Στα μέσα Μαΐου του 1968, ο γαλλικός λαός πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη απεργία στην ιστορία της χώρας. Διαδηλώνοντας κατά του καπιταλισμού, κατά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και κατά του γκολισμού, περισσότεροι από 10 εκατομμύρια Γάλλοι -σχεδόν τα δύο τρίτα του εργατικού δυναμικού- δεν πήγαν στις δουλειές τους, προκαλώντας παράλυση στη χώρα. Είχαν προηγηθεί τρεις εβδομάδες λαϊκής επαναστατικής αφύπνισης και ρήξης, που έριξαν στα γόνατα την κυβέρνηση, έστειλαν στο περιθώριο της εξέγερσης τον χειραγωγημένο συνδικαλισμό και δημιούργησαν πρωτόγνωρες δυνατότητες πραγματικής ανατροπής της καπιταλιστικής διαχείρισης. Οι μέρες εκείνες, όπου η ιστορία φλέρταρε όσο ποτέ άλλοτε με το όραμα του ελευθεριακού σοσιαλισμού, πέρασαν στην ιστορία των κοινωνικών εξεγέρσεων ως Γαλλικός Μάης, αποτέλεσαν κομμάτι της παγκόσμιας επαναστατικής έκρηξης που έμεινε γνωστή ως Μάης του '68 και έσβησαν το ίδιο ραγδαία όπως και ανεφλέγησαν. Σήμερα, 43 χρόνια μετά, η κυρίαρχη εικόνα του Γαλλικού Μάη είναι δημιούργημα της συντονισμένης πολιτικής και επικοινωνιακής μυθοπλασίας και συνθέτει ένα τοπίο οργισμένης πολιτιστικής νεολαιίστικης εξέγερσης, απογυμνωμένης από την επαναστατική της βία και τις βαθιές πολιτικές και κοινωνικές της συνέπειες.
Για τις συνέπειες, τις αποτιμήσεις και τις «εκδοχές» του Γαλλικού Μάη, «έχει χυθεί περισσότερο μελάνι, από όσο αίμα χύθηκε στη Γαλλική Επανάσταση του 1789» και, μόνο στη Γαλλία, πάνω από 100 βιβλία και αμέτρητα άρθρα έχουν γραφτεί γι' αυτόν. «Τον Μάη του '68 νικήσαμε πολιτιστικά και κοινωνικά, αλλά ευτυχώς χάσαμε πολιτικά» έχει δηλώσει παλαιότερα μία από τις αρχετυπικές προσωπικότητές του, ο πρώην αναρχικός της Ναντέρ και νυν ευρωβουλευτής των Γερμανών Πρασίνων, Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, συνοψίζοντας την κυρίαρχη και σαρκαστική άποψη περί Γαλλικού Μάη. «Σήμερα, η μαρξιστική, τροτσκιστική, μαοϊκή και αναρχική ρητορική του Γαλλικού Μάη δείχνει γελοία, παιδαριώδης και ανεύθυνη» θα σχολιάσει ο βρετανικός «Guardian», πηγαίνοντας ένα βήμα μακρύτερα από τον Κον Μπεντίτ. Για τους διανοούμενους, η αποτίμηση είναι άλλη: «Υπήρξαν μόνο δύο παγκόσμιες επαναστάσεις. Η μία το 1948. Η δεύτερη το 1968. Και οι δύο απέτυχαν. Και οι δύο άλλαξαν τον κόσμο» («Βιβλιοθήκη» «Ελευθεροτυπία» 16/5/2008, Θ. Γιαλκέτσης). Τι ακριβώς συνέβη λοιπόν;
Ολα άρχισαν τον Ιανουάριο του '68 στο πανεπιστήμιο της Ναντέρ, όπου οι φοιτητές γιούχαραν έναν υπουργό και αντιμετωπίστηκαν με δυσανάλογη βαρβαρότητα από την αστυνομία. Ακολουθούν συγκρούσεις που κλιμακώνονται και, γρήγορα, όλα τα προβλήματα που υπέβοσκαν στην παιδεία -υπερπληθυσμός φοιτητών, αυστηρή ιεραρχία, συντηρητισμός και ελλιπής εξοπλισμός- βρίσκουν διέξοδο σε μαζικότερες κινητοποιήσεις. Στις φοιτητικές διαδηλώσεις προστίθενται και οι εργατικές, καθώς και οι εργαζόμενοι αντιμετώπιζαν «συστημικά» προβλήματα, όπως το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, οι κακές συνθήκες εργασίας, οι μικροί μισθοί, οι πολλές ώρες δουλειάς και η πλήρης απουσία εργατικών δικαιωμάτων. Ακολουθούν οι αγρότες που μετατρέπουν τις διαδηλώσεις σε αστικές πολεμικές συρράξεις -«διαθέτουν οργάνωση, είναι βίαιοι και οπλισμένοι με διάφορα αντικείμενα» ανέφερε αστυνομική έκθεση.
Μπορντό, Κάνες, Παρίσι συγκλονίζονται από εξεγέρσεις. Στις 3 Μαΐου, οι φοιτητές αυτο-οργανώνονται σε εθνικό επίπεδο, η αστυνομία βιαιοπραγεί και συλλαμβάνει εκατοντάδες διαδηλωτές, η επανάσταση μεταδίδεται από πειρατικά ραδιόφωνα και αφίσες, η κοινή γνώμη εξεγείρεται κατά της αυταρχικής κυβέρνησης που τραβά «άσους» από το μανίκι της: πρώτα το Κομμουνιστικό Κόμμα, που αποκηρύσσει την εξέγερση και τους «ψευτοεπαναστάτες» και μετά το προσκείμενο μεγάλο εργατικό συνδικάτο, η CGT, που, προσπαθώντας να θέσει υπό έλεγχο τις κινητοποιήσεις, καλεί γενική απεργία στις 13 Μάη. Η απεργία γίνεται με επιτυχία, αλλά πάνω από 4 εκατομμύρια εργάτες τη συνεχίζουν μέχρι τις 22 Μάη, χωρίς την «έγκριση» της CGT. Από τη «νύχτα των οδοφραγμάτων» στο Καρτιέ Λατέν μέχρι την επόμενη γενική «άγρια απεργία» (απεργία εκτός συνδικαλιστικού ελέγχου) στις 22 Μάη, η γαλλική οικονομία χάνει 150 εκατομμύρια εργατοημέρες και το γκολικό καθεστώς κλονίζεται. Στις 24 Μάη ο πρόεδρος Ντε Γκολ απευθύνει διάγγελμα και προκηρύσσει έκτακτες γενικές εκλογές τον Ιούνιο, υποσχόμενος περισσότερη δημοκρατία και δικαιώματα στους φοιτητές και τους εργάτες. Ο επαναστατικός αναβρασμός παύει. Επηρεασμένοι από την CGT, πολλοί απεργοί επιστρέφουν στις δουλειές τους.
Συμπέρασμα; Η Κριστίν Ρος, στο βιβλίο της «May '68 and its Afterlives», σημειώνει ότι ο Γαλλικός Μάης άλλαξε για πάντα τον κόσμο, αποδεικνύοντας ότι, «ανεξάρτητα από τους συμβιβασμούς που επιβάλλονται για να σφυρηλατηθεί η κοινωνική συνοχή και συναίνεση (μεγαλύτερα κλουβιά, μακρύτερες αλυσίδες), η επανάσταση έχει ακόμη πολλά να προσφέρει». Αλλά και να πετύχει: περισσότερη δημοκρατία, δικαιοσύνη και ισότητα, ακόμη κι αν χάσει. Με μια επιφύλαξη, όπως την υπογραμμίζει ο Μορίς Μπριτόν- αυτόπτης μάρτυς του Γαλλικού Μάη: Χρειάζεται κάτι περισσότερο από οικονομικά αιτήματα για να ξεφύγει μια επανάσταση από τον κατευναστικό εναγκαλισμό του θεσμικού εργατικού και φοιτητικού συνδικαλισμού. Κι ένας ανώνυμος προσθέτει: «Την επόμενη φορά που θα θυμηθείτε την εξέγερση, μην εμπιστεύεστε τους ειδικούς της επανάστασης, σας την έχουν στημένη στη γωνία».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου