Ό, τι πιο εύστοχο έχω διαβάσει το τελευταίο διάστημα...Από τον Νίκο Ξυδάκη...
Ζούμε ήδη στη δυστοπία του Μασκ... (efsyn.gr)
Εν τω μεταξύ οι πλούσιοι απολαμβάνουν όλα τα σέρβις χωρίς καμία υποχρέωση: private banking και offshore παράδεισοι, νόμιμη φοροδιαφυγή, αόρατο ιδιωτικό χρήμα. Δεν χρειάζονται γκισέ, δεν χρειάζονται πρόνοια...
Hεπίθεση του Ελον Μασκ κατά των ομοσπονδιακών δημόσιων οργανισμών των ΗΠΑ, με πρόσχημα την εξοικονόμηση πόρων, έχει στόχο την αντικατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων με δομές τεχνητής νοημοσύνης. Αυτά περίπου γράφει η Washington Post, εφημερίδα του έτερου φιλοτραμπικού υπερπλούσιου Τζεφ Μπέζος. Σοκαρισμένοι ακόμη και συντηρητικοί ανώτατοι αξιωματούχοι παρατηρούν ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των ΗΠΑ ένας ιδιώτης, ένας μη εκλεγμένος, αλλά χρυσός χορηγός του προέδρου, συρρικνώνει έως καταργήσεως νομοθετημένους θεσμούς, παρακάμπτοντας τη νομοθετική εξουσία και το Σύνταγμα, κονιορτοποιώντας τα ιερά check and balances.
Δεν υπάρχει κοινωνία
Εντούτοις οι θεσμικοί φρίττουν μόνο με τη θεσμική παρεκτροπή. Αυτό που κομίζουν οι τεχνο-ολιγάρχες όμως είναι κάτι βαθύτερο, κομίζουν έναν κοινωνικό-ανθρωπολογικό μετασχηματισμό, τη βίαιη ολοκλήρωση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού: μια οικονομία χωρίς εργαζόμενους, και φυσικά χωρίς συνδικάτα, μια κοινωνία χωρίς κοινότητες, χωρίς συλλογικότητες, χωρίς αλληλεγγύη και πρόνοια, μια κοινωνία-μάζα συγκροτούμενη από εξατομικευμένα υποκείμενα, μοναχικά άτομα κατακλυζόμενα από ατέλειωτες επικοινωνιακές ροές στο σμάρτφον, νομάδες πλατφορμών σε διαρκή εργασιακή επισφάλεια, με διαρκές δομικό άγχος, με δομικό διπολισμό.
Την είχε προφητέψει την εξατομίκευση ο Αλέξις ντε Τοκβίλ για την Αμερική τον 19ο αιώνα, τη διακήρυξε και εφάρμοσε η νεοφιλελεύθερη Θάτσερ στα τέλη του 20ού αι. («Δεν υπάρχει αυτό το πράγμα που λέγεται κοινωνία. Υπάρχουν τα άτομα, άνδρες και γυναίκες, όπως υπάρχουν και οι οικογένειες»), το ολοκλήρωσαν υποδειγματικά ο νεοεργατικός Μπλερ του Τρίτου Δρόμου, ο Σρέντερ στη Γερμανία, η Ευρωπαϊκή Ενωση μετά το Μάαστριχτ.
Η έρημος της πλατφόρμας
Ας μην πάμε μακριά. Ας στρέψουμε το βλέμμα στη διόλου ανεπαισθήτως, διαρκώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα που ζούμε εδώ. Οι πλατφόρμες της ψηφιακής διακυβέρνησης διατρανώνονται ως πάταξη της γραφειοκρατίας· ουσιαστικά συνιστούν μια ψηφιακή γραφειοκρατία, στην οποία ο πολίτης επιτελεί και τις λειτουργίες του δημοσίου υπαλλήλου· ό,τι εργασία απομένει την εκτελούν ιδιωτικά συνεργεία και ανώνυμες εταιρείες.
Εχετε μια φορολογική εκκρεμότητα, ένα οποιοδήποτε μη τυπικό πρόβλημα που δεν προβλέπεται από την ιερή πλατφόρμα. Δεν μπορείτε να επισκεφθείτε την οικεία Εφορία. Δεν υπάρχει. Πρέπει να επισκεφθείτε, κατόπιν ραντεβού, τα καφκικά ΚΕΦΟΔΕ (Κέντρα Φορολογικών Διαδικασιών και Εξυπηρέτησης). Κι εκεί, στον Ταύρο, δεν θα συναντήσετε προϊστάμενο, διευθυντή κ.λπ., αλλά ένα γκισέ που θα επαναλάβει τυποποιημένες οδηγίες για φόρμες, συλλογή εγγράφων κ.λπ., καμία λύση.
Το μοντέλο το λανσάρισαν οι τράπεζες: αντικατέστησαν τους μόνιμους εργαζόμενους με ενοικιαζόμενους και παράλληλα μετέφεραν ΟΛΗ την εργασία του γκισέ στους πελάτες.
Το ίδιο ισχύει στις τηλεπικοινωνίες, στην ενέργεια, στις ασφάλειες, παντού πλατφόρμες, αυτοματισμοί, τσατ ρουμ, τηλέφωνα που δεν απαντούν, call center, κι αν χρειαστεί επίλυση ενός προβλήματος, μιας συστημικής αστοχίας, σου κλείνουν ραντεβού για μετά έναν ή δύο μήνες - ίσως χειρότερα κι απ’ το ΕΣΥ. Το κράτος αντιγράφει τις ιδιωτικές εταιρείες. Δεν προσλαμβάνει καθαρίστριες, φύλακες, θυρωρούς, τους νοικιάζει. Νοικιάζει ανθρώπους. Προοπτικά, όχι πολύ μελλοντικά, θα νοικιάζει δάσκαλους, γιατρούς, τους πάντες.
Η ερημία του υποκειμένου
Ο Μασκ και ο Τραμπ οδηγούν στα άκρα αυτό που ήδη εφαρμόζεται: συρρίκνωση δημόσιων δομών, συρρίκνωση κοινωνικής πρόνοιας, ύμνοι και αίνοι για την ατομική ευθύνη των φτωχών, μίσος για τον αδύναμο. Εν τω μεταξύ οι πλούσιοι απολαμβάνουν όλα τα σέρβις χωρίς καμία υποχρέωση: private banking και offshore παράδεισοι, νόμιμη φοροδιαφυγή, αόρατο ιδιωτικό χρήμα, ιδιωτικά νοσοκομεία, ιδιωτικά σχολεία, ιδιωτικά προάστια. Δεν χρειάζονται γκισέ, δεν χρειάζονται πρόνοια.
Ο φιλελεύθερος Κέινς έλεγε ότι ο σωρευμένος και παραγόμενος πλούτος στον 20ό αιώνα θα επέτρεπε στην ανθρωπότητα να απαλλαγεί σταδιακά από τον μόχθο και να επιδοθεί στην τέχνη, τη χαρά, τη σχόλη. Ο εικονοκλάστης οικονομολόγος και αισθητής πέθανε λίγο μετά τον Β’ Πόλεμο, δεν έζησε τη Χρυσή Τριακονταετία της Ευρώπης, που πλησίασε κάπως τη μέριμνά του για την ισορροπία της πλήρους απασχόλησης. Και δεν μπορούσε καν να φανταστεί τον κόσμο της μεταθατσερικής Βρετανίας, όπως αποτυπώνεται στα φιλμ «Ντάνιελ Μπλέικ» και στο «Δυστυχώς απουσιάζατε» του Κεν Λόουτς.
Αυτά σκεφτόμουν βλέποντας σε επανάληψη το «Wire» του 2002, τον θάνατο της εργατικής τάξης και την άνοδο του εγκλήματος και της διαφθοράς στη Γη των Γενναίων, τις ΗΠΑ. Σε λιγότερο από μια δεκαετία κηδεύτηκε και η μεσαία τάξη στις ΗΠΑ: στο «Breaking Bad» και στο «Better call Saul» υπάρχουν μόνο πλούσιοι και έγκλημα, και η απέραντη ερημία του εξατομικευμένου υποκειμένου, με την ασήκωτη ατομική ευθύνη. Η απέραντη κατάθλιψη και το άγχος του αποθηριωμένου καπιταλισμού.
Η μόνη τέχνη που περιγράφει τη δυστοπία Μασκ και Τραμπ, τη δυστοπία των επιτελικών Τεμπών και της μαγικής πλατφόρμας, είναι οι ενοράσεις του Φ. Ντικ, του Αλφρεντ Μπέστερ, του Νόρμαν Σπίνραντ, του Κ. Γ. Τζέτερ - να μην ξεχάσουμε τον Κάφκα.
efsyn.gr
