Ένα εξαιρετικό λεξικό παρουσιάζουμε σήμερα από το ιστολόγιο. Πρόκειται για το Λεξικό Λαϊκών και ιδιωματικών λέξεων της νέας ελληνικής γλώσσας του συναδέλφου Τάκη Τζήκα, δασκάλου στη Θεσσαλονίκη. Παρακάτω παρουσιάζεται ένα πολύ μεγάλο και χαρακτηριστικό δείγμα της αξιόλογης εργασίας.
Το Λεξικό, 504 σελίδες 17 χ 24, διατίθεται με αντικαταβολή μέσω ταχυδρομείου.Περισσότερες πληροφορίες στο eranistis.net
Ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης
γεννήθηκε το 1925 και έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα,στις 23 Ιουνίου 2005. Ας ξεφυλλίσουμε σελίδες από τη ζωή του...
«Κατά καιρούς μ’ έχουν χαρακτηρίσει
καθαρά πολιτικό ποιητή. Προσωπικά δεν νομίζω ότι είμαι πολιτικός
ποιητής. Είμαι ερωτικός και πολιτικός μαζί. Συνδυάζονται αυτά τα δύο.
Είναι η εποχή που τα συνδύαζε αυτά τα δύο. Δηλαδή δεν μπορούσε να είναι
κανείς ερωτικός ποιητής, ξεχνώντας το πολιτικό πλαίσιο εκείνης της
εποχής που ήταν φουντωμένα τα πολιτικά πάθη. Υπήρχε το πολιτικό στοιχείο
μέσα, η έκφραση της πολιτικής, μέσα από μια ερωτική κατάσταση όμως. Δεν
ξέρω αν το καταλαβαίνουμε αυτό το πράγμα εύκολα. Γι’ αυτό αρνούμαι όλα
αυτά περί ”ποίησης της ήττας” και τα σχετικά. Δεν είναι ποίηση της
ήττας. Είναι μια αγωνία για την εποχή, ένα άγχος για την εποχή. Όταν
τελείωσε η εποχή, τελειώνει κι η ποίηση. Δεν μπορείς να γράφεις συνεχώς
ποίηση. Δεν είμαι επαγγελματίας ποιητής. Αισθάνομαι την ποίηση σαν τρόπο
έκφρασης επειδή δεν μπορούσα να εκφραστώ διαφορετικά. Δηλαδή ήταν η
εποχή τόσο πιεσμένη, τόσο δύσκολη, που μόνο εκφράζοντας τον πόνο του
μπορούσε κανείς να την αντέξει».Μανόλης Αναγνωστάκης
Στο κέντρο της φωτογραφίας η γιαγιά και η μητέρα του Μανόλη Αναγνωστάκη.
Ο Μανόλης Αναγνωστάκης, ένας από τους κορυφαίους ποιητές και
αγωνιστές της μεταπολεμικής γενιάς, γεννήθηκε στις 10 Μαρτίου του 1925
στη Θεσσαλονίκη. Ασχολήθηκε με την ποίηση από τα γυμνασιακά του χρόνια,
όχι μόνο διαβάζοντας, αλλά και γράφοντας με ευκολία στίχους.
Στα 16 του χρόνια αποφάσισε να στείλει κάποια από τα ποιήματά του στο
Γρηγόρη Ξενόπουλο, ο οποίος τον ενθάρρυνε να συνεχίσει να γράφει. Την
εποχή του πολέμου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ο Νέος Κόσμος το πατριωτικό του ποίημα Μολών Λαβέ,
για το οποίο ο νεαρός τότε Μανόλης δέχθηκε διθυραμβικά σχόλια.
Εμφανίστηκε επισήμως στα λογοτεχνικά πράγματα, από το περιοδικό
«Πειραϊκά Γράμματα» (1942) Ο ποιητής σε νεαρή ηλικία
Το 1943 θα γραφτεί στη Φυσικομαθηματική Σχολή της Θεσσαλονίκης, για
να στραφεί ένα χρόνο αργότερα στην Ιατρική Σχολή. Φοιτητής στην Κατοχή
και ανήσυχο πνεύμα, ο Μανόλης Αναγνωστάκης είχε αναλάβει κατά τη διετία
1943-1944, παράλληλα με την δραστηριοποιησή του στην ΕΠΟΝ, την
αρχισυνταξία του περιοδικού “Ξεκίνημα”, που εξέδιδε ο Εκπολιτιστικός ‘Ομιλος του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Του περιοδικό “Ξεκίνημα” Βλ. Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας.
Το 1945 δημοσίευσε με δικά του έξοδα, την πρώτη του ποιητική συλλογή Εποχές,
με ποιήματα από τις δραματικές εμπειρίες της Κατοχής. Στα χρόνια μεταξύ
1946-48 , προχώρησε τη συγγραφή της δεύτερης ποιητικής οτυ συλλογής Εποχές 2.
«Δεν την κυκλοφόρησα στο εμπόριο,
έδωσα τυπικά σε ένα δυο βιβλιοπωλεία. (…) Οι λόγοι δεν είναι αυτοί που
μπορεί να φανταστεί κανείς· λόγοι σεμνότητας ας πούμε ή φόβου ή
επιφύλαξης ότι αυτά που γράφω δεν είναι καλά. (…) Ήταν κάτι άλλο αλλά
πρέπει να μεταφερθεί κανείς στο κλίμα της εποχής για να το καταλάβει
αυτό. Δεν ήταν εναρμονισμένο, σύμφωνο με το περιεχόμενο της ποιητικής
συλλογής ―ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος της― με την αντίληψη που
επικρατούσε τότε για το τι είναι η ποίηση και τι προορισμό έχει. Εννοώ,
δηλαδή, αυτά που πιστεύαμε τότε, μάλλον, που κυκλοφορούσαν γενικότερα
στο κλίμα της εποχής, ότι η ποίηση πρέπει να εξυπηρετεί τα συμφέροντα
του λαού, να υμνεί τα κατορθώματα της εθνικής αντίστασης, να είναι
στρατευμένη, κλπ. Μέσα στα δικά μου ποιήματα δεν υπήρχε ούτε η λέξη
αντάρτης, ούτε η λέξη αντίσταση, ούτε η λέξη κατοχή, ούτε η λέξη
φασισμός. Εγώ όμως από την άλλη μεριά ήμουνα πολιτικά στρατευμένος και
ήμουνα ένα στέλεχος του φοιτητικού κινήματος γνωστό σ’ ένα κύκλο. Κι
αυτό το πράγμα θα ερχόταν σε κάποια αντίθεση· κάπου θα άκουα
αντιρρήσεις, αντιδράσεις, ειρωνείες, ίσως, γιατί τα περισσότερα ποιήματα
της συλλογής ήταν ποιήματα ερωτικά μάλλον. Είχαν βέβαια έναν αέρα της
κατοχής, αλλά δεν είχαν αυτόν τον αέρα της μπροσούρας που ήθελε η εποχή».Μαρτυρία από συνέντευξη στην εκπομπή Παρασκήνιο (1983).
Για την πολιτική του δράση στο φοιτητικό κίνημα φυλακίστηκε στο
διάστημα 1948-1951, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο
στρατοδικείο, για να απελευθερωθεί δυο χρόνια αργότερα με τη γενική
αμνηστία. Η εμπειρία της φυλακής κατά τη διάρκεια του εμφυλίου θα τον
σημαδέψει. Οι χαμένοι σύντροφοι και οι επικείμενες εκτελέσεις θα
εμπνεύσουν τα επόμενα έργα του, τις συλλογές Παρενθέσεις και Εποχές 3
*Το
ποίημα γράφεται στη φυλακή του Γεντί Κουλέ (Επταπύργιο), όπου ο
Αναγνωστάκης είχε οδηγηθεί, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, για
τις αριστερές πεποιθήσεις του και όπου έζησε την εφιαλτική εμπειρία του
μελλοθανάτου
**Ο Αναγνωστάκης θα μιλήσει για όλα αυτά στο ποίημα με τον χαρακτηριστικό τίτλο Μιλώ (Συνέχεια 2):
Μιλώ για τις ξυπόλυτες μάνες που σέρνονται στα χαλάσματα
Για τις φλεγόμενες πόλεις τα σωριασμένα κουφάρια στους δρόμους
Τους μαστροπούς ποιητές που τρέμουνε τις νύχτες στα κατώφλια
Μιλώ για τις ατέλειωτες νύχτες όταν το φως λιγοστεύει τα ξημερώματα
Για τα φορτωμένα καμιόνια και τους βηματισμούς στις υγρές πλάκες
Για τα προαύλια των φυλακών και για το δάκρυ των μελλοθανάτων.
Η σύλληψη και η φυλάκιση ισοδυναμούσαν αυτομάτως με διακοπή των
σπουδών, κάτι που αφορούσε μια ολόκληρη γενιά αγωνιστών, εκείνη την
εποχή. Ο Αναγνωστάκης, μόλις αφεθεί ελεύθερος, θα συνεχίσει την Ιατρική,
θα καταφέρει να αποφοιτήσει και θα ξεκινήσει το 1952 την ειδικότητά του
στην Ακτινολογία. Την περίοδο 1955-56 θα μείνει στη Βιέννη για
μετεκπαίδευση, και ένα χρόνο μετά θα γυρίσει στη Θεσσαλονίκη, όπου και
θα ασκήσει το επάγγελμα του ακτινολόγου για αρκετά χρόνια μέχρι την
εγκατάστασή του στην Αθήνα. Στο μεταξύ έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές
συλλογές: Συνέχεια, Συνέχεια 2 και Συνέχεια 3. (1955-1962) και έχει ασχοληθεί με τη λογοτεχνική κριτική εκδίδοντας το περιοδικό Κριτική, που παρουσίαζε τις νέες τάσεις σε πεζογραφία και ποίηση.
Στη Θεσσαλονίκη, αρχές της δεκαετίας του ’50. Από το αρχείο του Γ. Ζεβελάκη
Το 1970 δημοσίευσε την τελευταία ποιητική του συλλογή με τίτλο Ο Στόχος, η οποία περιείχε ποίηματα γραμμένα στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας.
Το θέμα είναι τώρα τι λες. Καλά φάγαμε, καλά ήπιαμε. Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ. Μικροζημίες και μικροκέρδη συμψηφίζοντας. Το θέμα είναι τώρα τι λες. (Στόχος, 1970)
Υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας των Δεκαοκτώ κειμένων (1970), των Νέων Κειμένων και του περιοδικού Η Συνέχεια (1973). Από το 1975 άρχισε να αρθρογραφεί πολιτικά στην Αυγή
καθώς και σε άλλα πολιτικά έντυπα. Το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.Από
τότε δε δημοσίευσε άλλη ολοκληρωμένη ποιητική συλλογή , εκτός από
αποσπασματικά ποιήματα και στίχους.
Τα ποιήματα που ο Μανόλης Αναγνωστάκης άφησε πίσω του δημοσιευμένα
είναι 88 και γράφτηκαν από το 1941 έως το 1971. Από το 1979 που
κυκλοφόρησε ο συγκεντρωτικός τόμος των ποιημάτων του,που ήταν και η
πρώτη φορά που το έργο του κυκλοφόρησε χωρίς δικά του έξοδα, και από το
1983 που κυκλοφόρησε ιδιωτικά το αυτοβιογραφικό σχόλιο «Y.Γ.» δεν υπήρξε καμία δημόσια παρέμβασή του.
Με το ψευδώνυμο Μανούσος Φάσσης εμφανίζεται το 1980 το έργο Μανούσος Φάσσης: η Παιδική Μούσα καθώς και η σατιρική τριλογία Ερωτική Τρίλιζα το 1981. To 1986 θα παρουσιάσει τον Κατήφορο σε ομοιοκαταληξίες και το 1987 το δοκίμιο Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης και το έργο του.
Στιγμιότυπο από την εκπομπή «Παρασκήνιο» του Λάκη Παπαστάθη (1983)
Απρίλιος 1986. Στο Τυπογραφείο των εκδόσεων Στιγμή ο Μ.
Αναγνωστάκης. Δίπλα του ο Ε. Γονατάς, η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου και
όρθιος ο Σπύρος Τσακνιάς. [πηγή: περιοδ. Αντί, 527-528 (1993), σ. 20]
Το σπουδαίο έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη διαπνέεται από το οδυνηρό
βίωμα του πολέμου, εκφράζει τα οράματα του λαού για τον αγώνα, την
ελευθερία και τη δημοκρατία. Ο ποιητής ειδικά στην τρίτη περίοδο του
έργου του εκφράζει την πεποίθηση πως η ποίηση πρέπει να παρεμβαίνει
δυναμικά στη ζωή , ενώ αντικρούει εκείνους που ισχυρίστηκαν πως η ποίηση
της γενιάς του παραμέλησε τη μορφή.
Αντί να φωνασκώ...
Αντί
να φωνασκώ και να συμφύρομαι
Με
τους υπαίθριους ρήτορες και τους αγύρτες
—Μάντεις
κακών και οραματιστές—
Όταν
γκρεμίστηκε το σπίτι μου
Και
σκάφτηκε βαθιά με τα υπάρχοντα
(Και
δε μιλώ εδώ για χρήματα και τέτοια)
Πήρα
τους δρόμους μοναχός σφυρίζοντας.
Ήτανε
βέβαια μεγάλη η περιπέτεια
Όμως
η πόλις φλέγονταν τόσο όμορφα
Ασύλληπτα
πυροτεχνήματα ανεβαίνανε
Στον
πράο ουρανό με διαφημίσεις
Αιφνίδιων
θανάτων κι αλλαξοπιστήσεων.
Σε
λίγο φτάσανε και τα μαντάτα πως
Κάηκαν
όλα τα επίσημα αρχεία και βιβλιοθήκες
Οι
βιτρίνες των νεωτερισμών και τα μουσεία
Όλες
οι ληξιαρχικές πράξεις γεννήσεων
Και
θανάτων —έτσι που πια δεν ήξερε
Κανείς
αν πέθανε ή αν ζούσε ακόμα—
Όλα
τα δούναι και λαβείν των μεσιτών
Από
τους οίκους ανοχής τα βιβλιάρια των κοριτσιών
Τα
πιεστήρια και τα γραφεία των εφημερίδων.
Εξαίσια
νύχτα τελεσίδικη και μόνη
Οριστική
(όχι καθόλου όπως οι λύσεις
Στα
περιπετειώδη φιλμ).
Τίποτα
δεν πουλιόταν πια.
Έτσι
λαφρύς και περιττός πήρα τους δρόμους
Βρήκα
την Κλαίρη βγαίνοντας
Απ’
τη Συναγωγή κι αγκαλιασμένοι
Κάτω
απ’ τις αψίδες των κραυγών
Περάσαμε
στην άλλη όχθη με τις τσέπες
Χωρίς
πια χώματα, φωτογραφίες και τα παρόμοια.
Τίποτα
δεν πουλιόταν πια.
Ο λόγος του λιτός και ουσιαστικός στο περιεχόμενο, η γραφή του, στην
οποία κυριαρχεί -όσο ο ίδιος μεγαλώνει- η ειρωνεία και ο σαρκασμός,
έντονα ρεαλιστική.
Με τη Νόρα Αναγνωστάκη,δοκιμιογράφο, κριτικό λογοτεχνίας και μεταφράστρια, σύζυγο του ποιητή
Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά,
σερβοκροατικά. Κάποια εξ αυτών, μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θάνος
Μικρούτσικος, η Αγγελική Ιονάτου και ο Μιχάλης Γρηγορίου.
Με τη σύζυγό του Νόρα, στο μπαλκόνι του “πατρικού” σπιτιού
(Φωτογραφία: Μ. Πολυβίου από το τεύχος – αφιέρωμα στον Μανώλη
Αναγνωστάκη τού περιοδικού “Εντευκτήριο”, τεύχος 71- 2005).
Ο ποιητής με το φίλο του Δημήτρη Σκουλίδη ή Τοτό
Το τελευταίο του εκδοτικό εγχείρημα θα τυπωθεί το 1990· πρόκειται για
την προσωπική ποιητική ανθολογία που ετοίμαζε χρόνια, με ποιητές της
«χαμηλής φωνής». Έχει προηγηθεί, από το 1987, μια αντίστοιχη κίνηση στην
πεζογραφία, η επιμέλεια της εκδοτικής σειράς Η Πεζογραφική μας Παράδοση
στις εκδόσεις Νεφέλη με 50 πεζογράφους του 19ου αιώνα, πολλούς
λησμονημένους ή άγνωστους. Ο παλαιότερος ανθολογημένος ποιητής της
ποιητικής ανθολογίας του 1990 είναι ο Λορέντζος Μαβίλης, ενώ οι νεότεροι
γεννήθηκαν τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα. Για αυτό του το
εγχείρημα δήλωνε ήδη το 1983: Αν έχει καμία έννοια η διάκριση
ανάμεσα σε ποιητές μείζονες και ελάσσονες, αγάπησα με πάθος μείζονες
ποιητές (σαν τον Κάλβο π.χ.) και με το ίδιο πάθος ελάσσονες (αν ο
Φρανσίς Ζαμ είναι ελάσσων ποιητής). Διαβάζω πάντα με αγάπη και σεβασμό
το Σεφέρη, ενώ περιέργως ο αδερφικός του Έλιοτ κάπου μ’ εκνευρίζει. Έχω
μεταφράσει Λόρκα ενώ ιδιοσυγκρασιακά μου είναι μάλλον ξένος και κατά την
ανεύθυνη εντύπωσή μου ποιητής χλωμός σε σχέση με τη μεγάλη πλειάδα των
συμπατριωτών του […]. Η πιο σταθερή μου και αμετακίνητη προσκόλληση
είναι στην ιδιοφυία του Απολλιναίρ […]. Καμία εντελώς σχέση δεν έχω με
το Σικελιανό και τον κόσμο του, όμως όταν διαβάζω μερικά μικρά λυρικά
του, εγώ ο διόλου φυσιολάτρης θαμπώνομαι από ουρανό, από θάλασσα κι από
γαλάζιο. Τελικά ενώ ό,τι έχω γράψει χαρακτηρίστηκε σαν ποίηση ιδεών,
ποίηση σκεπτόμενη, διανοητική, κουβεντιαστή, άμεση, λιτή, αντιλυρική ― η
προτίμησή μου δεν πάει προς τους ποιητές αυτού του κλίματος αλλά
περισσότερο προς τους φανταιζίστες, τους «λυρικούς», τους απογειωμένους,
αλλά ποτέ τους φλύαρους και τους μεγαλόστομους, των μεγάλων δεδηλωμένων
προθέσεων. Δεν αποκλείεται κάποτε να πραγματοποιήσω ένα πάντα
αιωρούμενο παλιό μου σχέδιο: την έκδοση δηλ. μιας προσωπικής ανθολογίας
της νεοελληνικής ποίησης […].
«Σε β’ πρόσωπο. Μια συνομιλία του Μανόλη Αναγνωστάκη με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η Λέξη 11 (Γενάρης 1982), 58-59.
Το 1997 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής
Θεσσσαλονίκης. Τιμήθηκε το 2001 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας
Αθηνών και το 2002 με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το
σύνολο της προσφοράς του.
Έφυγε από τη ζωή τα ξημερώματα της 23ης Ιουνίου του 2005, καταβεβλημένος από χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα.
Τα ποιήματά του δεν πάλιωσαν ποτέ, η αίσθηση που έχει ο αναγνώστης
είναι ότι γράφτηκαν σήμερα για το σήμερα. Ο ίδιος υπερέβη την εποχή
του, παρότι απέδωσε πιστά τον προβληματισμό και την αίσθησή της.Ανέλαβε
να πει την αλήθεια στο κοινό, να πάρει στην πλάτη του το βάρος της
ευθύνης, να κατονομάσει αυτούς που έσφαλαν, να εγκωμιάσει τους άξιους
και να τιμήσει τους νεκρούς. Για τον ποιητή η ιδεολογική και πολιτική
στάση εναρμονίζεται με την ποιητική του δημιουργία, που είναι αληθινή
και καίρια, απαλλαγμένη από φτιασίδια και σκοπιμότητες.
Παρότι βαθύτατα ιδεολόγος και στρατευμένος ποιητής κατάφερε να είναι συνάμα εντόνως ερωτικός, καθώς αντί να φωνασκεί και να συμφύρεται, πήρε ‘λαφρύς και περιττός τους δρόμους μοναχός σφυρίζοντας.
Μια ινδική ταινία είναι η πρόταση του ιστολογίου για τη σημερινή βροχερή Κυριακή. Πρόκειται για την ταινία "Vanaja".Διαδραματίζεται στην αγροτική νότια Ινδία, η 15χρονη Vanaja πηγαίνει να
εργαστεί για την τοπική γαιοκτήμονα με την ελπίδα να μάθει το χορό
Kuchipudi. Ένα αθώο φλερτ με τον γιο της γαιοκτήμονα έχει άσχημα
αποτελέσματα, τη θέτει σε μάχη μεταξύ κοινωνικών τάξεων και δημιουργεί
έχθρα. Μία όμορφη και συγκινητική ταινία από την Ινδία, το
κάστινγκ είναι ένα θαύμα… Ο Domalpalli αφηγείται την ιστορία του με
ακρίβεια, χωρίς καμία αμήχανη στιγμή" - Roger Ebert, ο βραβευμένος με
Πούλιτζερ κριτικός κινηματογράφου. Μια ταινία με πρωταγωνίστρια την Mamatha Bhukya. Γράφτηκε, σκηνοθετήθηκε και επεξεργάστηκε από τον Rajnesh Domalpalli.
“…Και πάντα η βροχή ήρεμη, σιωπηλή,
τυλίγοντας τον κόσμο σ’ ένα γκρίζο, κουρελιασμένο πανί
σαν ένα χέρι που το ‘κοψαν και παν να το θάψουν.
Ήρεμη, ταπεινή βροχή, γεμάτη συχώρεση.”
Ένας γέρος σταμάτησε στη γωνιά καθώς πήρε να βρέχει.
Θλιβερός, ετοιμόρροπος γέρος, σα φτιαγμένος από ένα σωρό
τσαλακωμένα χαρτιά
που άρχισαν κιόλας να μουσκεύουν κάτω απ’ τη βροχή,
θε μου, τα χαρτιά λιώνουν – μια ομπρέλα, λοιπόν, ηλίθιοι,
δε βλέπετε,
αυτός ο άνθρωπος θα διαλυθεί. Χαρτιά από παλιά ερωτικά
γράμματα,
λευκώματα, παιδικές επιστολές στο Θεό,
χαρτιά από εξώσεις, κατασχέσεις, δικογραφίες δολοφόνων,
αποδείξεις από πανάρχαια χρέη και ξεθωριασμένα χειρόγραφα λησμονημένων ποιητών.
Και πάντα η βροχή ήρεμη, σιωπηλή,
τυλίγοντας τον κόσμο σ’ ένα γκρίζο, κουρελιασμένο πανί
σαν ένα χέρι που το ‘κοψαν και παν να το θάψουν.
Ήρεμη, ταπεινή βροχή, γεμάτη συχώρεση.
Τάσος Λειβαδίτης
(Ποιήματα 1958-1964). Από το βιβλίο «Υάκινθοι, βιολέτες και
ηλιοτρόπια», μια επιλογή ποιημάτων από τον ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΝΤΟ, εκδ. ΚΕΔΡΟΣ
2008
του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών & Μουσείου Τεχνολογίας. Δημιουργήθηκε εκεί
μία σειρά από ταινίες κινουμένων σχεδίων, οι οποίες απεικονίζουν με
μορφή comics αυτοτελείς εκπαιδευτικές ιστορίες, σχετικές με θέματα
επιστήμης και τεχνολογίας. Η σειρά αποτελείται από 50 επεισόδια με βασικούς ήρωες δύο παιδιά, τη
Ζωή και τον Οδυσσέα και τον Dr Noesis, ένα νεαρό επιστήμονα, ο οποίος
καθοδηγεί τα παιδιά, ώστε να ανακαλύψουν επιστημονικές αρχές μέσα από
την έρευνα. Η θεματολογία καλύπτει πέντε βασικούς άξονες: Επιστήμες, Εφευρέσεις, Διάστημα, Περιβάλλον και Υγεία. Ένα δημιουργικό καλοκαίρι μας ανταμώνει!
Η ταινία "Αδιακρισίες /Indiscreet", παραγωγής 1958,είναι η σημερινή κυριακάτικη κινηματογραφική πρόταση.Σε σκηνοθεσία Stanley Donen
και με τους Cary Grant και Ingrid Bergman να δεσπόζουν.
Η Anna Kalman είναι μια δημοφιλής ηθοποιός που ζει στο Λονδίνο.
Τυχερή στην καριέρα της αλλά κακότυχη στην αγάπη, σχεδόν εγκαταλείπει τα
όπλα μέχρι τη στιγμή που θα γνωρίσει έναν γοητευτικό οικονομολόγο και
θα τον ερωτευτεί κεραυνοβόλα. Ο Philip Adams, όμως, θα της πει ένα
ασυνήθιστο ψέμα: αν και εργένης, θα παραστήσει τον παντρεμένο, κάνοντας
δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από αυτό που συνηθίζουν οι άνδρες!
Μια φινετσάτη ρομαντική κωμωδία παρεξηγήσεων που ενώνει ξανά στην
οθόνη το θρυλικό ζευγάρι των Cary Grant και Ingrid Bergman. Προτάθηκε
για 3 Χρυσές Σφαίρες και ήταν μια από τις πρώτες ταινίες που
δημιούργησαν τη μόδα της τεχνικής του split screen στο σινεμά.
Στο πρώτο μέρος
του αφιερώματος προσεγγίσαμε τις «θεωρίες συνωμοσίας» ως ένα φαινόμενο
που μπορεί να εμπεριέχει εξαιρετικά ανόμοια (και άλλης βαρύτητας) μεταξύ
τους θέματα: Είναι εντελώς διαφορετική για παράδειγμα η πεποίθηση πως η
Γη είναι επίπεδη με την άρνηση της κλιματικής αλλαγής. Μόλις εχθές, ο
Πρόεδρος της Αμερικής Donald Trump (που ασπάζεται πολλές θεωρίες
συνωμοσίας και δημοσίως), δήλωσε πως η Αμερική αποχωρεί από την Συμφωνία
του Παρισιού, ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης για την συγκράτηση της
αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη‧ ας μην θεωρήσει κανείς πως η
Αμερική απλά επιλέγει να «αγνοήσει» τον κώδωνα του κινδύνου της
επιστημονικής κοινότητας σε σχέση με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Είναι
σαφές ότι ο περιορισμός των αέριων ρύπων αποτελεί ένα (κοστοβόρο)
πλήγμα για την βιομηχανία, πλήγμα το οποίο είχε οδηγήσει και στο
πρόσφατο παρελθόν τον George Bush Jr να απορρίψει το Πρωτόκολλο του
Κιότο (2001).
Παράλληλα, η εκ νέου άνοδος της ακροδεξιάς και του
νεοναζισμού στις χώρες της Ευρώπης αλλά και τις ΗΠΑ (βλ. alt-right)
έχει βασιστεί στην «επενδύση» πάνω σε μυθεύματα και ημι-παρανοϊκές
αφηγήσεις, που διευρύνουν το ακροατήριο και επιχειρούν να διαμορφώσουν
μια συνεκτική «αφήγηση» για την κατάσταση του κόσμου (βλ. Νέα Τάξη
Πραγμάτων κ.ο.κ.). Η «άρνηση» του Ολοκαυτώματος, η επίκληση στους
«Μασόνους που κυβερνούν» και μια σειρά από ανάλογες θεωρίες έχουν πολύ
συγκεκριμένη πολιτική σκοπιμότητα.
Ενώ όμως σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε προφανή πολιτικά κίνητρα γύρω από την διασπορά, ενίσχυση και εμβάθυνση διαφόρων θεωριών, η απήχηση τους καταφέρνει και ξεπερνάει πολλές φορές τα στενά πολιτικά ακροατήρια και να αποκτά ανησυχητικές διαστάσεις. Θα έλεγε κανείς πως, μια δόση «συνωμοσιολογίας» είναι αρκετά νομιμοποιημένη, έχει δηλαδή ενταχθεί στην κανονικότητα του δημόσιου βίου και ενίοτε μπορεί να εμφανίζεται εκεί που κανείς δεν το περιμένει: Ο μετριοπαθής για χρόνια συγγενής που «αποφάσισε» πως «σχέδιο των Ευρωπαίων είναι ο εκμουσουλμανισμός της Ελλάδας: Εισροή προσφύγων, εκροή παραγωγικών γενεών, σε μερικά χρόνια θα είναι όλοι μουσουλμάνοι εδώ». Ο γενικά προοδευτικός και ψαγμένος φίλος που «αποφάσισε» πως «δεν υπάρχει περίπτωση να κάνω εμβόλια στα παιδιά μου». ‘Η ακόμα και ο τυπικός φίλος στο facebook που «αποφάσισε» πως «Ο Δένδιας έστησε το σκηνικό με τον Κασιδιάρη για να ξεχαστεί ο λαός από το Μνημόνιο».
Οι παραπάνω κατηγορίες (τυχαία παραδείγματα) έχουν φυσικά διαβαθμίσεις και σίγουρα μπορούν να βρεθούν τα αίτια κάθε ειδικής περίπτωσης. Πράγματι, όπως υποστηρίζουν και ακαδημαϊκοί που ασχολούνται με το φαινόμενο, ο φιλελεύθερος ατομικισμός που αποτελεί το πλειοψηφικό υπόδειγμα για τον Δυτικό κόσμο, κάνει κάθε μεμονωμένο άτομο εξαιρετικά ευάλωτο και εύπιστο σε κάποια θεωρία που μέσα στο παράλογό της εκλογικεύει το παράλογο των καιρών. Μήπως δεν ήταν μια κάποια εκλογίκευση της φρίκης η θεωρία πως ο Bush ενορχήστρωσε το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους; Όχι τυχαία, η συγκεκριμένη θεωρία κατάφερε να ξεφύγει από τα μικρά και κλειστά club των διαφόρων θεωριών και να γίνει ένα ιδιαίτερα ευρύ συλλογικό αφήγημα, σε μεγάλο μέρος του πολιτικού φάσματος και των κοινωνικών στρωμάτων. Ας μείνουμε όμως λίγο σε αυτό:
Μήπως δεν ήταν οι ΗΠΑ που εξόπλισαν την σημερινή τρομοκρατία όταν καιροσκοπικά εκπαίδευσαν την Αλ Κάιντα για να αντιπαρατεθεί στην Σοβιετική Ένωση; Μήπως δεν είδε ολόκληρος ο κόσμος την πολεμική μηχανή των ΗΠΑ να «γουργουρίζει» με ευχαρίστηση την επόμενη της 11/9; Μήπως η διακυβέρνηση Μπους δεν φάνηκε «έτοιμη από καιρό» για να εισάγει ένα νέο καθεστώς εσωτερικής αστυνόμευσης και παρακολούθησης, με τον μανδύα του αντί-τρομοκρατικού;
Όλα τα παραπάνω, συνθέτουν μια πραγματικότητα που ευνοεί συνεχώς την καχυποψία. Για την ακρίβεια, κάνει την καχυποψία και αμφισβήτηση να αποτελούν «εργαλεία» σκέψης. Πράγματι, η βασική ίσως αρχή κάθε θεωρίας συνωμοσίας είναι το πολύ απλό: «Τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται». Σε αυτήν την επί της αρχής θεώρηση των πραγμάτων, προστίθεται και η «θεολογία» του δεύτερου βήματος: «Τίποτα δεν είναι τυχαίο». Ο συνδυασμός των δυο συνθέτει και την μεγαλύτερη εικόνα που θέλει τα μη τυχαία πράγματα να είναι πάντα σχέδιο κάποιων μυστικών και κρυφών κέντρων, το οποίο εκδηλώνεται πάντα με απώτερο στόχο την ποδηγέτηση του χειμαζόμενου λαού.
Σε αυτό το μοτίβο σκέψης, το παράλογο γίνεται λογικό. Εντελώς κουφά και ανυπόστατα σενάρια «ερμηνεύουν» την πραγματικότητα με τρόπο πιο συνεκτικό από μια θεώρηση που περιλαμβάνει αντιφάσεις, αντιθέσεις και πολυπαραγοντικές κοινωνικές εξισώσεις. Πόσα πράγματα άλλωστε έλυσαν με βολικό τρόπο οι «ψεκασμένοι»; Ο κόσμος δεν αντιδρά στα μνημόνια-μας ψεκάζουν. Ο κόσμος αντιδρά στα μνημόνια αλλά μαχητικά/αγωνιστικά;-μας ψεκάζουν. Ο κόσμος ψηφίζει το ένα ή το άλλο; -μας ψεκάζουν. Κάπως έτσι, είναι εξαιρετικά εύκολη η παραμονή στον «καναπέ» του ατομικού «σχολιασμού» της πολιτικής και της κοινωνίας, η άρνηση τομών (που συγκροτούνται και στην ψήφο αλλά και, κυρίως, στην πολιτική πρακτική), η περιχαράκωση ή και η «μαύρη» ψήφος.
Όλο αυτό ενισχύεται φυσικά από την πλήρη υπαγωγή μεγάλου μέρους της ενημέρωσης στην εξυπηρέτηση συμφερόντων. Πολύ εύκολα μπορεί πλέον ο καθένας (με πρώτο τον Πλανητάρχη) να καταγγέλει ως fake news οτιδήποτε δεν τον βολεύει και η «αλήθεια» (ή τουλάχιστον, ο ορθός λόγος) να σχετικοποιείται και να ρευστοποιείται ως κάτι εντελώς νεφελώδες. Κάπως έτσι, όταν όλα τα κανάλια είναι μέσα στη διαπλοκή, ένα group στο facebook μπορεί να αποτελέσει ένα καταφύγιο «αλήθειας». Εκεί δεν έχει τόση σημασία τελικά η ίδια η αλήθεια όσο ότι δημιουργείται μια «κοινότητα» που συγκροτείται πάνω σε μια κοινή πεποίθηση (όχι ιδεολογία) για κάποιο θέμα.
[Θα ήταν λάθος, όλο το παραπάνω πλαίσιο, να αποδοθεί μονάχα στο ευρύ ακροατήριο των πολλών μορφών της νεοδεξιάς ή του λούμπεν απολιτίκ- όψεις της συνωμοσιολογίας έχουν απασχολήσει (και βασανίσει) πολλές φορές και αριστερά ακροατήρια, φυσικά σε άλλα θέματα και με άλλη μορφή. Ενίοτε μάλιστα από πάνω προς τα κάτω.]
Η διαρκής συνωμοσία της οικονομικής ελίτ
Όλο αυτό παραμένει ένας πρόλογος για να περάσουμε στο δεύτερο μέρος του κινηματογραφικού αφιερώματος. Πριν όμως από αυτό, πρέπει να θυμηθούμε πως, κατά κάποιο τρόπο, η ίδια η εποχή «σηκώνει» τις συνωμοσίες της. Ας μην ξεχνάμε πως στις αρχές του ’90 «γράφτηκε» κατά κάποιο τρόπο μια εκδοχή της δυστοπίας: Το περίφημο «Τέλος της Ιστορίας», το νεόκοπο τότε ευαγγέλιο της επέλασης του ατομισμού και φιλελευθερισμού σήμανε στην πραγματικότητα το τέλος κάθε συλλογικής ουτοπίας, επενδύοντας φυσικά πάνω και στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Το κυνήγι της «ατομικής ουτοπίας» υπήρξε μια φενάκη, ένα απατηλό μύθευμα μεγαλύτερο από κάθε θεωρία συνωμοσίας. Η διαρκής και παρατεταμένη αποτυχία εύρευσης αυτού του σύγχρονου μονόκερου ενέτεινε τον απομονωτισμό, την καταφυγή σε νέα μυθεύματα και σε μια «άρνηση»: Η δυσπιστία ως εργαλείο σκέψης αναπτύχθηκε συστηματικά και μεθοδικά από ένα σύστημα που έδινε σταθερά μονάχα τροφή σε οποιαδήποτε αμφιβολία για τις προθέσεις του.
Τα οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα, η συνεχής μεταφορά του κέντρου λήψεων αποφάσεων σε ακόμα πιο δύσκολα ανιχνεύσιμες αρχές (μη άμεσα προσβάσιμες από τον λαϊκό παράγοντα), η ανερυθρίαστη παρεμβατικότητα ιδιωτικών συμφερόντων στο δημόσιο βίο, το μεγάλο «φαγοπότι» κάθε λογής και το σερβίρισμα «οικονομικών στοιχείων» που αιτιολογούσαν την μετακύλιση του βάρους και της ευθύνης στα λαϊκά στρώματα, είναι κομμάτια που μπορεί να μην αιτιολογούν την ύπαρξη εξωγήινων ή αεροψεκασμούς, αλλά σίγουρα συνθέτουν ένα αρκετά άσχημο παζλ: Μιας παρατεταμένης «συνωμοσίας» της οικονομικής ελίτ εις βάρος των λαών.
Το «μνημόνια μέχρι να δύσει ο ήλιος» ή το «πάμε να φύγουμε από εδώ» είναι φράσεις που δίνουν και παίρνουν στην Ελλάδα του 2017. Εσχάτως, αυτή η φρασεολογία εντάσσεται και στο ρεπερτόριο των παθιασμένων μνημονιακών, καθώς το τωρινό μνημόνιο το σερβίρει μια αντι-μνημονιακή δύναμη. Η φρασεολογία αυτή ωστόσο δεν αφορά μονάχα την συνεχιζόμενη μνημονιακή πολιτική, αλλά αφορά και στην παθητική συμπεριφορά της μεγαλύτερης μερίδας του κόσμου και την εύκολη καταφυγή σε «σενάρια», «συνωμοσίες» και διάφορα μυθεύματα. Πράγματι, μια ματιά στις εφημερίδες ενός περιπτέρου στο κέντρο της Αθήνας ίσως είναι ένα «στιγμιότυπο» ενός δημόσιου λόγου σε παραζάλη και στα όρια της παράνοιας: Αν για τους hardcore αρκεί ένα πρωτοσέλιδο όπου ο Πάτερ Παϊσιος προφητεύει την άλωση της Αγίας Σοφιάς από τον Πούτιν λίγο μετά την αποκάλυψή του πως η Γη είναι επίπεδη, το λεγόμενο mainstream έχει να διαβάζει για….την εκτίμηση ενός Eurogroup πως το μνημόνιο μπορεί να φέρει ανάπτυξη το 2060.
Σε μια Ελλάδα που το πολιτικό της προσωπικό σχεδόν παραδέχεται πως τα στοιχεία εισόδου στην ΟΝΕ ήταν λίγο μαγειρεμένα, που το ίδιο πολιτικό προσωπικό βρίσκεται στην επικαιρότητα για σκάνδαλα και διαφθορά, που πληθαίνουν συνεχώς οι φήμες για αντίστοιχα μαγειρεμένα ελλείματα, που δεν υπάρχει στο παραμικρό ένα στοιχειώδες consensus για το ελληνικό χρέος ή την βιωσιμότητά του, πως να μην ανθίσει η δυσπιστία;
Παρ’ όλα αυτά όμως, η βγαλμένη από Αριστοφανικές κωμωδίες «ιστορία των Eurogroup», η φριχτή νέο-αποικιακή πολιτική της Γερμανίας, ο ιστορικά εγκληματικός ρόλος του ΔΝΤ σε διάφορες χώρες του κόσμου, τα ανορθολογικά και βάρβαρα μέτρα που εισηγούνται Ολλανδοί τεχνοκράτες πολύ μακριά από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, η μελετημένη (και με σαφές σχέδιο) εκποίηση της δημόσιας περιουσίας δεν μπαίνουν στο στόχαστρο ως τέτοια, αλλά διάφορα (πιο βολικά σε σχέση με την απαιτούμενη πολιτική πρακτική) άλλα «σκοτεινά κέντρα» που «αποφασίζουν για την Ελλάδα» βγαίνουν στο προσκήνιο, σαν σαλιγκάρια μετά τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές.
Σινεμά που ξεσκεπάζει
Φυσικά όλα αυτά τα θέματα απασχολούν χρόνια τον παγκόσμιο κινηματογράφο. Τα σκάνδαλα της οικονομικής και πολιτικής ελίτ έχουν πολλές φορές «ξορκιστεί» μέσω της τέχνης. Την προηγούμενη εβδομάδα μιλήσαμε για ταινίες που «χτίστηκαν» πάνω σε θεωρίες συνωμοσίας πολλές φορές εντελώς ανυπόστατες, σήμερα θα δούμε μερικές ταινίες που ασχολήθηκαν με πολύ πραγματικές συνωμοσίες ή εμπνεύστηκαν από την πραγματικότητα.
JFK (1991)
Ίσως η ταινία-ευαγγέλιο κάθε συνωμοσιολόγου, ή έστω οποιουδήποτε θέλει πάντα να δυσπιστεί απέναντι στην κάθε «επίσημη εκδοχή». Για ένα μεγάλο μέρος της αμερικάνικης κοινωνίας, η δολοφονία του John Kennedy αποτέλεσε ένα σοκ άνευ προηγουμένου. Φυσικά, δεν είναι μια και δυο οι περιπτώσεις που ο «μοναχικός παρανοϊκός» έχει χρησιμοποιηθεί για συγκάλυψη μιας ενορχηστρωμένης δολοφονίας (βλ. και Martin Luther King). Εύλογα, η απόδοση του εγκλήματος στον Oswald δεν ήταν «αρκετή» για να εκλογικεύσει το σοκ και την φρίκη της δολοφονίας. Ο Oliver Stone κατασκευάζει μια τρίωρη ταινία που αποδομεί μεθοδικά την επίσημη εκδοχή, αναδεικνύοντας μύριες άλλες τόσες, σκηνοθετώντας ένα μεγάλο και πολυπρόσωπο cast (στον κεντρικό ρόλο, ο Kevin Kostner).
All the President’s Men (1976)
Οι Robert Redford και Dustin Hoffman απεικονίζουν τους δημοσιογράφους Bernstein και Woodward καθώς αυτοί, με την βοήθεια ενός ανώνυμου πληροφοριοδότη (με την επωνυμία Βαθύ Λαρύγγι), ξεσκεπάζουν το σκάνδαλο Watergate, την θρυαλλίδα που οδήγησε στην παραίτηση του Richard Nixon. Η ταινία του Alan Pacula θυμίζει σε πολλές περιπτώσεις ντοκιμαντέρ, αποδίδοντας με ακρίβεια την καθημερινή δουλειά των δυο ρεπόρτερ. Μαζί με την πιο πρόσφατη ταινία Spotlight αποτελούν ταινίες-ύμνους στην αδιάφθορη και μαχητική δημοσιογραφία, που μπορεί και ξεσκεπάζει αντί να συγκαλύπτει, που ερευνά αντί να αφοσιώνεται στην διαμόρφωση του «δημόσιου λόγου».
The Parallax View (1974)
Ξανά ένας ρεπόρτερ (εδώ ο Warren Beaty), ξανά ο Alan Pacula, μόνο που εδώ, η έρευνα για το ξεσκέπασμα παρακρατικών οργανώσεων δεν έχει το happy end της υπόθεσης Watergate. Με αφορμή την δολοφονία ενός γερουσιαστή (όπως και στο Enemy of the State για το οποίο μιλήσαμε στο προηγούμενο αφιέρωμα), ο Warren Beaty ξεκινάει το «σκάψιμο» μόνο και μόνο για αντικρίσει μια πραγματικότητα πολύ πιο τρομακτική και θανατηφόρα.
The three days of Condor (1975)
Την ίδια περίοδο, όπου ο Ψυχρός Πόλεμος αναζωπυρωνόταν (πόσο αταίριαστη φράση για έναν ψυχρό πόλεμο), ο εχθρός πολλές φορές εμφανιζόταν παντού, ακόμα και εκ των έσω. Σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του, o Robert Redford υποδύεται έναν χαμηλόβαθμο υπάλληλο της CIA που εμπλέκεται σε μια θανατηφόρα πλεκτάνη, ανακαλύπτοντας μια μέρα όλους τους συνεργάτες του νεκρούς. Η Faye Dunaway συμπρωταγωνιστεί στην ατμοσφαιρική ταινία του Sydney Pollack, αλλά την παράσταση κλέβει ο ψυχρός εκτελεστής του Max Von Sydow.
No way out (1987)
Ο Roger Donaldson σκηνοθετεί μια ταινία που αποτυπώνει την παράνοια μιας εποχής, όπου το κυνήγι μαγισσών για τους «φυτευτούς» κατασκόπους της KGB ήταν καθημερινότητα. Όλο αυτό το μπλέκει με ένα ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα στην εξαιρετική πρωταγωνιστική του ομάδα (Kevin Kostner, Gene Hackman, Sean Young), τα ανακατεύει όλα καλά σε ένα αγωνιώδες και σφιχτοδεμένο θρίλερ, και ύστερα φυσικά δικαιώνει κάθε ημι-παρανοϊκό σε ένα ανατρεπτικό (μα ταιριαστό) φινάλε. Μια ταινία κάπως άδικα παραγνωρισμένη, αξίζει να την επισκεφτείτε.
The day after tomorrow (2004)
Και εδώ αναφέρουμε μια ταινία-καταστροφής, που υποτίθεται ότι αναδεικνύει τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Ο Roland Emmerich φυσικά μάλλον σαν πρόσχημα χρησιμοποιεί την κλιματική αλλαγή, περισσότερο για να «παίξει» με τα ειδικά εφέ και τις γενναιόδωρες σκηνές απόλυτης καταστροφής (τσουνάμι, αδιανόητες θερμοκρασίες, τα πάντα έχουμε). Η ταινία ωστόσο είναι ένα επιστημονικό τερατούργημα, που δεν βοηθάει καθόλου οποιαδήποτε συνειδητοποίηση- αντίθετα, δίνει τροφή στα «τρολ» κάθε είδους, που βλέπουν σκηνές όπου κυριολεκτικά η παγωνιά κυνηγάει τους ήρωες, οι οποίοι…γλιτώνουν καθώς φτάνουν δίπλα σε ένα μεγάλο τζάκι, στο οποίο καίνε τα βιβλία (!!) της δημοτικής βιβλιοθήκης-καταφύγιο. Μαζί με το άλλο ανοσιούργημα, το 2012 (όπου εκεί ρωγμές στο δρόμο κυνηγάνε αυτοκίνητα και στρίβουν όπου στρίβουν αυτά), είναι ίσως οι πλέον παράλογες και αντι-επιστημονικές ταινίες εκεί έξω. Όχι πως αυτό είναι πρόβλημα στο σινεμά (και το Jurassic Park γεμάτο επιστημονικά λάθη είναι), αλλά είναι πρόβλημα όταν υποτίθεται πως τάσσονται στο πλευρό της επιστήμης που προειδοποιεί για την υπερθέρμανση και αλόγιστη επιβάρυνση του πλανήτη…
Mr. Robot (2014)
Η τηλεοπτική σειρά Mr. Robot έκλεψε τόσο απροκάλυπτα από το Fight Club (στην ουσία το ξανασέρβιρε σε cyberpunk και hacker-club εκδοχή) και από κάθε cyberpunk μυθολογία που τελικά απέκτησε την δική του υπόσταση, ως ένα ιδιότυπο κολλάζ-υβρίδιο πολλών αναφορών, οι οποίες όμως έχουν ενωθεί με μαεστρία και αρκετή δημιουργικότητα. Ο νεαρός προγραμματιστής Elliot Anderson (ακόμα και το Anderson είναι δάνειο από τον Mr. Anderson του Matrix) προσπαθεί να βρει την άκρη σε μια συνωμοσία που άθελά του (;) συμμετέχει, η οποία δημιουργεί ένα χρηματιστηριακό πανικό καταστρέφοντας και χακάροντας αρχεία μεγάλων επιχειρήσεων. Στην πραγματικότητα, η σειρά εξιστορεί την σύγκρουση ανάμεσα σε μια συνωμοσία «εκδικητών του διαδικτύου» ανάμεσα στην μεγάλη συνωμοσία της οικονομικής ελίτ. Είναι το πάντα προσφιλές μοτίβο του ατομικού ηρωισμού
CaptainAmerica (2014)
Η αναφορά στον εμβληματικό ήρωα της Marvel αφορά και στην ταινία The Winter Soldier αλλά και στην σύγχρονη κομικ εκδοχή του, που θέλει τον Captain America να είναι από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πράκτορας της Hydra (κάτι σαν Ναζί) και να αποκαλύπτεται εξολοθρεύοντας το σύμπαν των υπερηρώων. Η επιλογή αυτή των κόμικ της Marvel προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση και έγινε μεγάλη σχετική συζήτηση‧ πολλοί θεώρησαν πως ήταν μια ύστατη προσπάθεια της Marvel να αναζωογονήσει λίγο τις πωλήσεις της, καθώς όσο καλά και αν πάει στις ταινίες, στα κόμικ η DC διατηρεί την πρωτοκαθεδρία.
Όμως αυτή η αποδόμηση του all-american συμβόλου σε έναν κρυφό-ναζί αντανακλά με σατιρικό σχεδόν τρόπο την εποχή Trump και την επέλαση των alt-right. Ας μην ξεχνάμε πως οι alt-right είναι μια εκδοχή της νεοναζιστικής δεξιάς που δεν ξυρίζει κρανία ή φουσκώνεται με κρεατίνη, αλλά φοράει σακάκια και βάζει ακριβά προϊόντα στο μαλλί, έχει ευυπόληπτη δουλειά και κύρος. Το ότι πίσω από την αισθητική του γιάπι ή του golden boy «κρύβεται» ένας ναζί συναντά τον Ναζί που κρύβεται πάνω στην γραφική αστερόεσσα στολή του Captain America- η σειρά κόμικ που κυκλοφορεί σε συνέχειες αυτήν την περίοδο φαίνεται να δρομολογεί μια οριστική σύγκρουση, ανάμεσα στον καλό και τον κακό Captain. Δεν υπάρχει αμφιβολία στο ποιος θα κερδίσει, όμως ο τρόπος επίλυσης αυτής της αντίθεσης θα έχει ενδιαφέρον. Σε ότι αφορά τώρα την ταινία Winter Soldier, αυτή ήταν η δεύτερη ταινία με πρωταγωνιστή τον Captain America (Chris Evans στον ρόλο) και για πολλούς θεωρείται η καλύτερη και πιο μεστή ταινία της Marvel μέχρι σήμερα. Όχι αδίκως, καθώς εξιστορεί μια συνωμοσία της HYDRA η οποία στηρίζεται σε ένα και μόνο «δώρο» που της κάνει η αμερικάνικη πολιτική: Το πρόταγμα της ασφάλειας έναντι της ελευθερίας. Πάνω σε αυτό χτίζει την διαφθορά των ανώτατων κλιμακίων της SHIELD αλλά και της κυβέρνησης.
Για να κερδίσει όμως δεν χρειάζεται τόσο τους «πράκτορες» όσο την κοινωνική νομιμοποίηση ενός παρατεταμένου καθεστώτος έκτακτης ανάγκης.
WagtheDog (1997)
Για την ιδιοφυή σάτιρα του Barry Levinson είχαμε μιλήσει και στο αφιερωματάκι «Σκηνοθετώντας έναν Πόλεμο»την επομένη της αμερικάνικης εμπλοκής στον πόλεμο στη Συρία. Είναι μια από τις ταινίες που η ζωή μιμήθηκε την τέχνη, καθώς αφηγείται τις προσπάθειες μιας μικρής ομάδας παρά τω Πρόεδρω να «κουκουλώσουν» ένα σεξουαλικό σκάνδαλο «κατασκευάζοντας» (σκηνοθετώντας) έναν πόλεμο στην…Αλβανία. Οι Robert deNiro και Dustin Hoffman σε πραγματικά μεγάλα κέφια (ειδικά ο πρώτος πήρε την κάτω βόλτα μετά το 2000) και μια ταινία που σατιρίζει τόσο τις αρχές όσο και την ευκολοπιστία του κόσμου σε ότι του σερβίρουν: Το επιτελείο επιλέγει την Αλβανία ως εμπόλεμη χώρα βασιζόμενο πως κανείς στις ΗΠΑ δεν ξέρει κατά που πέφτει.
Snowden
Ο Oliver Stone ξαναχτυπάει στα πολύ προσφιλή του θέματα, έχοντας όμως από καιρό «χάσει» αυτό που έκανε τις ταινίες του πραγματικές «γροθιές» στην κυρίαρχη αφήγηση. Ειδικά με το Snowden, o Stone παίρνει μια ιστορία ακόμα εν ενεργεία και φτιάχνει μια ιδιαίτερη κινηματογραφική «σούπα»: Στην προσπάθεια του να «αγιοποιήσει» τον Snowden στο αμερικάνικο κοινό αποφορτίζει αναίτια το «πολιτικό» και αναβαθμίζει το «προσωπικό», προσπαθώντας να τον περάσει ομαλά στην pop μυθολογία ως ακόμα έναν American hero. Η στωϊκή ερμηνεία του Joseph Gordon Levitt δεν αρκεί για να κρατήσει μια ταινία που ναι μεν είναι σφιχτοδεμένη, όμως αδυνατεί να απαντήσει στο γιατί: Γιατί ο Edward Snowden, πατριώτης και υπέρμαχος του Bush, γίνεται whistleblower και τα βγάζει όλα στη φόρα; Η ταινία δεν εξηγήσει το πολιτικό σκεπτικό του. Αντίθετα, αφήνει να εννοηθεί πως ο Snowden έπραξε όπως έπραξε όταν κατάλαβε πως οι ανώτεροί του παρακολουθούσαν την ιδιωτική του ζωή όσο εκείνος παρακολουθούσε τις ιδιωτικές ζωές των άλλων…
Βιάστηκαν αρκετοί να θεωρήσουν πως η άκρατη συνωμοσιολογία της εποχής είναι ένα φαινόμενο των social media και του βομβαρδισμού ακατάσχετης πληροφορίας από δεκάδες αναξιόπιστες πηγές. Πράγματι, το διαδίκτυο είναι ένας χώρος που η πληροφορία κυριαρχεί έναντι του γνωστικού κριτηρίου, και πολλές φορές μια εντελώς ανυπόστατη πληροφορία μπορεί να βρει διαδρόμους διασποράς- αρκεί να υπάρχουν πρόθυμοι που θέλουν να την ακούσουν. Όμως η συνωμοσιολογία και οι θεωρίες συνωμοσίας δεν είναι ένα ακόμα «φρούτο» της εποχής των social media- αντίθετα προϋπάρχουν μια χαρά, και χάρη σε αυτά μπορούν να μεγεθύνονται αλλά και να διεθνοποιούνται
Μαζί με την κοινωνική μυθολογία του American dream και την Coca-Cola, οι θεωρίες συνωμοσίας θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ένα εντελώς αμερικάνικο εξαγώγιμο παραπροϊόν στην μαζική κουλτούρα. Από όπου και αν κρατούν οι ρίζες του φαινομένου, ειδικά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι θεωρίες συνωμοσίας γνώρισαν τεράστια άνθιση και απήχηση, συγκροτούμενες πολλές φορές σαν μικρές θρησκείες, ακόμα και χωρίς «προφήτη». Ο Elvis ζει, ο JFK δολοφονήθηκε από 3 άντρες και όχι έναν, στο Roswell έχουν προσγειωθεί ήδη εξωγήινοι, o Obama δεν είναι Αμερικάνος και πιθανότατα είναι μουσουλμάνος, δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή, η προσελήνωση ήταν σκηνοθετημένη από τον Kubrick, δεν συνέβη ποτέ Ολοκαύτωμα, οι ερπετάνθρωποι μέσω του ψεκασμού χειραγωγούν τα πλήθη, ο FDA κρατάει κρυφή τη θεραπεία του καρκίνου για να ελέγξει τον πληθυσμό, η 9/11 ήταν σχεδιασμένη από τον Bush τον νεότερο, τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό ή καρκίνο και, φυσικά, η Γη είναι επίπεδη.
Είναι αρκετά ενδιαφέρον το γεγονός πως συνήθως, οι οπαδοί μιας θεωρίας θα είναι οπαδοί και των περισσότερων υπολοίπων. Ωστόσο, πολλές θεωρίες έχουν και αυτοτελείς βάσεις, που ενίοτε μπορεί να είναι αρκετά διευρυμένες. Είναι χαρακτηριστικό πως η συνωμοσιολογία δεν περιορίζεται σε πιο υποβαθμισμένες κοινωνικές ομάδες: Για παράδειγμα τα περισσότερα από τα παραπάνω τα έχει ήδη υπερασπιστεί ο Donald Trump ενώ μέχρι και ζάπλουτοι αθλητές, όπως ο πρωταθλητής του NBA Kyrie Irving, δηλώνουν δημόσια πως πιστεύουν στην επιπεδότητα της Γης. Ενώ η πλειοψηφία των «συνωμοσιολόγων» χαρακτηρίζεται από περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, αυτό δεν έχει εμποδίσει κατά καιρούς και αναλόγως την περίσταση μέχρι και καθηγητές πανεπιστημίου να ασπαστούν κάποια θεωρία συνωμοσίας.
Αν πρέπει να αναζητηθεί ένας κοινός παρονομαστής σε αυτό το πολύ ετερόκλητο μίγμα θεωριών (που έχουν και τελείως διαφορετική βαρύτητα), αυτός είναι η κοινή πεποίθηση πως κάπου, κάπως, υπάρχει μια ισχυρή ομάδα λίγων η οποία διαφεντεύει την Ιστορία και τον κόσμο, αποφασίζει τι θα πει και τι θα κρύψει, αποφασίζει για όλα τα μικρά και τα μεγάλα δράματα της καθημερινότητας. Η μεγάλη συγγένεια αυτής της πεποίθησης με μια θρησκευτική σχεδόν αντίληψη της μοίρας (τον ρόλο αυτό δεν είχε κάποτε ο Θεός;) δεν είναι τυχαία- η αίσθηση πως κάποιοι (ανώτεροι σε όλα τα επίπεδα) βυσσοδομούν σε βάρος των πολλών διατρέχει πολλές όψεις της ανθρώπινης Ιστορίας από αρχαία χρόνια και ανάμεσα σε αρκετούς πολιτισμούς.
Ο Πρόεδρος της Αμερικής δεν είναι ωστόσο ο μόνος που φέρει από το κύρος της θέσης του διάφορες τέτοιες θεωρίες στο δημόσιο λόγο- ας μην λησμονούμε πως υποστηρικτές των αεροψεκασμών στον δημόσιο πολιτικό λόγο είναι αυτή τη στιγμή συγκυβερνώντες (ΑΝ.ΕΛΛ.), ενώ η Χρυσή Αυγή είναι ένα κόμμα που επενδύει συστηματικά πάνω σε συνωμοσιολογίες κάθε είδους. Η πιο φαιδρή εκδοχή εμφανίστηκε στην προσπάθεια του Αρτέμη Σώρρα: Ειδικά ο τελευταίος αποδεικνύει πως δεν έχει σημασία τόσο το εύρος του παραλογισμού όσο η θέληση ενός κόσμου να πιστέψει και να εμπιστευτεί.
[Το αυτό ισχύει και για ένα ανησυχητικά ευρύ ακροατήριο που όντως πιστεύει πως η μνημονιακή συνταγή εξοντωτικής λιτότητας μπορεί τελικά να φέρει ανάπτυξη το 2060.]
Προοδευτικές και αντιδραστικές συνωμοσίες (;)
Φυσικά, είναι άλλο πράγμα η επίσκεψη εξωγήινων στην Γη (που δεν έχουμε λόγο να αρνηθούμε την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, ανεξάρτητα με το αν έχει περάσει από τα μέρη μας), άλλο πράγμα η άρνησή να αποχαιρετίσουμε τον Elvis και εντελώς άλλο οι αρνητές του Ολοκαυτώματος ή της Κλιματικής Αλλαγής. Επιπλέον, έχει μεγάλη διαφορά η καχυποψία απέναντι στον Bush ή τις μεγάλες φαρμακευτικές από την καχυποψία απέναντι στην επιστημονική κοινότητα για το θέμα του φαινομένου του θερμοκηπίου. Βέβαια, υπάρχουν και συνωμοσίες χωρίς ιδιαίτερο πολιτικό φορτίο: Η Επίπεδη Γη, μια απρόσμενη επιστροφή από τα δόγματα της Εκκλησίας του…Μεσαίωνα, είναι ίσως η πιο ανώφελη και χαριτωμένη θεωρία συνωμοσίας: Για κάποιο λόγο, μια τεράστια πλεκτάνη έχει επενδύσει τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο και μόνο για να ‘’πείσει’’ την ανθρωπότητα πως η Γη είναι σφαιρική και γυρίζει γύρω από τον Ήλιο.
Όμως υπάρχουν και θεωρίες συνωμοσίας που μπορεί να μην έχουν προφανή πολιτικό φορτίο, δεν είναι όμως καθόλου χαριτωμένες. Αντίθετα, είναι επικίνδυνες: Το κίνημα του «αντιεμβολιασμού» έχει ήδη μετρήσει θύματα ενώ μπορεί να αποτελέσει και κίνδυνο για την δημόσια υγεία (ιδίως αν αυξηθεί ο ανεμβολίαστος πληθυσμός). Τα εμβόλια έχουν ‘’κατηγορηθεί’’ πως προκαλούν αυτισμό, καρκίνο, μέχρι και…ομοφυλοφιλία. Στην περίπτωση όμως αυτή, το όποιο πρόβλημα δεν προκαλείται μονάχα από τις «μόδες» των εκάστοτε «ψεκασμένων»: Αρκετοί άνθρωποι, είτε με πρόφαση τον προοδευτικό εναλλακτισμό είτε ως κριτική απέναντι στην κερδοσκοπία της φαρμακοβιομηχανίας, καταλήγουν να διευρύνουν το κοινό των ‘’αντιεμβολιαστών’’ σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Είτε εκπορευόμενες από συγκεκριμένους κύκλους συμφερόντων είτε βασιζόμενες στην συλλογική ανησυχία και το κοινό αίσθημα, είτε χαριτωμένες είτε ενοχλητικές, οι θεωρίες συνωμοσίας γνωρίζουν μια άνθιση και αυτή η άνθιση δεν είναι τυχαία ούτε πρέπει να αποδοθεί μονάχα στην ικανότητα των social media να λειτουργούν ως «ενισχυτής» μειοψηφικών εντάσεων. Οι πραγματικοί «ενισχυτές» των μαζικών υστεριών, στην Ελλάδα αλλά και παντού, εντοπίζονται κυρίως στην κοινωνική ανασφάλεια, στον φόβο, την απουσία προοπτικής, την εκτεταμένη διαφθορά της εξουσίας, την εξωφρενικά προφανή διαπλοκή πολιτικής εξουσίας και οικονομικών ελίτ. Όλα αυτά συνθέτουν ένα τοπίο που καθιστούν πολλές θεωρίες κάτι σαν «καταφύγιο», σαν ξόρκι και αποκούμπι απέναντι σε ένα κακό ριζικό- οι θεωρίες συνωμοσίας είναι ένα είδος μυθολογίας. Ο πραγματικός όμως ψεκασμός έχει ξεκάθαρο «πολιτικό» χέρι: Επενδύοντας πάνω σε φόβους και ανησυχίες, ο αριβισμός του πολιτικού προσωπικού το κάνει αδίστακτο στο να χρησιμοποιήσει ψηφοθηρικά (και να ενισχύσει) κάθε πιθανή άρνηση του ορθού λόγου. Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, να καταστρώσει και να ενορχηστρώσει, να «φυτέψει» τις ιδέες ελπίζοντας να ανθίσουν για να εξυπηρετήσει μια συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα.
Κινηματογραφικές συνωμοσίες
Σε αυτό το πρώτο μέρος του αφιερώματος, ας θυμηθούμε μερικές (καλές και λιγότερο καλές) ταινίες που επένδυσαν πάνω σε θεωρίες συνωμοσίας.
X-Files (1993-2016)
O Fox Mulder (David Duchovny) είναι πλέον κάτι σαν είδωλο για τους απανταχού συνωμοσιολόγους. Κάτι σαν τον Gerald Butler – Λεωνίδα για τους λάτρες των αρχαίων μας προγόνων. Ο Fox Mulder έχει αφίσα στο γραφείο του που λέει I WANT TO BELIEVE, είναι βαθιά πεπεισμένος για την ύπαρξη ΑΤΙΑ και εξωγήινων και αποκαλύπτει μεθοδικά τις κυβερνητικές συνωμοσίες που αποκρύπτουν την αλήθεια από τον κόσμο. Στο πλευρό του, η υπέρμαχος του ορθού λόγου Dana Scully (Gillian Anderson) που έχει τον άχαρο ρόλο να τον «γειώνει» στην αρχή κάθε επεισοδίου, να βλέπει με τα μάτια της το εκάστοτε μεταφυσικό (εξωγήινοι, τέρατα, στοιχειά και κάθε λογής μεταφυσικά παρελαύνουν από την σειρά) και ύστερα να προσπαθεί να το εκλογικεύσει. Τα X-Files ήταν μια πρωτοπόρα σειρά, που σε μεγάλο βαθμό έστρωσε το χαλί της Νέας Τηλεόρασης που άνθισε μετά το 2000, και έπαιξε για αρκετό καιρό με την αμφισημία της αφίσας στο γραφείο του Mulder (θέλω να πιστέψω: Επειδή δεν μπορώ ή επειδή δεν πιστεύω;) αλλά και με πολλές θεωρίες συνωμοσίας. Ο περίφημος και σχεδόν αμίλητος Cancer Man εκπροσώπησε το βαθύ, πολύ βαθύ κράτος που κρατά στα χέρια του και το πεπόνι και το μαχαίρι της όποιας αλήθειας εκεί έξω. Ο δημιουργός της σειράς Chris Carter άλλοτε αποδεχόταν τον αγνωστικισμό της ματιάς του Mulder και άφηνε ανοιχτά ενδεχόμενα και άλλοτε συντασσόταν με τον ορθολογισμό της Scully, ψάχνοντας για τέρατα ανάμεσα σε κανονικούς ανθρώπους και σκιώδεις κυβερνητικούς υπαλλήλους.
Conspiracy Theory (Θεωρίες Συνωμοσίας, 1997)
Ο Mel Gibson και η Julia Roberts συμπρωταγωνίστησαν στην ταινία-όνειρο κάθε συνωμοσιολόγου: Ένας τέτοιος, ο ταξιτζής Mel Gibson, που έχει θεωρίες για τα πάντα και ζει με κάτι που μοιάζει με σύνδρομο καταδίωξης, θα βρεθεί όντως στο στόχαστρο κάποιας παρακυβερνητικής οργάνωσης γιατί κάτι από όλα όσα έλεγε αποδείχθηκε σωστό και κάποιοι θέλουν να του κλείσουν το στόμα.
DaVinciCode (2006)
Ένα ποτ-πουρί με μερικές από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες συνωμοσίας γύρω από τα μυστικά και τους θρύλους της χριστιανικής παράδοσης, ο Κώδικας Ντα Βίντσι ξεκίνησε ως ένα βιβλίο-φαινόμενο από τον Dan Brown που έμοιαζε από την αρχή φτιαγμένο για να γίνει μια χολιγουντιανή ταινία. Ο Tom Hanks ανέλαβε τον ρόλο του Robert Langdon, ενός ευφυούς καθηγητή Συμβολολογίας που θα αναλάβει να ξετυλίξει την άκρη ενός πολύπλοκου νήματος που φτάνει μέχρι…τους απόγονους του Ιησού και της Μαρίας Μαγδαληνής. Και το βιβλίο αλλά και οι κινηματογραφικές διασκευές είχαν συνέχεια, χωρίς ωστόσο να κατακτήσουν ανάλογη απήχηση.
They Live! (1988)
Η cult ταινία του John Carpenter αφορά έναν μποέμ φτωχοδιάβολο που με την βοήθεια κάποιων ειδικών γυαλιών ηλίου ανακαλύπτει πως ο μισός πληθυσμός είναι στην πραγματικότητα εξωγήινοι και πως από παντού ο κόσμος χειραγωγείται με υποσυνείδητα μηνύματα και άλλα τέτοια όμορφα. Η ταινία είναι στην πραγματικότητα μια κριτική στην διακυβέρνηση Ρίγκαν και στις απαρχές της καταναλωτικής μανίας στις αρχές του ’80, χρησιμοποιώντας τους εξωγήινους ως μεταφορά για την επερχόμενη αλλοτρίωση. Αλλά και ταινία συνωμοσίας να ήταν, είναι μια αυθεντική bad movie we love, γεμάτη σκηνές ανθολογίας (I’ve come here to chew some bubble gum and kick some ass!)
ArlingtonRoad (Ο ύποπτος της οδού Άρλινγκτον, 1999)
Βασισμένη δυσοίωνα πάνω στον εκκολαπτόμενο φόβο του «τρομοκράτη της διπλανής πόρτας», ο Ύποπτος της Οδού Άρλινγκτον είναι ένα πανέξυπνο και υποβλητικό θρίλερ που χτίζει σιγά σιγά την ένταση μέσα από την αυξανόμενη παράνοια του Jeff Bridges καθώς υποπτεύεται πως ο γείτονάς του (Tim Robins) είναι τρομοκράτης. Το απροσδόκητο φινάλε απογειώνει την ταινία, που ωστόσο μοιάζει φτιαγμένη για να δικαιώσει την παράνοια.
Outbreak (To ξέσπασμα, 1995)
Μια καλοφτιαγμένη ταινία του Wolfgang Petersen, που κατευθύνει ένα εξαιρετικό cast (Dustin Hoffman, Kevin Spacey, Rene Russo, Morgan Freeman κ.α.) γύρω από την υπόθεση ενός ξεσπάσματος ενός θανατηφόρου ιού και τα ακραία μέτρα προστασίας αλλά και συγκάλυψης της αμερικάνικης κυβέρνησης. Είναι βασισμένη χαλαρά σε αληθινά γεγονότα ξεσπάσματος θανατηφόρων ιών στις χώρες της Αφρικής.
The conspiracy (2012)
Found footage στυλ, στο δρόμο που χάραξε πρώτο το Blair Witch Project, το Conspiracy είναι ένα ντοκιμαντέρ που αφορά ένα ντοκιμαντέρ δυο φίλων σχετικά με έναν συνωμοσιολόγο στα όρια της παράνοιας. Μιας παράνοιας που θα χαρακτηρίσει μετά από λίγο την ίδια τους τη ζωή, καθώς όντως μια κρυφή και μυστική οργάνωση θα τους πάρει στο κυνήγι…
Enemy of the State (1998)
O Toni Scott, αδερφός του Ridley Scott, γνωστός για τις σπιντάτες και χορταστικές του ταινίες, σκηνοθετεί εδώ μια διασκεδαστική ταινία με τον Will Smith και τον Gene Hackman όπου το μοτίβο ‘’μας βλέπουν/μας ακούν/μας παρακολουθούν’’ εκτυλίσσεται σε όλο του το μεγαλείο: Δορυφόροι, κάμερες τροχαίας, κάμερες καταστημάτων, ολόκληρη η πόλη βρίσκεται στο κατόπι του ταλαίπωρου Will Smith που τα βάζει με τους ‘’μεγάλους’’ και την NSA ξεσκεπάζοντας την αλήθεια ενός πολιτικού εγκλήματος. Ο Gene Hackman είναι εξαιρετικός (ως συνήθως), ενώ στο παρελθόν είχε πρωταγωνιστήσει σε μια ταινία ανάλογου θέματος αλλά εξαιρετικής σκηνοθεσίας και ατμόσφαιρας, την Συνομιλία του Francis Ford Coppola (1974).
Capricorn one (1977)
O Elliot Gould και ο James Brolin πρωταγωνιστούν σε μια ταινία του Peter Hyams, όπου μια αποτυχημένη αποστολή της NASA στον Άρη θα οδηγήσει στην προσπάθεια «σκηνοθεσίας» της προσαρείωσης για να μην δεχτεί πλήγμα το κύρος της εταιρείας. Όμως η συγκάλυψη θα αποδειχθεί και δύσκολη και θανατηφόρα…
Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματος, θα μιλήσουμε για πραγματικές συνωμοσίες, σπουδαίες ταινίες που τις προσέγγισαν αλλά και τα βαθύτερα αίτια της συνωμοσιολογίας των καιρών μας. Από τις τρεις μέρες του Κόνδορα μέχρι όλους τους Ανθρώπους του Προέδρου, ο κινηματογράφος παρακολουθεί την διαφθορά και καταγγέλλει με τον δικό του, υπέροχο τρόπο.
5 Μαρτίου 2017ΛΕΞΙΚΟ Λαϊκών και ιδιωματικών λέξεων της νέας ελληνικής γλώσσας – Ξ & Ο(0)
