραδοσιακή ιατρική για να θεραπεύσει ημικρανίες, πονοκεφάλους και διάφορες κρίσεις. Τα φύλλα και τα τρυφερά κλαδάκια είναι τα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται από τους βοτανολόγους και είναι δημοφιλή στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Γερμανία, για να θεραπεύσουν προβλήματα του κυκλοφορικού και του αναπνευστικού συστήματος όπως και για όγκους ακόμη και κακοήθεις. Τα κλαδάκια, τα φύλλα και οι καρποί του ιξού χρησιμοποιούνται για να παραχθεί ένα εκχύλισμα, το οποίο ο ασθενής μπορεί να λάβει από το στόμα. Στην Ευρώπη το εκχύλισμα του ιξού χορηγείται και με ένεση κατόπι συνταγής. Στις Η.Π.Α. ενέσεις ιξού είναι διαθέσιμες μόνο για κλινικές δοκιμές. Εργαστηριακές έρευνες βρήκαν ότι ο ιξός σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Το φυτό είναι τοξικό και μεταξύ άλλων περιέχει ουσίες όπως βισκόλες Α και Β, βισκοτοξίνη (καρδιενεργό πολυπεπτίδιο) και ολεϊνικό οξύ που είναι ηρεμιστικές ουσίες, ρυθμιστικές της λειτουργίας της καρδιάς και ευεργετικές στις νευρικές διαταραχές, κολίνη και ακετυλκολίνη που έχουν υποτασική δράση, γλυκοσίδια της σαπωνίνης, δεψίνες κλπ. Ο Βίσκος συνδυάζεται καλά με τον Κράταιγο,την Βαλεριάνα, το Μελισσόχορτο και το Τίλιο. Το αφέψημα του βοτάνου χρησιμοποιείται από τους θεραπευτές στις υστερίες, υπερδιέγερση , σπασμούς και έχει θετική δράση για την τρίτη ηλικία στην κατάπτωση δυνάμεων. Εξωτερικά χρησιμοποιείται στην αρθρίτιδα, νευρίτιδα, ρευματισμούς και άλλες παθήσεις.
Ήταν το βότανο των μαγισσών του μεσαίωνα για τα ξόρκια τους. Εξακολουθεί να είναι για πολλούς το μαγικό κλωνάρι των ερωτευμένων, που θεωρούν ότι αν φιληθούν κάτω από τα κλαδιά του, θα είναι για πάντα μαζί και αγαπημένοι. Αλλού , το κρεμάνε στις πόρτες των σπιτιών τους για να φέρει καλοτυχία και να διώχνει τη γρουσουζιά. Οι ιατρικές και οι υποτιθέμενες μαγικές ιδιότητες του φυτού χρησιμοποιούνται ακόμα σε πολλές αγροτικές περιοχές.
Still Life with holly and mistletoe Artwork by Eloise Harriet Stannard

Από τους αρχαίους καιρούς ο ιξός (γκυ) ήταν ένα από πιο μαγικά, μυστηριώδη και ιερά φυτά στην ευρωπαϊκή λαϊκή παράδοση. Θεωρούταν σύμβολο ζωής και γονιμότητας, φυλαχτό ενάντια σε δηλητήριο και αφροδισιακό. Στο Μεσαίωνα και αργότερα, κλαδιά από γκυ κρέμονταν από το ταβάνι για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Στην Ευρώπη τα έβαζαν μπροστά στις πόρτες των σπιτιών και των στάβλων για να προλαβαίνουν την είσοδο των μαγισσών. Ο σπάνιος ιξός που βρίσκεται στις βελανιδιές ήταν σεβαστό φυτό για τους αρχαίους Κέλτες και Γερμανούς και χρησιμοποιούταν σαν ιερό φυτό σε τελετές από τους αρχαίους Ευρωπαίους. Στην Κελτική μυθολογία, στα τελετουργικά των Δρυίδων χρησιμοποιούνταν ως αντίδοτο στο δηλητήριο. Το γκυ της ιερής βελανιδιάς ήταν ιδιαίτερα ιερό για τους αρχαίους Κέλτες Δρυίδες. Την έκτη νύχτα του φεγγαριού, λευκοντυμένοι Δρυίδες ιερείς έπρεπε να κόψουν το γκι από την ιερή βελανιδιά με χρυσά δρεπάνια. Δύο λευκοί ταύροι έπρεπε να θυσιαστούν εν μέσω προσευχών που έλεγαν οι λαμβάνοντες το γκυ. Αργότερα, το τελετουργικό, της κοπής των γκυ από την βελανιδιά έφτασε να συμβολίζει την αποδυνάμωση του γέρου βασιλιά από τους διαδόχους του. Επίσης, πίστευαν ότι το γκυ από βελανιδιά μπορούσε να σβήσει μια φωτιά. Αυτή η αντίληψη προερχόταν από την αρχαία πίστη ότι το φυτό αυτό μπορούσε από μόνο του να φυτρώσει στο δέντρο κατά τη διάρκεια μιας αστραπής ή κεραυνού. Εξάλλου, το γκυ μνημονεύθηκε για καιρό σαν σεξουαλικό σύμβολο και σαν η «ψυχή» της βελανιδιάς. Συλλεγόταν κατά το θερινό αλλά και κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, και το έθιμο του στολισμού των σπιτιών τα Χριστούγεννα προερχόταν από τους Δρυίδες και άλλες προχριστιανικές παραδόσεις για να γιορταστεί το χειμερινό ηλιοστάσιο και το τέλος της μακριάς νύχτας του χειμώνα.
Ο Ιξός, έχει κύριο ρόλο στη Νορβηγική μυθολογία (από εκεί προέρχεται και το έθιμο του φιλιού κάτω από τα κρεμασμένα για διακόσμηση γκυ). Στη Σκανδιναβία θεωρούνταν το φυτό της ειρήνης, κάτω από το οποίο οι εχθροί δήλωναν ανακωχή των πολέμων και συμφιλιώνονταν. Σε μερικές περιοχές της Αγγλίας και της Ουαλίας οι αγρότες το έδιναν στις αγελάδες που γεννούσαν το πρώτο μοσχάρι του νέου έτους. Έτσι, πίστευαν ότι έφερνε τύχη σε ολόκληρο το κοπάδι. Στις Ρωμαϊκές παραδόσεις, ο ιξός θεωρούνταν ότι εξασφάλιζε την καλοτυχία. Το έθιμο αυτό υπάρχει από τους Δάκες (μυστηριώδης λαός που ζούσε νότια του Δούναβη στη σημερινή βορειοκεντρική και δυτική Ρουμανία).
Η λατινογενής λέξη για τον Ιξό Viscus, όπως και η ελληνική λέξη Ιξόςαναφέρονται στη γλοιώδη υφή των καρπών του. Κάποιοι διατείνονται ότι το αγγλικό όνομα του φυτού «Mistletoe» προέρχεται από δύο παλιές aγγλικές λέξεις. To «mistel» που σημαίνει κοπριά/κόπρανα ζώου και «tan» που σημαίνει κλαράκι. Ο ιξός όπως πίστευαν, είχε τη δύναμη της γονιμότητας, και η «κοπριά» από την οποία πίστευαν ότι ξεπηδούσε, ότι είχε τη δύναμη να δίνει ζωή.
Στις μέρες μας, ο ιξός συνήθως χρησιμοποιείται –μαζί με το Ού (Ilex aquifolium ή αρκουδοπούρναρο, κλαδιά με τα καταπράσινα κατσαρά γεμάτα μυτερές ακίδες φύλλα και κόκκινους μικρούς καρπούς) για τη Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση, αν και η προχριστιανική προέλευση αυτής της παράδοσης θέλει να συμβολίζει το γιορτασμό των λαών για το ‘’Τέλος των Μεγάλων Νυχτών’’ τους χειμώνα.
                                
                                                                 Πηγή: georgepelagia.wordpress.com