Του Σπύρου Κακουριώτη
Ακόμη και μια σύντομη θερινή παραμονή στην Κεφαλονιά, και δη στο Ληξούρι, το «όγδοο Επτάνησο», όπως ονοματίζουν την πόλη τους και την επαρχία της οι ντόπιοι, επιτρέπει στον επισκέπτη να αντιληφθεί το βαθμό στον οποίο η επτανησιακή πνευματική και πολιτιστική παράδοση παραμένει ζωντανή ακόμα και στις μέρες μας, συντελώντας στη διαβόητη ιδιοπροσωπία των Κεφαλήνων.
Η πόλη του Ληξουριού διατηρεί μέχρι σήμερα ανεπούλωτες τις πληγές από τον σεισμό που την έπληξε βίαια τον χειμώνα του 2014, με αποτέλεσμα να παραμένουν κλειστές σημαντικές πολιτιστικές υποδομές, όπως η περίφημη Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη ή το Μαρκάτο, το θέατρο, που είχε καταρρεύσει στους σεισμούς του 1953 και ανοικοδομήθηκε στη συνέχεια.
Παρά ταύτα, ο επισκέπτης δεν θα πρέπει να εκπλαγεί αν στο διάβα του συναντήσει ομάδες κανταδόρων που, συνοδευόμενες από πλήθος φιλόμουσων ή, απλώς, περίεργων, περιδιαβαίνουν τον παραλιακό δρόμο τραγουδώντας τις χαρακτηριστικές επτανησιακές καντάδες, μουσικό είδος που, στην υπόλοιπη Ελλάδα, θεωρείται μουσειακό. Όχι όμως και στην Κεφαλονιά, όπου παραμένει ζωντανό και δημοφιλέστατο.
Ανάμεσα στο corpus των τραγουδιών που συνιστούν αυτήν την παράδοση, ιδιαίτερα αγαπητό είναι το φαινομενικά παιγνιώδες «Σ’ ένα παπόρο μέσα», το οποίο αναφέρεται στην επαναστατική παράδοση των Ριζοσπαστών, οι οποίοι, στον απόηχο της Γαλλικής Επανάστασης («…καπέλο κροκιδένιο και ντρίλινο βρακί…»), υπήρξαν πρωταγωνιστές της αντίστασης στη βρετανική αποικιοκρατία, είτε μέσα από τις εφημερίδες τους και την παρουσία τους στην Ιόνιο Βουλή είτε μέσα από τη συμμετοχή τους στην εξέγερση του 1848-49, αντιμετωπίζοντας την καταστολή των βρετανών κυρίαρχων («…στην Κέρκυρα μάς πάνε να μας δικάσουνε / μα εμείς θα τραγουδάμε ώσπου να φτάσουμε», λέει το τραγούδι, ενώ σε άλλη εκδοχή συναντάται το «…στην Κέρκυρα μάς πάνε να μας κρεμάσουνε»).
***
Σκέψεις και αναπολήσεις του αποκαλόκαιρου όλες αυτές, που ξεπηδούν αυθόρμητα καθώς ξεφυλλίζω έναν μικρό τόμο που εξέδωσε το Μουσείο Μπενάκη, αφιερωμένο στη μνήμη του κατεξοχήν μελετητή του Επτανησιακού Ριζοσπαστισμού, του Γιώργου Γ. Αλισανδράτου. Ολιγοσέλιδος, καθώς περιλαμβάνει τις ομιλίες που εκφωνήθηκαν σε εκδήλωση που διοργανώθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2015, προκειμένου να τιμηθεί η μνήμη του ληξουριώτη φιλόλογου και ερευνητή, αποτελεί όμως μια πρώτης τάξεως εισαγωγή στο επιστημονικό έργο του, αλλά και στην προσωπικότητα του δασκάλου και του πνευματικού ανθρώπου.
Ο Γιώργος Γ. Αλισανδράτος γεννήθηκε το 1915 στο Ληξούρι, ενώ στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών υπήρξε φοιτητής του Ιωάννη Συκουτρή και του απαιτητικού σεμιναρίου του. Ταυτόχρονα ήταν ενεργό μέλος του φοιτητικού «Ακαδημαϊκού Ομίλου» (1925-36), που στόχευε στην καθιέρωση της δημοτικής. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Μανόλη Τριανταφυλλίδη και συμμετείχε στη σύνταξη της περίφημης Γραμματικής του. Ακολουθώντας την παράδοση πολλών σημαντικών διανοούμενων, παρέμεινε εκτός πανεπιστημίου, επιλέγοντας να εργαστεί στην ιδιωτική μέση εκπαίδευση, στη Σχολή Μωραΐτη. Δημοσίευσε πάνω από 250 επιστημονικές εργασίες, που κινούνται στο τρίπτυχο: νεοελληνική, ιδίως επτανησιακή, φιλολογία, νεοελληνική γλώσσα και επτανησιακή ιστορία. Από τις πολλές και σημαντικές τιμητικές διακρίσεις που του απονεμήθηκαν, αξίζει να σημειωθούν το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1994) και το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1997) για το σύνολο του έργου του. Πέθανε στην Αθήνα στις 7 Μαρτίου 2004.
Φίλοι, συνάδελφοι, μαθητές και ομότεχνοι φωτίζουν πλευρές της πολυσχιδούς αυτής πνευματικής μορφής, στις ομιλίες που εκφώνησαν στο πνευματικό μνημόσυνο που διοργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη.
Αναφερόμενος στους μεγάλους άξονες που χαρακτηρίζουν το έργο του, ο ιστορικός Δημήτρης Αρβανιτάκης, υπεύθυνος της εκδοτικής σειράς «Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη», σημειώνει πως ο Αλισανδράτος κατάφερε να απελευθερωθεί από τις δεσμεύσεις που χαρακτηρίζουν συχνά το είδος της τοπικής ιστορίας στην Ελλάδα, καταδικάζοντάς το σε δεύτερης ποιότητας έργο, καταφέρνοντας να «βρει τις διαδρομές μέσω των οποίων η τοπικότητα επικοινωνεί με τα ευρύτερα ζητούμενα», τόσο στις ιστορικές όσο και στις φιλολογικές του μελέτες.
Εκτενέστερα αναφέρονται σε αυτές ο νεοελληνιστής Θεοδόσης Πυλαρινός, που επικεντρώνεται στις μελέτες του για την Επτανησιακή Σχολή, και ο ιστορικός Πέτρος Πετράτος, που παρουσιάζει το έργο του για τον Επτανησιακό Ριζοσπαστισμό. Στον ίδιο τόμο περιλαμβάνονται οι σύντομες ομιλίες του ζωγράφου Παναγιώτη Τέτση, του συναδέλφου του στη Σχολή Μωραΐτη Κώστα Γεωργουσόπουλου, της μαθήτριάς του Ευγενίας Βικέλα και του ιστορικού Γιώργου Ν. Μοσχόπουλου. Ο μικρός αυτός τόμος ανοίγει με τον χαιρετισμό του πρώην διευθυντή του Μουσείου, Άγγελου Δεληβορριά, και κλείνει με την ευχαριστήρια ομιλία της χήρας του Γ. Αλισανδράτου, Τασίας Ευθυμιάτου-Αλισανδράτου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη σειρά «Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη» έχουν μέχρι σήμερα εκδοθεί τέσσερα έργα του Γιώργου Αλισανδράτου: η συναγωγή μελετών Κείμενα για τον Επτανησιακό Ριζοσπαστισμό (2008), ο τόμος Μανόλης Α. Τριανταφυλλίδης (1883-1959). Σελίδες από τη ζωή και το έργο του (2010), Μελέτες για τον Νικόλαο Κονεμένο (2013) και η συναγωγή κειμένων Για τον Κώστα Βάρναλη. Ένα μάθημα και τρεις μελέτες (2014). Τέλος, σε αυτούς θα πρέπει να προστεθεί και η εξαιρετικά χρήσιμη Εργογραφία Γιώργου Γ. Αλισανδράτου (2014), που επιμελήθηκε ο Κώστας Τσικνάκης.
Γιώργος Γ. Αλισανδράτος: Ο άνθρωπος και το έργο του
Μουσείο Μπενάκη, 2015,σελ. 80
Πηγή: www.oanagnostis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου