Σάββατο 1 Μαρτίου 2025

Μηνολόγιο Μαρτίου 2025...

 

 
 Σήμερα υποδεχτήκαμε τον τρίτο μήνα του χρόνου, τον πρώτο μήνα της άνοιξης. Τον Μάρτη, που ήταν αρχικά ο πρώτος μήνας του παλιού ρωμαϊκού ημερολογίου. Ήταν αφιερωμένος στον θεό Άρη (Mars), όπως διαβάζουμε από τον Νίκο Σαραντάκο και το εξαίσιο sarantakos.wordpress.com. Κάτι που ταίριαζε αφού τα χρόνια εκείνα οι εκστρατείες ξεκινούσαν την άνοιξη. 
 Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης, αλλά κάνει και τα τελευταία κρύα. Η γνωστή παροιμία λέει: Μάρτης, γδάρτης, παλουκοκάφτης, ενώ μια άλλη συμβουλεύει «Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια». Βέβαια, να θυμηθούμε πως τον καιρό που φτιάχτηκαν οι παροιμίες είχαμε το παλιό ημερολόγιο, άρα πρέπει να πάμε 10-12 μέρες πιο μπροστά: ο τότε Μάρτης είναι σημερινός Απρίλης ενμέρει. Ξέρουμε άλλωστε ότι “από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα”, εξίσου όπως και “μήτε ο Μάρτης καλοκαίρι, μήτε ο Αύγουστος χειμώνας”. Σε μια συλλογή κεφαλονίτικων γνωμικών του Δημ. Λουκάτου βρίσκουμε και μιαν άλλη παραλλαγή: Από Μαρτιού ποκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεγκούνι.

 Άστατος λοιπόν ο μαρτιάτικος καιρός. Από την ίδια συλλογή, «Μάρτης είναι νάζια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει». Για να εξηγήσουν αυτή τη μετεωρολογική διπροσωπία του Μάρτη, οι παλιοί είχαν φτιάξει μια παράδοση, ότι ο Μάρτης έχει γυναίκα πανέμορφη, αλλά κουτσή. Όποτε τη βλέπει καθιστή, χαίρεται και κάνει τον λαμπρό μαρτιάτικον ήλιο. Όποτε όμως η γυναίκα σηκώνεται, ο Μάρτης θυμάται το κουσούρι της και κατσουφιάζει. Σε μιαν άλλη παραλλαγή, ο Μάρτης έχει δυο γυναίκες, τη μια πάμφτωχη και πανέμορφη, την άλλη πάμπλουτη και άσκημη. Όποτε πηγαίνει με την όμορφη, ο καιρός είναι καλός. Γενικά, και για την αστασία του καιρού οι γυναίκες φταίνε. Ωστόσο, ανάμεσα στα δυο ενδεχόμενα, το να είναι ο καιρός του Μάρτη βροχερός ή αίθριος, η λαϊκή σοφία προτιμά το πρώτο, αφού έχουμε την παροιμία «Κάλλιο Μάρτη στις γωνιές, παρά Μάρτη στις αυλές». (Καλύτερα να κάνει ο Μάρτης βροχές, κρύο και να είμαστε στη γωνιά, παρά ήλιο και να είμαστε στις αυλές)

 Πάντως, κατά τη λαϊκή αντίληψη ο ήλιος του Μάρτη καίει, οπότε κάθε πρωτομηνιά, σαν σήμερα, οι μανάδες φορούσαν στα παιδιά (ή μόνο στα κορίτσια) ένα βραχιολάκι από στριμμένες κλωστές, κόκκινη σίγουρα, ίσως και άσπρη ή άλλα χρώματα -το έθιμο ακόμα βαστάει νομίζω. Τα βραχιολάκια αυτά τα λέμε Μάρτηδες ή Μαρτάκια. Στην Ήπειρο, έχουν «το μαρτίτσι». Λέει κι η παροιμία, οπούχει κόρην ακριβή, του Μάρτη ο ήλιος μην τη δει. Το έθιμο αυτό είναι κληροδότημα των αρχαίων, αν και σε εκείνους δεν συνδεόταν με συγκεκριμένη ημερομηνία. Σε πολυπληθείς αγγειογραφίες υπάρχουν παραστάσεις παιδιών ή αντρών που έχουν στον καρπό του χεριού κλωστές ή ταινίες ενώ γυναίκες έχουν δεμένες κλωστές στα πόδια,στον βραχίονα, στον τράχηλο. Οι κλωστές αυτές δεν είχαν κάποιον διακοσμητικό ή πρακτικό χαρακτήρα, αλλά προέρχονταν από κάποια δεισιδαίμονα συνήθεια που απομεινάρι είναι ο δικός μας μάρτης. Να και το μηνολόγιο με τα (αρκετά υποκειμενικά) γεγονότα του μήνα...

Σα  1Ανακάλυψις της ραδιενεργείας υπό Ερρίκου Μπεκερέλ και γενέσιον Φρειδερίκου Σοπέν και Μποττιτσέλη Αλεξάνδρου του Φλωρεντινού
Κυ 2Γενέσιον Αντωνίου Βιβάλντι
Δε  3† Νικολάου Γκόγκολ
Τρ 4Γενέσιον Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη
Τε 5† Ούγου Τσάβες του επαναστάτου, Λαπλάς  και Βόλτα των επιστημόνων
Πε 6Μιχαήλ Αγγέλου γενέσιον. Και του Κιλελέρ.
Πα 7Αριστοτέλους του Σταγειρίτου θανή
Σα 8Παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων της γυναίκας
Κυ  9Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Δε 10† Γεωργίου Ζαμπέτα και Παγκόσμια ημέρα ασκαύλου
Τρ 11Ρωμαίου και Ιουλιέτας
Τε 12Άννας Φρανκ τελευτή εν τω στρατοπέδω και Σταύρου Κουγιουμτζή θανή
Πε 13† Ίβο Άντριτς. Και λοκντάουν επέτειος.
Πα 14Κοίμησις Καρόλου Μαρξ και Στεφάνου Χώκινγκ του ηλεκτρόμυθου. Και ημέρα του πι.
Σα 15Γενέσιον Αγγέλου Σικελιανού, του υψιπετούς
Κυ 16† Μοδέστου Μουσόργκσκι του μουσουργού
Δε 17Του Εθνικού Θεάτρου
Τρ 18† Οδυσσέως Ελύτη
Τε 19Ταφή Ανδρέου Κάλβου  «είναι γλυκύς ο θάνατος μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα»
Πε 20†Κοίμησις Ισαάκ Νεύτωνος
Πα 21Παγκόσμια ημέρα ποιήσεως αλλά και εαρινή ισημερία.
Σα 22
† Ιωάννη Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Κυ 23Άχθου Αρούρη, του αγνώστου ποιητού
Δε 24† Αδαμαντίου Κοραή. Και θανή Ιωάννη Ιατρού του Καλόψυχου.
Τρ 25Της Ελληνικής Επαναστάσεως
Τε 26† Λουδοβίκου φαν Μπετόβεν
Πε 27Παγκόσμια ημέρα θεάτρου
Πα 28Δημώνακτος του φιλοσόφου, παλλαϊκού ξεσηκωμού για δικαιοσύνη
Σα 29Μαρτύριον Χαραλάμπους Κανόνη εν Χίω
Κυ 30Νικολάου Μπελογιάννη και των συν αυτώ τυφεκισθέντων
Δε 31Των εν Χίω υπό του Καραλή σφαγιασθέντων μυρίων

 Για να προϋπαντήσουμε τον μήνα που σήμερα μπήκε, να ένα τραγούδι, από τα διαμαντάκια της ελληνικής σύνθεσης με πολύ δροσερή εκτέλεση της Ρένας Μόρφη. Μουσική έχει γράψει ο Λουκιανός Κηλαηδόνης και λόγια ο Νίκος Γκάτσος: "Μια Κυριακή του Μάρτη"

Καλό μήνα!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου