Μηνολόγιο Ιουνίου...

 

Ο Ιούνιος ετυμολογείται μάλλον από τη θεά Juno των Ρωμαίων, που είναι το αντίστοιχο της Ήρας. Η λαϊκή του ονομασία είναι κυρίως Θεριστής, αλλά και Κερασάρης -ευεξήγητη και στις δυο περιπτώσεις η προέλευση του ονόματος.

Μια άλλη λαϊκή ονομασία είναι η «πρωτογιούλης», ενώ ο Ιούλιος που ακολουθεί λέγεται «δευτερογιούλης». Στην Κρήτη λέγονται, αντίστοιχα, Πρωτόλης και Δευτερόλης και έχουν παρετυμολογηθεί από την πρώτη και τη δεύτερη ελιά (ότι τότε δένει ο καρπός).

Ο Ιούνης είναι ο μήνας με τις μεγαλύτερες μέρες του χρόνου. Στις 21 Ιουνίου έχουμε το θερινό ηλιοστάσιο ή λιοτρόπι, και συνάμα τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου. Στο δικό μας γεωγραφικό πλάτος, οι μέρες γύρω στην 21η Ιουνίου διαρκούν σχεδόν 15 ώρες (παρά 12 λεπτά). Βορειότερα, οι μέρες διαρκούν περισσότερο -στο Λονδίνο 16 ώρες και 40 λεπτά, και πιο πάνω φτάνουμε στις λευκές νύχτες. Όλο λέω να πάω κάποτε να τις δω, κι όλο το αναβάλλω.

Στην παλιά αγροτική κοινωνία, οι τελευταίοι μήνες της άνοιξης και οι πρώτοι του καλοκαιριού ήταν οι πιο δύσκολοι, ιδίως για όσους δεν είχαν και ζώα: η καινούργια σοδειά δεν είχε ακόμα θεριστεί ενώ η παλιά είχε τελειώσει ή κόντευε να τελειώσει, τουλάχιστο στα φτωχά νοικοκυριά. Ο Μάης και ο Ιούνης ήταν λοιπόν μήνες στενεμένοι, εξού και η κεφαλονίτικη παροιμία «Ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Θεριστής την πείνα». Και επειδή τον Ιούνιο η ελιά έχει μεν χάσει τον ανθό της αλλά δεν έχει ακόμα φανερώσει τον καρπό της, μια άλλη παροιμία λέει «Τον Θεριστή ο νοικοκύρης τηράει την ελιά και τραβάει τα μαλλιά του» (επειδή βλέπει σκέτα φύλλα).

Ο Ιούνιος έχει δώσει και τα Ιουνιανά, που ήταν οι πολύνεκρες συγκρούσεις του 1863 μετά την εκδίωξη του Όθωνα και πριν έρθει ο Γεώργιος Α’. Ένα θλιβερό χαρακτηριστικό του Ιούνη είναι πως οι δέκα πρώτες μέρες του σημαδεύονται από τέσσερα ναζιστικά ολοκαυτώματα:

2 Ιουνίου Κοντομαρί (1941, θα έχετε δει τις συγκλονιστικές φωτογραφίες, που ήρθαν σχετικά πρόσφατα στο φως)
3 Ιουνίου Κάντανος   (1941)
6 Ιουνίου Κούρνοβο (1943)
10 Ιουνίου Δίστομο (1944).

Η τελευταία αυτή ημερομηνία έχει μια μακάβρια ιδιαιτερότητα, αφού έχει σημαδευτεί όχι από ένα, αλλά από τρεις γερμανικές θηριωδίες: την ίδια μέρα με το Δίστομο, στις 10 Ιουνίου 1944, στο γαλλικό Οραντούρ συρ Γκλαν, και δυο χρόνια νωρίτερα στο τσεχοσλοβακικό Λίντιτσε.

Μετά το θερινό ηλιοστάσιο έχουμε τον Αϊ-Γιάννη και τις φωτιές του και το έθιμο του Κλήδονα. Έχουμε και το μηνολόγιο του μήνα, πάντα από το θαυμαστό sarantakos.wordpress.com:

Δε 1	Εφεύρεσις ραδιοφώνου υπό Μαρκόνι και γενέσιον Κατερίνας Γώγου
Τρ 2	Τα ιερά Θαργήλια (και γενέθλια Γς)
Τε 3	Γεωργίου Μπιζέ και Ιωάννου Στράους του νεωτέρου
Πε 4	Διεθνής Ημέρα των δικαιωμάτων των παιδίων
Πα 5	Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και γενέσιον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα
Σα 6	Πυρπόλησις ναυαρχίδος Καραλή υπό Κωνσταντίνου Κανάρη εν Χίω. Και αναχώρησις Ρέη Μπράντμπερη προς τα δίδυμα φεγγάρια του Άρη
Κυ  7	Γενέσιον Παύλου Γκωγκέν
Δε  8	Γενέσιον Ροβέρτου Σούμαν, του συνθέτου
Τρ 9	† Καρόλου Ντίκενς
Τε 10	Των εν Διστόμω υπό των χιτλερικών σφαγιασθέντων αθώων
Πε 11	† Ανδρέου Μιαούλη
Πα 12	† Ρήγα Φερραίου, του εθνομάρτυρος, στραγγαλισμός
Σα 13	† Νικηφόρου Λύτρα
Κυ 14	Γενέσιον Ερνέστου Τσε Γκεβάρα
Δε 15	† Κοίμησις Μάνου Χατζιδάκι
Τρ 16	† Μάρκου Αυγέρη· αυτοκτονία Άρη Βελουχιώτη στη Μεσούντα
Τε 17	Δίωξις Ιωάννου Συκουτρή επί αθεϊα
Πε 18	Διεθνής Ημέρα Διακηρύξεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Πα 19	Ακριβής υπολογισμός της περιμέτρου της Γης υπό Ερατοσθένους
Σα 20	Παγκόσμια ημέρα προσφύγων
Κυ 21	Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής
Δε 22	Γαλιλαίου ταπείνωσις προ της Ιεράς Εξετάσεως
Τρ 23	Ολυμπιακή ημέρα – Μνήμη βαρώνου Κουμπερτέν
Τε 24	Σύλληψις της ιδέας του Ερυθρού Σταυρού, υπό Ερρίκου Ντυνάν
Πε 25	Γενέσιον Αντωνίου Γκαουντί, του εκκεντρικού αρχιτέκτονος
Πα 26	Παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών
Σα 27	Αρίωνος του κιθαρωδού διάσωσις υπό δελφίνων
Κυ 28	Γενέσιον Λουδοβίκου Πιραντέλο
Δε 29	† Αιμιλίου Βεάκη
Τρ 30	Θάνατος των τριών κοσμοναυτών του διαστημοπλοίου Σογιούζ ΧΙ

Προϋπαντώντας το πρώτο μήνα του καλοκαιριού, να ένα τραγούδι για τον Ιούνη, από τον Παντελή Θαλασσινό και το "Καλαντάρι" του, σε λόγια του Ηλία κατσούλη...

ΚΑΛΟ  ΜΗΝΑ!