Σάββατο 28 Ιουνίου 2025

Αργοστόλι, από το σκοτάδι στο φως...

 

Πηγή: www.kefaloniapress.gr


 γράφει η Μαρία Μαρκάτου-Αλυσανδράτου

Σήμερα 4 Ιουνίου 2025 συμπληρώνονται 125 χρόνια από την ημέρα που ηλεκτροδοτήθηκε το Αργοστόλι, όταν  ο δήμαρχος Σπύρος Ραζής Λουκάτος(1895-1903) εγκαινίασε τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης ανάβοντας τον πρώτο λαμπτήρα στην κεντρική πλατεία. Μέχρι εκείνο τον Ιούνιο του 1900 το Αργοστόλι φωτιζόταν με πετρελαιοφάναρα ενώ έναν  αιώνα πριν, ζούσε κυριολεκτικά στο σκοτάδι αφού δεν υπήρχε φωτισμός τη νύχτα.


Το Αργοστόλι γίνεται η πρωτεύουσα του νησιού το 1757 όταν αυτή μεταφέρεται από το κάστρο του Αγίου Γεωργίου. Χρονικά τότε, βρισκόμαστε  197 χρόνια από την κατασκευή της πρώτης αποβάθρας στην περιοχή το 1560 από τον προνοητή Luigi Balbi και 62 χρόνια μετά από την διάνοιξη του πρώτου δρόμου στην πόλη, του Λιθόστρωτου, το 1695 από τον προνοητή Lio ή Leone Bembo. Δυστυχώς, καθ’ όλη την διάρκεια  της Ενετοκρατίας, της Γαλλικής κατοχής που ακολούθησε και της Ιονίου Πολιτείας στην συνέχεια, δεν υπάρχουν αναφορές για φωτισμό του Αργοστολίου με οποιοδήποτε μέσο.

Αργοστόλι το 17ο αιώνα,εκεί που ξεκινάει η ακτογραμμή προς τα αριστερά,σήμερα βρίσκεται η οδός Σιτεμπόρων

Αυτό άλλαξε  επί Αγγλοκρατίας και συγκεκριμένα το 1811 όταν έφτασε στρατιωτικός διοικητής στο νησί ο Charles Rhilippe de Bosset(Κάρολος Φίλιππος Ντε Μποσσέ) και τοποθέτησε 55 φανάρια λαδιού σε κεντρικά σημεία της πόλης, που όπως θα δούμε παρακάτω, αντικαταστάθηκαν  αργότερα από φανούς πετρελαίου. Η πληροφορία για τα 55 φανάρια βρίσκεται σε έγγραφο που έστειλε ο υποναύαρχος  H.Smith στον διοικητή του νησιού de Bosset με ημερομηνία 12 Αυγούστου 1811 και στο οποίο εγκρίνει την τοποθέτηση των φαναριών.

Την επίβλεψη του φωτισμού έχει τα χρόνια της Αγγλοκρατίας  το Επαρχιακό Συμβούλιο κι  από επιστολές διαμαρτυρίες της εποχής, φαίνεται ότι ο φωτισμός  ήταν ελλιπής, κατάσταση που  συνεχίστηκε και μετά  το 1864, όταν η καύσιμη ύλη  αντικαταστάθηκε από πετρέλαιο. Δέκα περίπου χρόνια μετά την Ένωση ο  φωτισμός γινόταν  με αυτεπιστασία από τον δήμο ή με ανάθεση σε εργολάβους. Οι τελευταίοι όμως, προκειμένου να εξοικονομούν πετρέλαιο βάζουν μικρά φυτίλια ή πολύ λιγότερο πετρέλαιο από αυτό που απαιτείται με αποτέλεσμα οι γειτονιές της πόλης  να μην έχουν επαρκή φωτισμό και να υπάρχουν συνεχείς διαμαρτυρίες. Τις περισσότερες φορές τα φανάρια άναβαν αργά τη νύχτα και μέχρι τα μεσάνυχτα είχαν ήδη σβήσει.

Διαμαρτυρίες γα τον φωτισμό  στην εφημερίδα ”Ο Φίλος του Λαού” φ.15/19 Φεβρουαρίου 1876

Η έλλειψη επαρκούς φωτισμού στα στενά του Αργοτολίου βοηθούσε και κάθε παράνομη δραστηριότητα, την οποία προκειμένου να αντιμετωπίσει η αστυνομία εφοδιάζει τα όργανα με σφυρίχτες ώστε να αποτρέπονται παραβατικές πράξεις από την μια και να καλούν σε ενισχύσεις από την άλλη.

Ο φωτισμός στην αρχή  είναι  στο εσωτερικό του Αργοστολίου και σε κεντρικά σημεία.Τα φανάρια εκείνα τα χρόνια είναι κατασκευασμένα από λεπτή λαμαρίνα  τετράπλευρα ή εξάπλευρα  και τοποθετημένα  κάθετα πάνω σε μαντεμένιους στύλους.

Φωτιστικά σώματα σε κάθετους στύλους επί των πεζοδρομίων της οδού Θεάτρου, σημερινής Ρόκκου Βεργωτή και στο βάθος το θέατρο ΚΕΦΑΛΟΣ

Αργότερα, ο φωτισμός επεκτάθηκε και στις γειτονιές οπότε προστέθηκαν φανάρια που ήταν  στερεωμένα  σε οριζόντιους βραχίονες στις γωνίες των σπιτιών.

Τα τελευταία είχαν μια άρθρωση προς τον τοίχο κι ένα άγκιστρο που επέτρεπε στα φανάρια να ανεβοκατεβαίνουν κι έτσι οι φανοκόροι μπορούσαν να τα ανάβουν χωρίς να χρησιμοποιούν σκάλα.

Πετρελαιοφάναρο σε οριζόντιο βραχίονα σπιτιού με φόντο το Δικαστικό Μέγαρο του Νάπιερ, πριν το 1900

Μέχρι  το 1876 όπως προαναφέραμε φωτιζόταν μόνο το εσωτερικό του Αργοστολίου και τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, μετά από συμφωνία δημοτικής αρχής Βικέντιου Καρύδη(1874-1881)  και Λιμενικής Επιτροπής φωτίζεται κι η παραλιακή οδός από την Σισιώτισσα μέχρι την πλατεία Μέτελα, με φανούς που τοποθετήθηκαν σε μαντεμένιους στύλους επάνω στα κρηπιδώματα που είχε κατασκευάσει το 1830 ο Charles James Napier(Τσαρλς Τζέημς Νάπιερ), δεύτερος τοποτηρητής της Αγγλικής προστασίας στο νησί μας.

Άποψη της παραλιακής το 1896 με τους φανούς επάνω στα κρηπιδώματα του Νάπιερ

Η οκταετία της δημοτικής αρχής Γερασίμου Δρακόπουλου(1883-1891) είναι για τον φωτισμό του Αργοστολίου η καλύτερη και πιο αποδοτική περίοδος λίγο πριν ηλεκτροφωτιστεί η πόλη. Εκείνη την εποχή έχουν τοποθετηθεί 300 νέα φανάρια κι ο φωτισμός γίνεται με αυτεπιστασία του δήμου κι όχι των εργολάβων. Το τελευταίο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο δήμαρχος προμηθεύεται το πετρέλαιο σε τιμή χονδρική κι όχι από το λιανεμπόριο όπως γινόταν μέχρι τότε, έχουν ως αποτέλεσμα την βελτίωση του φωτισμού και την πτώση των εξόδων που απαιτούνται για την ομαλή λειτουργία του.

Ο ίδιος δήμαρχος  αντιλαμβανόμενος τις μελλοντικές ανάγκες της πόλης,  μερίμνησε για την σύνταξη της πρώτης μελέτης ηλεκτροφωτισμού του Αργοστολίου και κίνησε την διαδικασία για τις λήψη προσφορών. Πρόκειται επίσης για τον πρώτο δήμαρχο του Αργοστολίου  που φεύγοντας από το δημαρχείο έφησε κέρδος στα δημοτικά ταμεία αφού δεν ελάμβανε τα έξοδα μετακίνησης και παραστάσεως που του αναλογούσαν.

Οδός σημερινής Χαροκόπου  το 1884,απέναντι από τον Κήπο του Νάπιερ και στη γωνία του αρχοντικού Χαριτάτου δεξιά διακρίνεται τεράγωνο πετρελαιοφάναρο στερεωμένο οριζόντια

Με την ανάληψη των δημαρχιακών καθηκόντων από τον Παναγή Βινιεράτο Κομποθέκρα(1891-1895) οι πρωτοποριακές προτάσεις του προηγούμενου δημάρχου χάνονται στα συρτάρια κι ο φωτισμός στο Αργοστόλι επανέρχεται σε κακές εποχές όπου η απληστία των εργολάβων κι η ασυδοσία των φανοκόρων έχει ως αποτέλεσμα τα περισσότερα φανάρια να μένουν σβηστά, με εξαίρεση 2-3 κεντρικούς δρόμους.

Ωστόσο, λόγω της προετοιμασίας  στο θέμα του προηγούμενου δημάρχου Δρακόπουλου, τον Μάρτιο του  1892 φτάνουν στο δημοτικό συμβούλιο τρεις προσφορές για τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης και παρότι επιλέγεται η πιο συμφέρουσα -αυτή του βιομηχάνου Γερασίμου Κατσίγερα αντί 35.000 δραχμών ετησίως- δεν εφαρμόστηκε  ποτέ.

Πετρελαιοφάναρο σε γωνία σπιτιού αριστερά, στον δρόμο που οδηγούσε στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη(σημερινή Ηλία Ζερβού),γύρω στο 1898

Το θέμα του ηλεκτροφωτισμού επαναφέρει στο προσκήνιο ο επόμενος  δήμαρχος Σπυρίδων  Ραζής Λουκάτος(1895-1899 και 1899-1903) ο οποίος και υπογράφει την πρώτη σύμβαση το 1898.

Πολύ όμως  πριν ηλεκτροφωτιστεί το Αργοστόλι, τα σπίτια των εύπορων οικογενειών χρησιμοποιούσαν ηλεκτρικά κουδούνια που λειτουργούσαν με υγρό στοιχείο και τα οποία τους εφοδίαζαν οι  έμποροι αδελφοί Αρσένη(Τσιρόλιας) από το 1897. Στην εκπνοή του 19ου αιώνα και συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 1899 όταν ο ηλεκτρισμός είναι έτοιμος να εγκατασταθεί στο Αργοστόλι, φτάνει από την Αθήνα αντιπρόσωπος ηλεκτρικού οίκου για να εγκαταστήσει τα νέα ηλεκτρικά κουδούνια στα αρχοντόσπιτα, όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ.

Απόσπασμα από την εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ φ.97/10 Ιουλίου 1899, σχετικά  με την άφιξη του Α. Ιερεμία, διευθυντή του ηλεκτρικού οίκου ”Καραβέλλου και Ιερεμία”

Τελικά, το δημοτικό συμβούλιο με το 415 ψήφισμα της  11ης Οκτωβρίου 1898 επικυρώνει την πρώτη σύμβαση παροχής ηλεκτρικής ενέργειας για το Αργοστόλι κι εξουσιοδοτεί το δήμαρχο Σπύρο Ραζή Λουκάτο να υπογράψει το συμβόλαιο στο συμβολαιογραφείο του Γ.Σ.Μαρκέτου. Η σύμβαση  υπογράφεται με  την εταιρεία COMPAGNIE FRANCAISE THOMSON HΟUSTON που ιδρύθηκε το 1893 στο Παρίσι. Η συγκεκριμένη εταιρεία αγόρασε στην Αθήνα τις εγκαταστάσεις της   ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΕΡΓΟΛΗΨΙΩΝ” (ΓΕΕ) κι ίδρυσε το 1899, δια του αντιπροσώπου της στην Ελλάδα μηχανικού Κων. Νικολαΐδη μαζί με την Εθνική Τράπεζα, την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ.

Η εταιρεία Thomson-Hοuston με εκπρόσωπο τον διπλωματούχο μηχανικό Γεώργιο Κονοπισόπουλο αναλαμβάνει το έργο ηλεκτροφωτισμού και ο δήμαρχος Κρανίων υπογράφει σύμβαση διάρκειας 60 ετών. Στην σύμβαση προβλεπόταν το αποκλειστικό δικαίωμα ηλεκτροφωτισμού στην εταιρεία κι η καταβολή αντιτίμου εκ μέρους του δήμου 30.000 χρυσά φράγκα κάθε χρόνο, επίσης ορίζονταν οι ώρες λειτουργίας των λαμπτήρων πυρακτώσεως καθώς και των βολταϊκών τόξων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η εταιρεία παραχωρούσε το ρεύμα δωρεάν.

Αργότερα η εταιρεία Thomson-Houston μεταβίβασε πλήρως  τα δικαιώματα της στην Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία, η οποία τότε ίδρυσε το κεντρικό της εργοστάσιο στο Νέο Φάληρο  κι ανέλαβε   αποκλειστικά το  προνόμιο του ηλεκτροφωτισμού της Αθήνας.

Ο δήμος Κρανίων όπως ονομαζόταν τότε, για την ανέγερση του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, παραχώρησε οικόπεδο επί της παραλιακής οδού της πόλης, το οποίο ήταν διαμπερές κι είχε μια πρόσοψη επί της παραλίας και μια επί του Λιθόστρωτου και της πλατείας του Αγίου Σπυρίδωνα. Εκεί κατασκευάστηκε το λιθόκτιστο κτίριο της Ηλεκτρικής Εταιρείας από πελεκητή πέτρα μέσα σε δυο μήνες, που στέγασε τον ηλεκτρικό σταθμό και τα γραφεία.

Έξω από το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας στην παραλιακή το 1897, πίσω από τα τηλεγραφόξυλα το καταβρεχτήρι του δήμου και σε πρώτο πλάνο ο Πάνος Αποστολάτος με το κάρο των Φιλανθρωπικών Καταστημάτων, δίπλα στο κάρο του Φλάρη από την Θηνιά

Εκείνο όμως που ξεχώριζε από μακριά, ήταν το 32 μέτρων φουγάρο  του εργοστασίου της Ηλεκτρικής Εταιρείας, που ανύψωσαν από μέσα οι αρχιμάστορες Παύλος και Νικόλαος Αρσένης το 1899, ενώ κατά τον Αγγελο-Διονύση Δεμπόνο, από μαρτυρίες υπερηλίκων αυτή την εργασία έκαναν οι Μαστράτζουλος Δεμπόνος και Μαστρολιβίζης Καραβιώτης.  Στην καρδιά της παραλίας, εκεί όπου περίπου σήμερα βρίσκεται το κτίριο της ΔΕΗ, το εργοστάσιο έδωσε ρεύμα στο Αργοστόλι στις 4 Ιουνίου  του  1900 και το 1921 ήταν το 13ο  σε σειρά κατάταξης, ηλεκτρικό εργοστάσιο στην Ελλάδα.

 

Άποψη της παραλίας με το φουγάρο της Ηλεκτρικής Εταιρείας να ξεχωρίζει στο βάθος.
* Η φωτογραφία έχει υποβληθεί σε ψηφιακή επεξεργασία.

‘Οταν όλα ήταν πλέον έτοιμα, το βράδυ  της Κυριακής 4 Ιουνίου 1900, στην  κεντρική πλατεία των Δικαστηρίων όπως λεγόταν τότε, ο δήμαρχος Σπύρος Ραζής Λουκάτος(1895-1899 και 1899-1903) εγκαινίασε τον ηλεκτροφωτισμό του Αργοστολίου ανάβοντας τον πρώτο λαμπτήρα μετά τον καθιερωμένο αγιασμό.

Απόσπασμα από την εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ φ.143/3 Ιουνίου 1900, σχετικά με τα επικείμενα εγκαίνεια στην κεντρική πλατεία

Εκείνο το βράδυ το Αργοστόλι πλημμύρισε φως κι οι άνθρωποι συνηθισμένοι  μέχρι τότε στην μικρή φλόγα του πετρελαίου, θαμπωμένοι από τις λάμπες των 16 κηρίων έβγαζαν επιφωνήματα θαυμασμού. Το γεγονός ήταν τόσο σημαντικό που ακόμα κι ελληνόφωνες εφημερίδες του εξωτερικού ασχολήθηκαν με το θέμα κι είχαν εκτενές ρεπορτάζ από την τελετή των εγκαινίων, όπως ο ”Ελεύθερος λόγος” της Βράιλας στην Ρουμανία που εξέδιδε ο Κεφαλονίτης Διονύσιος Μεταξάς Λασκαράτος.

Απόσπασμα από την Ελληνόφωνη εφημερίδα της Βράϊλας στην Ρουμανία ‘’Ελεύθερος Λόγος’’ φ.124/28 Ιουνίου 1900, σχετικά με τΕιδική αναφορά πρέπει να κάνουμε εδώ, στο γεγονός ότι το Αργοστόλι ήταν η δεύτερη Ελληνική πόλη μετά την Ερμούπολη της Σύρου, που φωταγωγήθηκε με ηλεκτρικό ρεύμα. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται,  η Αθήνα απέκτησε δημοτικό φωτισμό δυο χρόνια αργότερα, το 1902 επί δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη και τότε ηλεκτροφωτίστηκαν οι οδοί Σταδίου, Ερμού, Αιόλου,Αθηνάς, Κολοκοτρώνη, Φιλελλήνων και Αγίου  Κωνσταντίνου.Το 1889 είχαν επιλεκτικά φωτιστεί οι πλατείες Ομονοίας, Συντάγματος και τα Ανάκτορα λόγω των γάμων του διαδόχου Κωνσταντίνου και στην συνέχεια ο φωτισμός στους δρόμους της πρωτεύουσας γινόταν με αέριο.
Η οδός Αγίου Γεράσιμου και μετέπειτα Παναγή Βαλλιάνου το 1905 στην οποίαν διακρίνονται οι ηλεκτρικοί φανοστάες

Με την απαρχή του νέου αιώνα το Αργοστόλι μπήκε σε μια νέα εποχή και σιγά-σιγά ο φωτισμός εξαπλώνεται εκτός από τα κεντρικά και σε άλλα σημεία της πόλης. Στις 2 Νοεμβρίου 1900 γίνεται πρόταση για την φωταγώγηση  της γέφυρας από την Σισιώτσσα μέχρι την Κολώνα με 6 λαμπτήρες αρχικά και τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου ηλεκτροδοτείται το θέατρο ΚΕΦΑΛΟΣ.

Μετά  τον δημοτικό φωτισμό ακολούθησε η εγκατάσταση ηλεκτρικού ρεύματος και στα σπίτια, η οποία δημιούργησε νέα δεδομένα  στην Αργοστολιώτικη κοινωνία. Τότε όμως, όπως αναφέρει ο Αγγελο-Διονύσης Δεμπόνος στο βιβλίο του ‘Η Γένεση και τα πάθη μιας πολιτείας’ Αργοστόλι 1981, ως συνέπεια της  επανάστασης του ηλεκτρισμού, πολύτιμα αντικείμενα που στόλιζαν τα  Αργοστολιώτικα σπίτια αχρηστεύτηκαν. Πολυέλαιοι, φανοστάτες με ορειχάλκινες κι ασημένιες βάσεις, καντηλέρια, λάμπες πετρελαίου με πορσελάνινες βάσεις και  πήλινοι ή σφυρήλατοι λύχνοι πετάχτηκαν στα σκουπίδια. Τα περισσότερα από αυτά ήταν  από το εξωτερικό και πανάκριβα, ιδιαίτερα στα αρχοντόσπιτα, που μετρούσαν αιώνες ζωής πριν εκτοπιστούν  από την ηλεκτρική λάμπα.

Απόσπασμα από την εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ φ.325/18 Σεπτεμβρίου 1904 για την εγκατάσταση ηλεκτρικού ρεύματος στα σπίτια

Η Ηλεκτρική Εταιρεία εφοδιάζει με ηλεκτρικό ρεύμα τους καταναλωτές της μόνο τις νυχτερινές ώρες και μόνο για φωτισμό στην αρχή καθώς η πολύ υψηλή τιμή που απαιτούνταν για οποιαδήποτε άλλη χρήση ήταν απαγορευτική  αλλά στην συνέχεια κι αυτό αλλάζει. Δεσμεύεται από υπογεγραμμένες συμβάσεις  που ανανεώνονται τακτικά να τηρεί το ωράριο σε καθοριμένες ώρες, οι οποίες  ανακοινώνονταν στον τοπικό τύπο   εκτός από 4 νύχτες μέσα σε κάθε μήνα που αντιστοιχούσε στην πανσέληνο κι η Εταιρεία έκρινε ότι δεν χρειαζόταν φωτισμός.

Εκτός από το ηλεκτρικό ρεύμα η Ηλεκτρική Εταιρεία με  τα χρόνια ανέπτυξε κι εμπορικές δραστηριότητες σε άλλους τομείς. Εμπορευόταν τα υλικά που χρησιμοποιούσε για την λειτουργία και τις ανάγκες του εργοστασίου της όπως και τους λαμπτήρες. Στην συνέχεια αρχίζει να πουλάει ΚΩΚ  στις βιοτεχνίες αλλά και τα σπίτια και καθώς η παροχή ρεύματος μπορεί πλέον να καλύπτει κι άλλες ανάγκες πέρα από το φωτισμό, εμπορεύεται μαγειρικές συσκευές που έκαιγαν ΚΩΚ ενώ ανοίγει πρατήριο εντός του εργοστασίου και πουλά άσφαλτο.

Διαφήμιση για την άσφαλτο στην εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ φ.414/25 Σεπτεμβρίου 1906

Το 1906 επί δημαρχίας Σπύρου Φωκά Κοσμετάτου(1903-1907 και 1907-1914) η Ηλεκτρική Εταιρεία υπογράφει σύμβαση με τον δήμο για να αναλάβει την ηλεκτροκίνηση του Υδραγωγείου στον Κούταβο και τον Μάρτιο του 1909 φωταγωγείται η παραλία με λαμπτήρες βολταϊκού τόξου.

Η παραλιακή κατά την εγκατάσταση των ηλεκτρικών στύλων  το 1909 στο ύψος περίπου της Σισσιώτισας

 

Τα εγκαίνια για την φωταγώγηση της προκυμαίας έγιναν με κάθε επισημότητα την Κυριακή 1 Μαρτίου 1909 και τρία χρόνια αργότερα η Ηλεκτρική Εταιρεία ανανεώνει τους λαμπτήρες σε όλο το δίκτυο. Εγκαθιστά νέου τύπου, μεταλλικούς και καταργεί εκείνους με νήμα άνθρακα λόγω του ότι οι τελευταίοι ήταν πολυδάπανοι κι είχαν μικρή διάρκεια ζωής.

Απόσπασμα από την εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ φ.523/28 Φεβρουαρίου 1909 σχετικά με την φωταγώγηση της παραλίας

Τα χρόνια περνούν, οι δήμαρχοι εναλλάσσονται στο τιμόνι της πόλης και κατά καιρούς πραγματοποιούνται βελτιώσεις στην παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος όπως αυτές του 1915 όπου μειώνεται σημαντικά η τιμή στους οικιακούς καταναλωτές και παραχωρείται ρεύμα και κατά την διάρκεια της ημέρας για πρώτη φορά από τότε που  ηλεκτροδοτήθηκε το Αργοστόλι.

Η κεντρική πλατεία Παναγή Βαλλιάνου με τους φανοστάτες το 1918

 

Κατόπιν συμφωνίας επίσης, τα δημοτικά καταστήματα πληρώνουν τιμή ατο μισό της καθορισμένης  ενώ το  Δημαρχείο φωτίζεται δωρεάν. Παρ’ όλα αυτά δεν λείπουν τα προβλήματα, οι διαμαρτυρίες κι οι αντιδικίες με την εκάστοτε δημοτική αρχή καθώς η Εταιρεία παραβλέπει πολλές φορές τις υποχρεώσεις της, δεν τηρεί το ωράριο και αθετεί τις δεσμεύσεις της.

Άποψη της παραλιακής σε λήψη τραβηγμένη από το υπόστεγο της Ντογκάνας(Τελωνείου)

 

Εκτός από τα προβλήματα με την Ηλεκτρική Εταιρεία που ως επιχείρηση πολλές φορές λειτουργεί εις βάρος των καταναλωτών κι  αποκλειστικά για το κέρδος της, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις που ο φωτισμός της πόλης υπέστη σοβαρές ζημιές από εξωγενείς παράγοντες.

Ένας τέτοιος ήταν οι πανηγυρισμοί νίκης μετά από εκλογές, όπου κατά την προσφιλή τακτική ψηφοφόρων εκείνα τα χρόνια, το βράδυ των εκλογών που  κέρδιζε ο συνδυασμός τους κατέστρεφαν τον δημοτικό φωτισμό σπάζοντας τους λαμπτήρες με πέτρες, ξύλα ή ακόμα και με πιστολιές.  Άλλες φορές, μια πολύ έντονη καταιγίδα άφηνε πίσω της κατεστραμμένο το σύνολο των φωτιστικών σωμάτων όπως αυτή που συνέβη το ξημέρωμα της 12ης Οκτωβρίου 1915 λόγω σφοδρότατης χαλαζόπτωσης σε μέγεθος αυγού, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο της εποχής.

Απόσπασμα από την εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ, φ.887/17 Οκτωβρίου 1915 με αναφορά στις ζημιές από την χαλαζόπτωση

Την ίδια περίπου εποχή στην πόλη του Αργοστολίου υπάρχουν εγκατεστημένοι 360 λαμπτήρες πυρακτώσεως και 64 τοξοειδείς ενώ ο δήμαρχος Διονύσης Βινιεράτος(1914-1916) πετυχαίνει μετά από διαπραγματεύσεις με την Ηλεκτρική Εταιρεία την μείωση στο  1/3 της τρέχουσας τιμής καταναλώσεως για τα ιδρύματα όπως το θέατρο ΚΕΦΑΛΟΣ, το Πτωχοκομείο και το Δημοτικό Καφενείο στην κεντρική πλατεία Π.Βαλλιάνου.

Άλλες φορές το αποτέλεσμα μιας διαβούλευσης δεν είναι θετικό και σε μια τέτοια τον Μάρτιο του 1920, η Ηλεκτρική Εταιρεία προχωράει σε διακοπή του φωτισμού σε όλο το Αργοστόλι επειδή ο δήμαρχος Λουκάς Νιφοράτος(1017-1920) δεν υπέκυψε στις πιέσεις για αύξηση στην τιμή του ρεύματος.  Εκείνη την εποχή το Αργοστόλι αριθμεί 8.000 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή στις 19 Δεκεμβρίου 1920, που εκλαμβάνουν  ως προσβλητική την απόφαση της Εταιρείας και για  να επιτευχθεί η επανασύνδεση, το δημοτικό συμβούλιο παραιτείται κι οι  Αργοστολιώτες διοργανώνουν συλλαλητήριο.

Η παραλία Αργοστολίου το 1916 με το πανύψηλο φουγάρο της Ηλεκτρικής Εταιρείας να ξεχωρίζει μπροστά από το καμπαναριό του Αγίου Σπυρίδωνα.
* Η φωτογραφία έχει υποβληθεί σε ψηφιακή επεξεργασία.

30 σχεδόν χρόνια μετά την ηλεκτροδότηση του Αργοστολίου η κατάσταση δεν φαίνεται να έχει διαφοροποιηθεί προς το καλύτερο αφού  το  1929 στην λογοδοσία του πρώην δημάρχου κι ιατρού Βασιλείου Βανδώρου για τα έτη 1925-1929, γίνεται αναφορά σε εκ νέου  τροποποίηση της αρχικής σύμβασης ηλεκτροδότησης της πόλης με αύξηση στην τιμή αλλά ελάττωση του φωτισμού επί ποσού και διάρκειας.

Το δημοτικό συμβούλιο διαπραγματεύτηκε σκληρά με την Εταιρεία κι υπεγράφη νέα σύμβαση για ανακαίνιση όλου του δικτύου, αντικατάσταση φανών πυρακτώσεως, εγκατάσταση μεγάλων λαμπτήρων,συμπλήρωση φωτισμού και διαρκή παροχή ρεύματος μέρα και νύχτα.

Η λογοδοσία του δημάρχου Βασιλείου Βανδώρου το 1929

Προπολεμικά η πόλη εφωτίζετο με 364 φανούς πυρακτώσεως επί 2.450 ώρες ετησίως κι 66 τοξοειδών των 500 κηρίων ενώ μετά  περιορίστηκε ο φωτισμός, καταργήθηκαν οι μεγάλοι λαμπτήρες, ελαττώθηκαν στις 1.700 οι ώρες ετησίως χωρίς μάλιστα να επιτρέπεται στον δήμο να προσθέσει φανούς κι η πόλη σε αρκετά σημεία με εξαίρεση τα κεντρικά, ήταν σκοτεινή.

Κάπως έτσι τα πράγματα θα κυλήσουν μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και την απελευθέρωση όταν από τα 1.800 σπίτια του Αργοστολίου μετά τους βομβαρδισμούς έχουν  απομείνει περίπου 400 και τα δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης και φωτισμού είναι καταστραμμένα ή λειτουργούν υποτυπωδώς. Τότε, ο  δήμαρχος Παναγής Αντίπας(1946-1950) θα προσφύγει στην δικαιοσύνη για την υπερβολική αύξηση στην τιμολόγηση του ρεύματος και θα δικαιωθεί με την καταδίκη της Ηλεκτρικής Εταιρείας, την οποία όμως θα ακυρώσει στην πράξη το  αρμόδιο Υπουργείο με την παρέμβαση του υπέρ  φυσικά της Εταιρείας.

Το Αργοστόλι μετά τους σεισμούς του 1953 στο ύψος της Σισιώτισσας
* Η φωτογραφία έχει υποβληθεί σε ψηφιακή επεξεργασία.

Σε λίγα χρόνια, οι καταστροφικοί σεισμοί του 1953 εξάρθρωσαν τα πάντα στο νησί και μαζί  τις εσωτερικές εγκαταστάσεις του ηλεκτρικού εργοοστασίου και το σύνολο του εξωτερικού δίικτύου φωτισμού. Όπως αναφέρει ο Αγγελο-Διονύσης Δεμπόνος στο βιβλίο του ‘Η Γένεση και τα πάθη μιας πολιτείας’ Αργοστόλι 1981, χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες του προσωπικού της Εταιρείας και  τις ενέργειες του στρατού έγινε κατορθωτό να ηλεκτροδοτηθούν πρόχειρα οι συνοικισμοί και τα παραπήγματα περίπου δυο εβδομάδες μετά την καταστροφή, γεγονός που ανέβασε λίγο το ηθικό των πληγέντων κατοίκων.

Οι καταστροφές στο Αργοστόλι μετά τους σεισμούς, λίγο πριν το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας
* Η φωτογραφία έχει υποβληθεί σε ψηφιακή επεξεργασία.
 
Η Ανατίναξη και κατεδάφιση του κτιρίου της  Ηλεκτρικής Εταιρείας, αμέσως μετά τους σεισμούς για λόγους ασφαλείας(αρχείο του Γιάγκου Μεταξά)

ΜΜετά την ανοικοδόμηση, η κατάσταση στην πόλη όσον αφορά τον φωτισμό ήταν επιεικώς απαράδεκτη λόγω πολύ συχνών διακοπών ιδιαίτερα  σε ώρες και ημέρες ανάγκης από την ανεπάρκεια των παλιών μηχανών.  Η Ηλεκτρική Εταιρεία που τροφοδότησε με ηλεκτρικό ρεύμα την πόλη του Αργοστολίου για εξήντα ολόκληρα χρόνια, από εκείνη την πρώτη σύμβαση του 1898 μέχρι την δεκαετία του 1960, μετράει πλέον αντίστροφα την παρουσία της στην πόλη.

Η Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών-Πειραιώς Α.Ε., όπως ονομαζόταν τελευταία, εξαγοράστηκε από τη Δ.Ε.Η. το 1960 παραχωρώντας της ακίνητα, μονάδες παραγωγής, υλικά και φυσικά δίκτυο, αντί 32.022.800 δρχ., με επιπλέον σύμβαση το 1961 αντί 7.054.860 δρχ. Δέκα περίπου χρόνια μετά τους σεισμούς η Δ.Ε.Η. κατέφτασε και στο νησί μας κι ανέλαβε την ηλεκτροδότηση του, την Κυριακή 1η Μαρτίου 1962, κατάσταση που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα 4 Ιουνίου 2025, αφού ακόμα κι οι νέοι πάροχοι  ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιούν το υφιστάμενεο παλιό δίκτυο της Δ.Ε.Η για τις συνδέσεις τους.

ΠΠηγές:

  1. Δεμπόνος Αγγελοδιονύσης,Η Γένεση και τα Πάθη μιας Πολιτείας, Αργοστόλι 1981
  2. Λουκάτος Γεράσιμος, Εικόνες και θύμησες από την παλιά Κεφαλονιά – Βιώματα μαρτυρίες, Αργοστόλι 1991 
  3. Αντίπα Παναγή, Αναμνήσεις και προοπτικές τ’Αργοστολιού, έκδοση της Κεφαλληνιακής Αδελφότητος Αθηνών, Αθήνα 1982
  4. Λογοδοσία πεπραγμένων του δήμου Αργοστολίου κατά την δημοτική περίοδον από 1η Δεκεμβρίου 1925- 31 Αυγούστου 1929 υπό Βασιλείου Γ. Βανδώρου τέως δημάρχου
  5. Μαρίνου Παναγή Σολωμού Δρος Νομικής,Γενική Δημοσιονομία της Κεφαλληνίας 1859
  6. Τσιτσέλης Ηλίας, Κεφαλληνιακά Σύμμικτα,τ. Α’ και Β’ Αθήνα 1904 και 1960
  7. Εφημερίδα ΖΙΖΑΝΙΟΝ (1899-1915)
  8. Εφημερίδα Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ(1876)
  9. Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ ΒΡΑΙΛΑΣ(1900)
  10. Φωτογραφίες από το  Κοργιαλένειο  Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο
  11. Συλλεκτική έκδοση Η ΠΑΛΙΑ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΕΝΑΣ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ,Έκδοση της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκη, Tόμος   πρώτος 
  12. Πηγή: www.kefaloniapress.gr


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου