Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2014
Οι μελέτες, τα πετρέλαια στο Ιόνιο, οι σεισμοί...
Τα Κεφαλονίτικα Νέα παρουσιάζουν την ιστορία των Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογοναθράκων στο Ιόνιο τις οποίες συνέταξε για το υπουργείο Περιβάλλοντος το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών σε συνεργασία με την APC Advanced Planning-Consulting Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Α.Ε.
Η μελέτες αυτές, το καλοκαίρι του 2012 απορρίφτηκαν από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων εξαιτίας σοβαρών ελλείψεων (ολόκληρη η μελέτη για τον Δυτικό Πατραϊκό παρατίθεται στο τέλος του άρθρου).
Έκτοτε, και παρά το γεγονός ότι η Περιφέρεια έχει ζητήσει νέα, βελτιωμένη έκθεση, οι έρευνες μπορεί να έχουν προχωρήσει, το φθινόπωρο μπορεί να προμηνύεται ιδιαίτερα θερμό αφού αναμένονται τα επίσημα αποτελέσματα των ερευνών που έγιναν όλο αυτό το διάστημα, αλλά νέα μελέτη δεν είδαμε.
Οι ελλείψεις
Ποιες είναι οι βασικές ελλείψεις της έκθεσης που καυτηρίασε και το Περιφερειακό Συμβούλιο της ΠΙΝ; Πολλές και διάφορες με κυριότερη όμως μία, τους σεισμούς.
Μπορεί η έκθεση να μελετά την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην πιο σεισμογενή περιοχή της Ελλάδας, που με τη σειρά της είναι η πιο σεισμογενής χώρα της Ευρώπης όμως δεν περιλαμβάνει παρά ελάχιστες αναφορές στους κινδύνους που απορρέουν από τη σεισμικότητα του Ιονίου.
Αυτό εντόπισε τόσο η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων όσο και η Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας (για το Κατάκολο). Αν από μόνη της η άντληση πετρελαίου εγκυμονεί κινδύνους για το περιβάλλον και τους ανθρώπους, ειδικά σε περιοχές που ζουν από τον τουρισμό, η άντληση, αποθήκευση και μεταφορά πετρελαίου σε μια περιοχή με έντονη σεισμική δραστηριότητα τι ακριβώς εγκυμονεί; Κανείς δεν μπήκε μέχρι στιγμής στον κόπο να εξηγήσει. Η έκθεση μπορεί να αναφέρεται με σαφήνεια και πολυσέλιδες λεπτομέρειες στην επίδραση που μπορεί να έχει η εξορυκτική δραστηριότητα στους θαλάσσιους οργανισμούς, τη χελώνα καρέτα καρέτα και τη μεσογειακή φώκια, ο κίνδυνος από τον... μεσογειακό Εγκέλαδο όμως περιγράφεται μόνο με την εξής φράση: «Επίσης, επειδή η χώρα είναι σεισμογενής οι γεωτρήσεις στη θάλασσα θα γίνονται µε αυστηρότατες προδιαγραφές». Αυτό μόνο. Και φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι υποβαθμίζουμε τη σημασία που έχουν οι θαλάσσιοι οργανισμοί για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Παράλειψη; Ίσως, αν και κάτι τέτοιο δεν φαντάζει ιδιαίτερα πιθανό όταν μιλάμε για δύο μελέτες 500 σελίδων έκαστη.
Από τη μελέτη λείπουν και άλλες σημαντικές πληροφορίες όπως η επίδραση που μπορεί να έχουν οι δραστηριότητες αυτές στην θαλάσσια κρουαζιέρα ενώ καθησυχαστικά αλλά όχι ιδιαίτερα αναλυτικά είναι τα στοιχεία που παραθέτει η μελέτη για τις συνέπειες στην οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική ζωή από ένα σοβαρό ατύχημα.
Ας δούμε πως αντιμετώπισε ο περιφερειάρχης, Σπύρος Σπύρου, τη μελέτη αυτή και τι εισηγήθηκε τελικά στο περιφερειακό συμβούλιο.
"Κατ΄ αρχήν οφείλουμε να επισημάνουμε το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή ζητείται από το Περιφερειακό Συμβούλιο η γνώμη του μόνο επί του περιεχομένου και της πληρότητας των ΣΜΠΕ και όχι επί της σκοπιμότητας του έργου. Δυστυχώς, και είναι χρέος μας να το καταγγείλουμε αυτό, όπως σε όλα τα μεγάλα έργα έτσι και στο θέμα που συζητάμε σήμερα οι τοπικές κοινωνίες δεν ερωτώνται για τη χωροθέτηση, τη σκοπιμότητα και την οικονομική ωφέλεια που θα έχουν, ενδεχομένως, στην περιοχή τους. Έχοντας λοιπόν ως δεδομένο ότι τα αρμόδια Υπουργεία προχωρούν στην υλοποίηση αυτών των μεγάλων έργων χωρίς να μας αναγνωρίζουν αποφασιστικό ρόλο σε καμιά φάση του σχεδιασμού ή της υλοποίησής τους παρά μόνο γνωμοδοτικό επί των περιβαλλοντικών μελετών θα πρέπει να είμαστε όσο το δυνατό πιο αναλυτικοί και ακριβείς σε αυτό μας το ρόλο.
Γι΄ αυτό το λόγο και η υπηρεσία Περιβάλλοντος και ο σύμβουλος καθηγητής κ. Βαρότσης εργάστηκαν όλο αυτό το διάστημα επίπονα και μεθοδικά ώστε να καταγράψουν τις ελλείψεις των μελετών, προκειμένου η απόφαση του Συμβουλίου μας να είναι όσο το δυνατό πιο τεκμηριωμένη και να εξασφαλίζει, πρωτίστως, ότι σε όλες τις φάσεις του έργου θα ληφθούν όλα εκείνα τα μέτρα και θα αναληφθούν όλες εκείνες οι υποχρεώσεις από τα Υπουργεία και από τους αναδόχους για την προστασία του περιβάλλοντος, της υγείας των πολιτών και της περιουσίας τους.
Ως πρώτη γενική παρατήρηση καταγράφεται το γεγονός ότι η περιοχή του Δυτικού Πατραϊκού Κόλπου, συμπεριλαμβανομένης της ευρύτερης περιοχής της Ζακύνθου, της Κεφαλονιάς, της Λευκάδας είναι χώρος υψηλής σεισμικής επικινδυνότητας. Παρ` όλα αυτά δεν αναφέρεται στις μελέτες η αναγκαιότητα για λήψη πρόσθετων μέτρων κατά τον σχεδιασμό και τη λειτουργία των εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και αν ενδεχόμενος μεγάλος υποθαλάσσιος σεισμός με τυχόν συνοδευτικά παλιρροιακά κύματα (τσουνάμι) αυξάνει ή όχι τις πιθανότητες πρόκλησης σοβαρού ατυχήματος.
Κατά την άποψή μας θα πρέπει να συμπεριληφθεί σχετική τεκμηριωμένη αναφορά και στην περίπτωση ενδεχόμενων σημαντικών επιπτώσεων θα πρέπει να προταθούν τα αντίστοιχα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης του σεισμικού κινδύνου.
Μια δεύτερη παρατήρηση είναι ότι δεν αξιολογούνται οι επιπτώσεις στον πληθυσμό, στην ανθρώπινη υγεία και στο τοπίο (συμπεριλαμβανομένου του υποθαλάσσιου). Υπάρχουν ελάχιστες αναφορές σε επιπτώσεις στα περιουσιακά στοιχεία αν και προβλέπεται στο περιεχόμενο των ΣΜΠΕ σύμφωνα με την ΚΥΑ 107017/2006. Σε αντίστοιχες ΣΜΠΕ άλλων κρατών εξετάζονται σχετικές επιπτώσεις και προτείνονται μέτρα όταν θίγονται παραγωγικές ομάδες των τοπικών κοινωνιών. Κρίνουμε απαραίτητο να προβλεφθούν αντισταθμιστικά μέτρα στις παραγωγικές ομάδες πληθυσμού που θίγονται τα περιουσιακά τους στοιχεία (π.χ. αλιείς, υδατοκαλλιεργητές, τομέας του τουρισμού) σε όλα τα στάδια υλοποίησης των έργων.
Μια τρίτη πολύ σημαντική παρατήρηση αποτελεί η ρητή απαίτηση της ελληνικής και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με την εγκατάσταση συστήματος παρακολούθησης των κρίσιμων περιβαλλοντικών παραμέτρων. Δυστυχώς το θέμα της παρακολούθησης δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς από τις μελέτες που έχουν εκπονηθεί.
Είναι κοινή και στις δύο ΣΜΠΕ η διαπίστωση των μελετητών σχετικά με την έλλειψη δεδομένων για το μεγαλύτερο μέρος των περιβαλλοντικών παραμέτρων. Συνεπώς η αναγκαιότητα εκπόνησης μελετών για τη συγκέντρωση δεδομένων βάσης κρίνεται απαραίτητη (χαρτογράφηση πυθμένα και βενθικών βιοκοινωνιών, μελέτη ρευμάτων, φυσικοχημικοί παράμετροι, αποτύπωση υποθαλάσσιων αρχαιολογικών χώρων, κ.ά.).
Όπως αναλυτικότερα περιγράφεται στις δύο επισυναπτόμενες εισηγήσεις, σε συνέχεια των δεδομένων βάσης, θα πρέπει να δημιουργηθούν πρωτόκολλα παρακολούθησης των σημαντικών παραμέτρων που θα τροφοδοτούν το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και υποβοήθησης λήψης αποφάσεων.
Μια τέταρτη γενική παρατήρηση και ίσως πιο σημαντική απ΄ όλες είναι οι πιθανές συνέπειες ενός σοβαρού ατυχήματος στον τομέα της υπεράκτιας εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων οι οποίες μπορούν να λάβουν ακραίες μορφές. Πέρα από την έκταση και μέγεθος της περιβαλλοντικής ζημιάς και τις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις, οι αρνητικές συνέπειες ενός τέτοιους ατυχήματος συνήθως έχουν μακροχρόνιο αντίκτυπο στο σύνολο σχεδόν των παραγωγικών δραστηριοτήτων της παράκτιας ζώνης.
Τέτοια ατυχήματα ενδέχεται να πλήξουν σοβαρά κρίσιμους κλάδους της περιφερειακής οικονομίας όπως είναι ο τουρισμός, η αλιεία, η υδατοκαλλιέργεια, κ.ά. Για το λόγο αυτό θα πρέπει καταρχήν να υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο για την πρόληψη πρόκλησης ατυχήματος τόσο κατά την άντληση όσο και κατά τη μεταφορά των υδρογονανθράκων. Στη συνέχεια θα πρέπει να διασφαλίζεται η αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρών ατυχημάτων και την εξασφάλιση ταχείας και επαρκούς αποκατάστασης των πληγεισών περιοχών.
Η αποκατάσταση θα πρέπει να αφορά τόσο στην περιβαλλοντική ζημιά που προκλήθηκε όσο και στις συνέπειες στην τοπική οικονομία. Στην κατεύθυνση αυτή είναι αναγκαία η αποσαφήνιση των περί ευθύνης και αποζημίωσης διατάξεων και η θέσπιση τακτικών επιθεωρήσεων συνοδευόμενες από ένα ειδικό καθεστώς κυρώσεων.
Σύμφωνα με τις εισηγήσεις της υπηρεσίας και του κ. Βαρότση που επισυνάπτονται και είναι στη διάθεσή σας υπάρχουν και άλλες πιο εξειδικευμένες παρατηρήσεις που αφορούν τις τεχνολογίες που προτείνονται και τις επιπτώσεις των έργων στο θαλάσσιο οικοσύστημα που δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς από την μελέτες.
Κλείνοντας την εισήγηση και λαμβάνοντας υπόψη όλα τα στοιχεία που έχουν υποβληθεί στο Περιφερειακό Συμβούλιο εκτιμούμε ότι οι μελέτες παρουσιάζουν ορισμένες ελλείψεις που καθίστανται ουσιώδεις λόγω της φύσης των έργων και των ενδεχόμενων πολύ σημαντικών επιπτώσεών τους τόσο στο θαλάσσιο περιβάλλον της περιφέρειας όσο και στην τοπική κοινωνία (υγεία και προστασία της περιουσίας των πολιτών)
ΕΙΣΗΓΟΥΜΑΣΤΕ
ότι για την παροχή θετικής γνωμοδότησης επί των Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.): α) «Σ.Μ.Π.Ε. για την περιοχή έρευνας & εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στο Δυτικό Πατραϊκό Κόλπο» και β) «Σ.Μ.Π.Ε. για την περιοχή έρευνας & εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στο Δυτικό Κατάκολο» είναι απαραίτητη συμπλήρωση των μελετών με τα στοιχεία εκείνα που θα εξασφαλίζουν τη μέγιστη προστασία του περιβάλλοντος, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών όπως αυτά περιγράφονται στην εισήγηση της υπηρεσίας Περιβάλλοντος και Χωρικού της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων".
2012-06-30
Παρόμοια, αν όχι χειρότερη, ήταν η αντιμετώπιση που είχε η Π.Ε. Ηλείας απέναντι στην μελέτη για το Κατάκολο (τόμος Β') ενώ δεν έλειψαν και οι φωνές, όπως του περιφερειακού συμβούλου κ. Μπαλκάμου, που χαρακτήρισαν τη μελέτη «για πέταμα».
Το Τ.Ε.Ε. ήταν μάλλον πιο ευγενικό και έκρινε ότι οι μελέτες «δεν έχουν την πληρότητα που απαιτείται για παρόμοιας έκτασης παρεμβάσεις, λόγω του ανεπαρκούς χρόνου που ήταν διαθέσιμος για την εκπόνησή τους.»
Ναι από την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
Αντίθετα, μια χαρά εγκρίθηκαν οι μελέτες από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, με τον Περιφερειάρχη, Α. Κατσιφάρα να δηλώνει πασιχαρής που η «οικονομία της Δυτικής Ελλάδας που σήμερα στηρίζεται στον αγροκτηνοτροφικό τομέα και στις υπηρεσίες θα περάσει σε μία κατάσταση σοβαρής ενίσχυσης του δευτερογενούς τομέα της οικονομίας» (!).
Πως ξεπετάει τους σεισμούς και την πιθανή μόλυνση ο κ. Κατσιφάρας;
Στην εισήγησή του αναφέρει τα εξής:
«Κατανοώ όλες τις ανησυχίες και όλες τις ευαισθησίες.
-Για τους σεισμούς: Η σεισμικότητα της περιοχής δεν μας εμπόδισε να έχουμε τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου.
-Για τον τουρισμό: Το κοίτασμα του Πρίνου δεν εμπόδισε την τουριστική ανάπτυξη της Θάσου.
-Δηλαδή πρέπει να κινηθούμε με τη λογική ότι μπορούμε να έχουμε την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων χωρίς να παραβλάψουμε τις άλλες μας δραστηριότητες και επιδόσεις.
-Είναι ζήτημα προδιαγραφών, κανόνων και τήρησης αυτών των κανόνων.
-Είμαστε ξεκάθαροι και δεν βάζουμε νερό στο κρασί μας.
-Στο ζήτημα των υδρογονανθράκων πρέπει να βαδίσουμε με όρους Νορβηγίας και όχι με συνθήκες Νιγηρίας.»
Μόνο που στην Νορβηγία, ο μεγαλύτερος σεισμός που σημειώθηκε ποτέ ήταν μεγέθους 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, στις 21 Φεβρουαρίου του 2008.
Μαύρος χρυσός ή...
Εν αναμονή λοιπόν των τελικών συμπερασμάτων των Νορβηγών για τα κοιτάσματα κι ενώ οι πετρελαϊκές εταιρείες περιμένουν το πιστόλι του αφέτη, οι τοπικές κοινωνίες παραμένουν στην άγνοια και την έλλειψη πληροφόρησης για το αν τα δώρα του Ιονίου μπορεί να αποδειχτούν κουτιά της Πανδώρας ή για το αν ο μαύρος χρυσός που κυλάει κάτω απ' τα σμαραγδένια νησιά μπορεί να γίνει ξαφνικά ... «μαύρος κι άραχνος» από ένα γερό κούνημα του Εγκέλαδου.
Η μελέτη
Σύνταξη/επιμέλεια: www.kefalonitikanea.gr">Κεφαλονίτικα Νέα
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου