Ποτάμια μας στη Μυθολογία

Προετοιμάζοντας το κεφάλαιο 19 "Οι ποταμοί της Ελλάδας", να ένα ενδιαφέρον πεδίο για έρευνα από τα παιδιά...

   Διπλή και αντιφατική είναι η επιρροή του ποταμού στον άνθρωπο. Γονιμοποιεί και καταστρέφει, ενώνει και χωρίζει, ευεργε­τεί και ζημιώνει. Οι μεγαλύτεροι αρχαίοι πολιτισμοί ήταν παραποτάμιοι (Αίγυ­πτος, Μεσοποταμία κ.λ.π.). Στην ελληνική μυθολογία, υπάρχουν πολλά παραδείγματα πάλης του ανθρώπου με τα ποτάμια που δείχνουν τις προσπάθειές του να τα δαμάσει και να τα εκμεταλλευτεί. Τέτοιοι μύθοι στην Αιτωλία, είναι η πάλη του Ηρακλή με τον Αχελώο και το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου με τον Μελέαγρο. 

       Ο Αχελώος είναι το δεύτερο σε μήκος ποτάμι της Ελλάδας. Πηγάζει από την οροσειρά της Πίνδου και μετά από μια διαδρομή 255 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος. Κατά τη διαδρομή του διέρχεται από τους νομούς Τρικάλων, Καρδίτσας και Άρτας και στη συνέχεια από τα όρια των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας. Θεωρείται ο πλουσιότερος σε νερά γηγενής ποταμός της Ελλάδας. Ο Αχελώος είχε αρκετές μορφές. Συνήθως απεικονίζονταν από την μέση και κάτω σαν ψάρι, γενειοφόρος με κέρατα στο κεφάλι του. Άλλες μορφές του ποτάμιου αυτού θεού ήταν σαν φίδι, σαν ταύρος και σαν ανθρωπόμορφο ον με κεφάλι ταύρου που από τα γένια του έτρεχαν πολλά νερά. Το μόνο βέβαιο είναι πως στις περισσότερες μορφές του ο Αχελώος ήταν ένα άσχημο τέρας.

         Ο Αχέρων βρίσκεται στην Ήπειρο. Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι ο ποταμός αυτός αποτελεί κλάδο του ομώνυμου υπόγειου ποταμού, το διάπλου του οποίου έκανε, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία ο "ψυχοπομπός" Χάρων, μεταφέροντας τις ψυχές των νεκρών στον Άδη.  Στις εκβολές του Αχέροντα, στο σημερινό χωριό Μεσοπόταμο του νομού Πρεβέζης, βρίσκεται το αρχαίο Νεκρομαντείο της Εφύρας.

       Ο Εύηνος ή «Φιδάρης», εξαιτίας των φιδίσιων διακλαδώσεων που σχηματίζει, είναι γνωστός από τη μυθολογία. Βρίσκεται στο νομό Αιτωλοακαρνανίας και πήρε το όνομα του από τον βασιλιά Εύηνο. Πηγάζει απ' τα Βαρδούσια όρη και αφού δεχτεί τα νερά πλήθους χειμάρρων και παραπόταμων, διανύοντας 113 χ/μ, εκβάλει στον Πατραϊκό κόλπο.

    Στην ελληνική μυθολογία ο Ηριδανός ήταν περίφημη ποτάμια αλληγορική θεότητα που εμπλέκεται σε αρχαίους μύθους. Ο Ησίοδος στη Θεογονία του, αναφέρει αυτόν ως γιο του Ωκεανού και της Τηθύος. Ακόμη λέγεται, όπως αναγράφει και ο Ηρόδοτος, ότι οι εκβολές του ήταν στον Ωκεανό, προς τη δυτική άκρη της Ευρώπης, στα πέρατα του κόσμου και ότι από αυτόν προερχόταν το «ήλεκτρον». Από τους νεότερους συγγραφείς άλλοι θεωρούν αυτόν ως τον Πάδο και άλλοι τον ταυτίζουν με τον Ροδανό ή Ρήνο. Στην  Αθήνα ένας παραπόταμος του Ιλισού λεγόταν Ηριδανός. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η κοίτη του ποταμού ήρθε, πάλι, στο φως, μετά από τις ανασκαφές για την κατασκευή του Μετρό.

     Πλούσιες είναι οι αναφορές της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας στον Λάδωνα που χαρακτηρίζεται σαν ένα από τα μυθικά ποτάμια της Αρχαίας Ελλάδας. Ένας από τους κορυφαίους σχετικούς μύθους είναι αυτός του τραγοπόδαρου θεού Πάνα και της νύμφης Σύριγγας. Ο Πάνας περιφερόταν συχνά στην περιοχή του Λάδωνα. Όταν είδε εκεί την ωραία νύμφη άρχισε να την κυνηγά και την πλησίασε. Τότε αυτή εξαντλημένη, έφτασε στις όχθες του ποταμού και παρακάλεσε τον Λάδωνα να την βοηθήσει. Εκείνος, μόλις είδε τον Πάνα να την πλησιάζει, την μεταμόρφωσε σε καλαμιά. Τότε ο Πάνας έκοψε μερικά καλάμια, τα ένωσε μεταξύ τους και σχημάτισε το δικό του χαρακτηριστικό σε μορφή και ήχο μουσικό όργανο που ονομάστηκε σύριγγα. Εδώ επίσης λουζόταν η θεά Δήμητρα και εδώ κυνηγούσε  η θεά του κυνηγίου Άρτεμις.

 

πηγή: http://www.focusmag.gr/fora/printable-message.rx?oid=83702#msg_83702