H "Αγία Σοφία" του Sargent και το "Πάρθεν" του Κωνσταντίνου Καβάφη

John Singer Sargent, To εσωτερικό της Αγίας Σοφίας. Κωνσταντινούπολη. 1891. Speed Μουσείο Τέχνης. Λούισβιλ (Louisville) του Κεντάκυ.

O Αμερικανός ιμπρεσιονιστής ζωγράφος John Singer Sargent είχε ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη και κυρίως ότι είχε ζωγραφίσει το εσωτερικό της Αγίας Σοφίας. Αυτές τις ημέρες,που σύμφωνα με την παράδοση, η "Πόλις Εάλω" ή κατά τον Καβάφη  και το ποντιακό ιδίωμα "Πάρθεν",  ταιριάζει να δούμε τις εικόνες αυτές του μεγάλου ζωγράφου, αφού η εμβληματική εκκλησία Αγία του Θεού Σοφία ταυτίζεται στη νεοελληνική συλλογική συνείδηση με την Κωνσταντινούπολη ταυτόχρονα με το ποίημα "Πάρθεν" του Καβάφη. Ας το ξαναδιαβάσουμε μαζί με τις εικόνες...

Πάρθεν του Καβάφη

Aυτές τες μέρες διάβαζα δημοτικά τραγούδια,
για τ’ άθλα των κλεφτών και τους πολέμους,
πράγματα συμπαθητικά· δικά μας, Γραικικά.

Διάβαζα και τα πένθιμα για τον χαμό της Πόλης
«Πήραν την Πόλη, πήραν την· πήραν την Σαλονίκη».
Και την Φωνή που εκεί που οι δυο εψέλναν,
«ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης»,
ακούσθηκε κ’ είπε να πάψουν πια
«πάψτε παπάδες τα χαρτιά και κλείστε τα βαγγέλια»
πήραν την Πόλη, πήραν την· πήραν την Σαλονίκη.

Όμως απ’ τ’ άλλα πιο πολύ με άγγιξε το άσμα
το Τραπεζούντιον με την παράξενή του γλώσσα
και με την λύπη των Γραικών των μακρινών εκείνων
που ίσως όλο πίστευαν που θα σωθούμε ακόμη.

Μα αλίμονον μοιραίον πουλί «απαί την Πόλην έρται»
με στο «φτερούλν’ αθε χαρτίν περιγραμμένον
κι ουδέ στην άμπελον κονεύ’ μηδέ στο περιβόλι
επήγεν και εκόνεψεν στου κυπαρίσ’ την ρίζαν».
Οι αρχιερείς δεν δύνανται (ή δεν θέλουν) να διαβάσουν
«Χέρας υιός Γιανίκας έν» αυτός το παίρνει το χαρτί,
και το διαβάζει κι ολοφύρεται.
«Σίτ’ αναγνώθ’ σίτ’ ανακλαίγ’ σίτ’ ανακρούγ’ την κάρδιαν.
Ν’ αοιλλή εμάς, να βάι εμάς, η Pωμανία πάρθεν.» 

(1921). 

Νίκος Εγγονόπουλος, Κ. Π. Καβάφης. 1948. Ίδρυμα Καβάφη. Ένα πορτρέτο του μεγάλου ποιητή με έντονα στοιχεία Βυζαντινισμού δια χειρός του Εγγονόπουλου

 Μας αιφνιδιάζει ο Καβάφης με το ποίημα "Πάρθεν", το οποίο βέβαια ανήκει στα "Kρυμμένα Ποιήματα" (1882-1923).  Kωνσταντινουπολίτης στην καταγωγή και Έλληνας της κοσμοπολίτικης ελληνικής παροικίας της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου, ο ποιητής φαίνεται ότι συγκινείται από τη λαϊκή, δημοτική ποίηση και μάλιστα του ποντιακού ιδιώματος,  που θρηνεί για την Άλωση της Πόλης, αλλά και όλης της "Ρωμανίας". Το ποίημα γράφηκε το 1921 σε μία εποχή που ο Ελληνισμός πανηγύριζε για τη Συνθήκη των Σεβρών, ενώ σε λίγο θα ζούσε την Καταστροφή. Φωτογραφία του Καβάφη από τον γλύπτη Τόμπρο, που την είχε τραβήξει στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού το 1932, μετά την εγχείριση του Καβάφη. Η φωτογραφία αυτή ενέπνευσε το πορτρέτο του Εγγονόπουλου:

 

John Singer Sargent, Σχέδιο από το εσωτερικό της Αγίας Σοφίας. 1891. Από πάνω προς τα κάτω. Μία πανοραμική εικόνα από ψηλά του εσωτερικού της Αγίας Σοφίας με τον εξαίσιο αέρινο θόλο και τις ακτίνες του ήλιου να διεισδύουν από τα παράθυρα. Διαγράφονται αχνά οι ανθρώπινες φιγούρες...Σαν εικόνα μίας αίθουσας χορού...

O John Singer Sargent (1856-1925) στο στούντιο με το διάσημο πορτρέτο "Madame X". Περίπου στα 1885. Ο Αμερικανικής καταγωγής Sargent ήταν πραγματικά ένας κοσμοπολίτης ζωγράφος με διεθνή αναγνώριση για το έργο του. Σπούδασε στο Παρίσι, εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο όπου καθιερώθηκε ως δεινός προσωπογράφος γυναικών και ανδρών των ανωτέρων κοινωνικών στρωμάτων, αλλά και τοπιογράφος. Οι εύποροι φιλότεχνοι αγόραζαν με ενθουσιασμό τα έργα του. Ταξίδεψε για μεγάλα διαστήματα σε διάφορα τουριστικά θέρετρα της Ευρώπης εκείνης της εποχής, αλλά και σε χώρες της Ανατολής. Το 1891 βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ζωγράφισε το εσωτερικό της Αγίας Σοφίας.

                                                           Πηγή: annagelopoulou.blogspot.gr

Γιορτή σήμερα στο Μπουένος Άιρες...

 
To Μπουένος Άιρες στις φλόγες!Το Σουπερκλάσικο ανάμεσα στα δύο «μεγαθήρια» της Αργεντινής κάνει όλη την Αργεντινή να ζει σήμερα στο ρυθμό της μπάλας. Μια τιτανομαχία, μάλιστα, με ξεχωριστό βαθμολογικό ενδιαφέρον καθώς επτά αγωνιστικές, με την σημερινή, για το φινάλε, η Μπόκα θα θέλει να εδραιωθεί στην κορυφή, την στιγμή που η Ρίβερ βρίσκεται στο -7 από την σημερινή της αντίπαλο και παίζει τα ρέστα της για τον τίτλο.
Το ιστολόγιο έχει εκφράσει την προτίμησή του από καιρό.Υποστηρίζει την ομάδα "δίπλα στο ποτάμι",την ΜΠΟΚΑ ΤΖΟΥΝΙΟΡΣ, την ομάδα του μεγάλου Ντιέγκο Μαραντόνα. Με ιστορία σαν παραμύθι. Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή...
Η Μπόκα ήταν μια τέτοια φτωχογειτονιά δίπλα στο στόμιο του ποταμού του μικρού ποταμού Ματάνζα (ισπ. boca=στόμα)  που κατοικούνταν κυρίως από Γενοβέζους (Xeneixes) μετανάστες. Για την ακρίβεια θύμιζε τη Γένοβα μιας άλλης εποχής, τότε που οι Γενοβέζοι διέθεταν τεράστια δυναμική στο εμπόριο. Η Μπόκα με τα πολύχρωμα ξύλινα σπίτια όλη την ημέρα μέχρι να βραδιάσει έσφυζε από κόσμο κι από κίνηση στα πολλά μαγαζιά της. Οι ταβέρνες με φαγητό είχαν επίσης την τιμητική τους όπως θα περίμενε κανείς από γνήσιους Ιταλούς. Το ποδόσφαιρο κι αυτό βρισκόταν σε δυναμική ανάπτυξη σε αυτή την «ιταλική χώρα» του Μπουένος Άιρες.

Οι πέντε φίλοι Αλφρέντο Σκαρπάτι, Σαντιάγο Σάνα,  Εστέμπαν Μπαγλιέτο και τα αδέρφια Τεόντορο και Χουάν  Φαρένγκα ήταν μια παρέα νέων που αγαπούσε το ποδόσφαιρο το οποίο τοο διδάχθηκε από τον Πάντι Μακάρθι, έναν Ιρλανδό ποδοσφαιριστή και πυγμάχο που ζούσε στο Μπουένος Άιρες και δούλευε άλλοτε σαν προπονητής πυγμαχίας και άλλοτε μυούσε ως προπονητής ποδοσφαίρου τους Αργεντίνους στα μυστικά αυτού του ξεχωριστού αθλήματος.  Την τρίτη μέρα του Απρίλη του 1905 η νεαρή γενοβέζικη παρέα βρέθηκε στο σπίτι της οικογένειας Μπαγλιέτο για να ιδρύσει μια ποδοσφαιρική ομάδα., όμως ο μπαμπάς Μπαγλιέτο περίμενε επισκέψεις που μόλις είχαν φτάσει κι έτσι έσπευσε να ξεφορτωθεί τους πέντε ποδοσφαιρόφιλους οι οποίοι μετέφεραν τη συνάντηση τους στην πλατεία Σολίς. Εκεί, όπου σήμερα υπάρχει μια πλάκα να μνημονεύει το γεγονός, οι πέντε φίλοι αποφάσισαν, χωρίς να μπορούν γνωρίζουν, την ίδρυση αυτού που έμελλε να γίνει ένα από τα πιο ποδοσφαιρικά σωματεία στον κόσμο και το πιο δημοφιλές στην Αργεντινή, την Μπόκα Τζούνιορς. Το «τζούνιορς» είναι από τις βρετανικές λέξεις που σηματοδοτούν το νεαρό της ηλικίας και χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή στα ονόματα των ομάδων.

                                                                           Πρωταθλήτρια Αργεντινής για 6η φορά το 1930 

Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα, το ποια χρώματα θα υιοθετηθούν. Εκείνη την εποχή δεν ήταν εύκολο να βρεθούν ποδοσφαιρικές ενδυμασίες κι από τη στιγμή που ήθελαν άμεσα να σχηματιστεί η ομάδα και να παίξει με κάποιον αντίπαλο έπρεπε να έχουν έτοιμες τις φανέλες τους. Έτσι η αδερφή των Φαρένγκα, η Εμανουέλα, τους έραψε μαύρες ρίγες σε άσπρες μπλούζες προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν στα πρώτα παιχνίδια. Το πρώτο παιχνίδι πραγματοποιήθηκε στις 21 Απριλίου 1905 στην Ντάρσενα Σουρ (μτφ Νότια Λεκάνη) με αντίπαλο την Κλαμπ Μαριάνο Μορένο το οποίο η Μπόκα το κέρδισε με 4-0. Τα άσπρα με τις μαύρες ρίγες (άλλοτε μπλε σκούρες) μπορεί να έφερναν γούρι  όμως  οι ιδρυτές ήθελαν να επιλεγούν συνειδητά τα χρώματα που θα αποτελούσαν τα επίσημα χρώματα του συλλόγου. Αυτά που απέκλειαν ήταν τα χρώματα της Αλούμνι, της καλύτερης αγγλικής ομάδας στην Αργεντινή εκείνη την εποχή, τα ερυθρόλευκα. Την λύση την βρήκε ο Χουάν Μπρικέτο που δούλευε στη γέφυρα από κάτω από την οποία περνούσαν τα καράβια που έμπαιναν στο λιμάνι. Η ιδέα του ήταν να επιλεγούν τα χρώματα της σημαίας του πρώτου καραβιού που θα έμπαινε από τη στιγμή που θα υιοθετούνταν η ιδέα. Το πρώτο καράβι που μπήκε ήταν από τη Σουηδία και σύμφωνα με στοιχεία που βρέθηκαν από έρευνα του Λουίς Χάβας ήταν το φορτηγό Ντρότνινγκ Σοφία που μπήκε στο λιμάνι το πρωί της 23ης Μαρτίου 1907, δυο χρόνια μετά την ίδρυση της ομάδας. Το μπλε και το κίτρινο έγιναν τα χρώματα με τα οποία δοξάστηκε η φτωχή γενοβέζικη γειτονιά του Μπουένος Άιρες, η γειτονιά των Xeinezes χάρη στο καμάρι της γειτονιάς που κατέκτησε 3 φορές (1977, 2000 και 2003) την κορυφή του κόσμου απέναντι στις Ευρωπαίες πρωταθλήτριες.
Trivia: Στην γειτονιά Μπόκα το 1882 οι κάτοικοι, στην πλειοψηφία τους Ιταλοί μετανάστες, αποφάσισαν να διακηρύξουν τη Δημοκρατία της Μπόκα εξαιτίας της δυσαρέσκειας τους απέναντι στην κεντρική διοίκηση.
Trivia2: Η Μπόκα θεωρείται διαχρονικά η πιο ριζοσπαστική γειτονιά του Μπουένος Άιρες. Το 1935 εκεί εξελέγη ο πρώτος σοσιαλιστής βουλευτής, ο Αλφρέδο Παλάσιος. Κατά την εξέγερση του 2001 αποτέλεσε το κύριο θέατρο διαδηλώσεων στην πόλη.

                                                                         Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το cult24.gr

Κυριακάτικο σινεμά:"Οι αριστοκράτες του εγκλήματος / The big combo (1955)

Ένα φιλμ νουάρ του 1955 του Τζότζεφ Λιούις, μια ταινία με ψηλή αισθητική, αριστοτεχνική σκηνοθεσία και  μια εκπληκτική μουσική επένδυση από τον Ντέιβιντ Ράκσιν είναι η πρόταση του ιστολογίου για τη σημερινή Κυριακή.Ο ντεντέκτιβ Ντάιαμοντ, ένας έντιμος και ευφυής αστυνόμος, έχει την τελευταία του ευκαιρία να βρει αποδείξεις για την ενοχή και το εγκληματικό ποιόν του ισχυρού γκάγκστερ Μπράουν. Όταν η υπηρεσία του ανακοινώνει πως ο χρόνος και το χρήμα για την έρευνα του υπόπτου τελειώνουν, ο Ντάιμοντ παίζει το τελευταίο του χαρτί και στρέφει την προσοχή του στην όμορφη ερωμένη του βαρόνου της νύχτας. Ξετυλίγει το νήμα της υπόθεσης από τη σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσει με το κορίτσι και με λίγη τύχη αποκαλύπτει το σκοτεινό μυστικό του κ. Μπράουν, ένα μυστικό που αποτελεί ακλόνητο πειστήριο για την αποκάλυψη της αλήθειας. Και η αλήθεια «φωτίζεται» όχι χωρίς ανατροπές, αλλά, με την δεξιοτεχνία του Φίλιπ Γιόρνταν στο σενάριο. Όλα ξεπροβάλλουν από τις σκιές του φιλμ – νουάρ με εξαιρετική κλιμάκωση στην αγωνία και την αλληλουχία των γεγονότων προς τη λύση των μυστηρίων...

 

ΚΑΛΗ ΚΥΡΙΑΚΗ!

Για τον μεγάλο ποιητή Νίκο Γκάτσο...

Σαν προχθές, στις 12 του Μάη 1992, έφυγε από τη ζωή ο ποιητής Νίκος Γκάτσος, η πολύχρονη συνεργασία του οποίου με τον Μάνο Χατζιδάκι «ευθύνεται» για πολλά μεγάλα τραγούδια που αγαπήθηκαν από τον κόσμο και έμειναν άφθαρτα στο χρόνο. Άλλωστε και η πρώτη του εμφάνιση του Ν. Γκάτσου στη δισκογραφία (1958) ήταν με το τραγούδι «Χάρτινο το φεγγαράκι», που μελοποίησε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Ο Μάνος Χατζιδάκις θα πει (σε τηλεοπτική εκπομπή της ΕΤ2, 1989) για τον μεγάλο δημιουργό και φίλο του Νίκο Γκάτσο:
«Το τραγούδι βασίζεται στη λέξη, όχι τη φθαρμένη αλλά την ανανεωμένη με την αρχική της δύναμη. Καταλαβαίνετε βέβαια πως, δεν θα επιτύγχανα ένα αξιόλογο αποτέλεσμα στο τραγούδι μου, αν δεν είχα την τύχη από νέος να διδαχθώ και να συνεργαστώ με αληθινούς ποιητές τον Ελύτη, τον Γκάτσο, τον Σεφέρη κι όχι με διεκδικητές του τίτλου του ποιητή. Ο Γκάτσος είναι μεγάλος δάσκαλος κι αληθινός ποιητής.
Το τραγούδι μαζί του έγινε λαϊκό γιατί οι λέξεις του έχουν λαϊκή καταγωγή. Αλλά η σύνθεση των λέξεων και μετά η από μένα σύνθεση των ήχων, φέραν σαν αποτέλεσμα ένα τραγούδι όχι εύκολο κι όχι για να ικανοποιήσει λαϊκές συνήθειες. Η έννοια του λαϊκού δεν κολακεύει κατ’ ανάγκην τους απαίδευτους και τους δίχως ευαισθησία λαϊκούς. Ακόμα και η συλλαβή στο στίχο του Γκάτσου έχει την παντοδυναμία της αρχικής της καταβολής, γι αυτό και η μουσική σύνθεση απαιτεί γνώση, επίπονη εργασία κι ανάλογη ευαισθησία για να μη γίνει το αποτέλεσμα ατραγούδιστο.
Τέλος, στον Γκάτσο οφείλω τον λόγο υπάρξεως του τραγουδιού μου, εκτός από το λόγο του μέσα στο τραγούδι».

                                                                                                        Πηγή: www.katiousa.gr

Φιλοσοφία, σοσιαλισμός, ποδόσφαιρο: Η Χρυσή ομάδα της Ουγγαρίας...

Γουέμπλεϊ, Λονδίνο, 1956, μόλις έχει ολοκληρωθεί το επονομαζόμενο εκείνη την εποχή «ματς του αιώνα». Η γηπεδούχος εθνική ομάδα της Αγγλίας, των εφευρετών του ποδοσφαίρου έχει συντριβεί με 6-3 από την Εθνική Ουγγαρίας, μιας χώρας του Ανατολικού Μπλοκ, μπροστά στα μάτια 105.000 θεατών.

Το παιχνίδι εκείνο ανάγκασε την ποδοσφαιρική υφήλιο να αποδεχεί την ανωτερότητα των Ούγγρων του Γκούσταβ Σάμπες, της αποκαλούμενης Αρανίκσαπατ (Χρυσή Ομάδα) η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς για την εξέλιξη του τρόπου παιχνιδιού και των συστημάτων του «μπαλετου της εργατικής τάξης». Το σοσιαλιστικό (ή «σοσιαλιστικό») καθεστώς της Ουγγαρίας από την μία πλευρά και η σοσιαλιστική φιλοσοφία του προπονητή από την άλλη αποτέλεσαν τους βαισκούς παράγοντες που δημιούργησαν αυτή την μεγάλη ομάδα.
Αναντίρρητα η Ουγγαρία είχε παράδοση στο ποδόσφαιρο πριν ακόμα τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τις συμμετοχές στο Europa Cup και τα Παγκόσμια Κύπελλα του ’34 και του ’38 αποτέλεσαν μαζί με την Αυστρία τις κύριες εκπροσώπους το κεντροευρωπαϊκού ποδοσφαίρου που εκείνον τον καιρό χάρη και στην καταλυτική επιρροή του Άγγλου προπονητή Τζίμι Χόγκαν. Η φιλοσοφία του Χόγκαν και η εφαρμογή της στο ουγγρικό ποδόσφαιρο και συγκεκριμένα στην ΜΤΚ Βουδαπέστης ήταν αυτή που επηρέασε τον Γκούσταβ Σεμπες. Ο Σέμπες ως μέλος μιας τριμελούς επιτροπής είχε διοριστεί από το ΚΚ Ουγγαρίας  να αναλάβει την οργάνωση της δημιουργίας της εθνικής ομάδας. Από το 1949 ως Γραμματέας Αθλητισμού επωμίστηκε το σύνολο της δουλειάς κι έτσι σχεδίασε τον νέο ποδοσφαιρικό χάρτη της χώρας. Ο Σέμπες ήταν βαθιά επηρεασμένος από τις εθνικές ομάδες της Αυστρίας του Χούγκο Μάισλ και της Ιταλίας του Βιτόριο Πότσο. Κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν ότι αποτελούνταν από παίκτες που προέρχονταν από 1-2 συλλόγους της χώρας τους. Σε αυτή τη βάση ο Σέμπες παράλληλα στην ΜΤΚ αποφάσισε να επανσυγκροτήσει έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο αγνοώντας την γνωστή Φερενστβάρος λόγω των ακροδεξιών της καταβολών κι επιλέγοντας την Κίσπεστ η οπία τέθηκε υπό την αιγίδα του Στρατού και μετονομάστηκε σε Χόνβεντ.
Μέσω της Χόνβεντ ο Σέμπες έθεσε σε εφαρμογή τις σοσιαλιστικές του αντιλήψεις για την οργάνωση και συγκρότηση του συνόλου, αντιλήψεις που δούλεψε σαν κομμουνιστής και οργανωτικό στέλεχος  σε συνδικάτα. Αντιλήψεις που είχαν να κάνουν με την αξιοποίηση του συνόλου των παιχτών, τη δυνατότητα κάποιος να χρησιμοποιείται σε περισσότερες από μία θέσεις και να αξιοποιεί τις ικανότητες του καθώς και το πλεονέκτημα που έδινε η συμπαγής κίνηση της ομάδας. Όταν κάναμε επίθεση, όλοι μας ήμασταν στην επίθεση, και στην άμυνα ήταν το ίδιο. Ήμασταν οι εφευρέτες του Ολοκληρωτικού Ποδοσφαίρου”, έχει δηλώσει ο Φέρεντς Πούσκας. Όντως τα παραπάνω στοιχεία, και όπως αποτυπώθηκαν στο γήπεδο, έδειξαν πως η ουγγρική σχολή επηρέασε καθοριστικά την εξέλιξη του αθλήματος ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε και την θρυλική Αυστρία του Μάισλ που προηγήθηκε 20 χρόνια νωρίτερα.

“Ο Σέμπες ήταν πολύ αφοσιωμένος στην σοσιαλιστική ιδεολογία και μπορούσες να το αισθανθείς σε οτιδήποτε. Έκανε μια πολιτική διάλεξη για το κάθε ματς ή διοργάνωση και συχνά αναφερόταν στο πως η πάλη μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού λαμβάνει ΄χωρα μέσα στο ποδοσφαιρικό γήπεδο όπως συμβαίνει και οπουδήποτε αλλού.”
Γκιούλα Γκρόσικς, τερματοφύλακας της Εθνικής Ουγγαρίας και της Χόνβεντ

Σε κάθε περίπτωση το νέο σύστημα του Γούσταβ Σέμπες ήταν μια μετεξέλιξη του 3-2-3-2 του Μάρτον Μπούκοβι, προπονητή της ΜΤΚ και βοηθού του Σέμπες που είχε ήδη παρατήσει το παραδοσιακό WM των Άγγλων και τελικά εξελίχθηκε στο 4-2-4 εκείνης της εποχής. Για του λόγου το αληθές, η διάταξη των Ούγγρων ατο γήπεδο ήταν τόσο ρευστή στο γήπεδο που οι αντίπαλοι τους μετά δυσκολίας μπορούσαν να διαβάσουν το παιχνίδι. Η ανάπτυξη του νέου συστήματος, η οργανωμένη δουλειά με το δίκτυο σκάουτινγκ και τις υποδομές και η ομοιογένεια που αποκτήθηκε χάρη στο γεγονός ότι την ομάδα αποτέλεσαν παίκτες  από την Χόνβεντ και την ΜΤΚ που προπονούνταν σε υψηλό επίπεδο με στόχο την απόδοση τους στην εθνική ομάδα συνετέλεσαν στο να φτιαχτείένα από τα ενυπωσιακότερα ποδοσφαιρικά σύνολα όλων των εποχών.
Οι επιτυχίες ξεκίνησαν από την κατάκτηση του χρυσού στους Ολυμπιακούς του 1952 (2-0 την Γιουγκοσλαβία), συνέχισαν με θύματα την Ιταλία στο Europe Cup και την Αγγλία μέσα στο Γουέμπλεϊ και κορυφώθηκαν με την πορεία στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1954 με τους Μαγυάρους να αποκλείουν με τη σειρά τις υπερδυνάμεις της Λατινικής Αμερικής Βραζιλία και Ουρουγάη και να χάνουν προς έκπληξη όλων στον τελικό από την Γερμανία με 3-2 στο επονομαζόμενο «θαύμα της Βέρνης» αφού στην μεταξύ τους αναμέτρηση στους ομίλους το σκορ είχε σταματήσει στο 8-3 υπέρ της Ουγγαρίας.

Τελευταία μεγάλη εμφάνιση της Χρυσής Ομάδας ήταν τον Σεπτέμβριο του 1956 όταν νίκησε την ΕΣΣΔ με 1-0 μέσα στη Μόσχα δυό μήνες πριν την Ουγγρική Επανάσταση τα γεγονότα της οποίας έκαναν βασικούς παίκτες να μην επιστρέψουν στη χώρα τους μετά από μια περιοδεία και να ενταχθούν σε ομάδες της Ισπανίας όπως η Ρεάλ Μαδρίτης και η Μπαρτσελόνα. Η Ουγγαρία του Σέμπες, του Πούσκας, του Κζίμπορ, του Κόκσις, του Χιντεγκούτι, του Ζακάριας και του Λόραντ είχε τεράστια επίπτωση στην εξέλιξη του ποδοσφαίρου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 4-2-4 αξιοποιήθηκε από τους Βραζιλιάνους οι οποίοι κυριάρχησαν για την επόμενη 15ετία στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο καταφέρνοντας να αξιοποιήσουν το ταλέντο των παικτών τους με αυτόν τον τρόπο παιχνιδιού.
Η ομάδα του μαρξιστή προπονητή Σέμπες που προσπάθησε να περάσει την ιδεολογία του μέσα στο παιχνίδι και να την κάνει κίνητρο για την καλύτερη συνεργασία των παικτών μέσα στο γήπεδο αν και αήττητη σε 36 παιχνίδια (μέσα σε 4 χρόνια) δεν κατάφερε να κατακτήσει την κορυφή του κόσμου, άφησε ωστόσο μια βαριά κληρονομιά μέσα στον χρόνο που επηρέασε και ομάδες όπως για παράδειγμα η Μπαρτσελόνα του Πεπ Γκουαρδιόλα ο οποίος επανέφερε την θέση του κρυφού σέντερ φορ (false 9) όπως χρησιμοποιούσε ο Σέμπες τον ταλαντούχο Χιντεγκούτι.

                                                                                            Πηγή: epohi.gr (Απρίλιος 2015)

Μηνολόγιο Μαίου

  Ο Μάιος ή Μάης ετυμολογείται, όπως και όλοι οι μήνες του ημερολογίου μας, από τα λατινικά, και συγκεκριμένα από το λατινικό Maius (mensis), δηλ. μήνας της Μαίας, μιας ρωμαϊκής θεότητας.
 Η 1η του Μάη είναι η παγκόσμια μέρα των εργατών ή αλλιώς η εργατική Πρωτομαγιά σε ανάμνηση της σφαγής του Χεϊμάρκετ, το 1886 στο Σικάγο, όταν η αστυνομία άνοιξε πυρ σε (αναρχικούς ως επί το πολύ) εργάτες που διαδήλωναν για το οχτάωρο χωρίς να σκέφτονται τις αρνητικές συνέπειες ενός τέτοιου μέτρου στην ανταγωνιστικότητα.
 Πρωτομαγιά επίσης έγινε στην Καισαριανή η εκτέλεση 200 κομμουνιστών κρατουμένων σε αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού στρατηγού από αντάρτες στους Μολάους. 
Να σημειωθεί ότι οι «Έλληνες Εθελοντές» που «εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς» ήταν τα «Πρότυπα Τάγματα Χωροφυλακής Πελοποννήσου» και η εκτέλεση των 100 έγινε με διαταγή του αρχηγού του Β’ Αρχηγείου Χωροφυλακής Πελοποννήσου, του διαβόητου Συνταγματάρχη (τότε) Διονυσίου Παπαδόγγονα, γνωστού, μεταξύ των άλλων, και επειδή έστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα στο Χίτλερ για την διάσωσή του μετά την απόπειρα της 20ης Ιουλίου 1944, όπου έγραφε «Κύριε, διαφύλασσε τον Φύρερ». Όπως γράφει ο Μάγερ, ο Παπαδόγγονας και ο Γερμανός Στρατηγός Κρεχ που σκοτώθηκε στην ενέδρα είχαν συνεργαστεί και εκτιμούσαν ο ένας τον άλλον, οπότε ο Παπαδόγγονας πήρε προσωπικά τον φόνο του στρατηγού και, χωρίς να ρωτήσει κανέναν από τους προϊσταμένους του, Έλληνες και Γερμανούς, διέταξε την εκτέλεση «100 κομμουνιστών και υπόπτων ανταρτών που είχε συλλάβει». Έτσι είναι οι αληθινοί φίλοι.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός από τους 200 εκτελεσμένους της Καισαριανής, του Ναπολέοντα Σουκατζίδη. Ο Σουκατζίδης, ως γερμανομαθής, εκτελούσε χρέη διερμηνέα στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, και διάβασε το όνομά του στον κατάλογο των διακοσίων που επρόκειτο να πάνε για εκτέλεση, Όταν ο Γερμανός διοικητής τον διάταξε να βγει από τις γραμμές των μελλοθάνατων εκείνος αρνήθηκε αν επρόκειτο να μπει κάποιος άλλος στη θέση του. Και εκτελέστηκε.
(Να μην ξεχνάμε ότι οι κρατούμενοι που εκτελέστηκαν στην Καισαριανή είχαν πιαστεί όχι από τους Γερμανούς αλλά από το προδοτικό καθεστώς της Τετάρτης Αυγούστου, το οποίο τούς παρέδωσε στους Γερμανούς).

Να και το μηνολόγιο. Πάντα από το θαυμάσιο sarantakos.wordpress.com

Δε 1	Τα Ανθεστήρια – Ημέρα των ανθέων και των εργατών. Γενέσιον Ιωάννη Ρίτσου του βάρδου της ρωμιοσύνης και Τελευτή Αλεξάνδρου Παναγούλη του τυραννοκτόνου. Και των 200 της Καισαριανής.
Τρ 2	† Λεονάρδου ντα Βίντσι· αλλά και παγκόσμια ημέρα των ιστολογίων.
Τε 3	Τελευτή Αθανασίου Βέγγου, του καλού ανθρώπου. Και Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας
Πε 4	Αρίονος του κιθαρωδού -και Αλέξη Δαμιανού τελευτή.
Πα 5	Γενέσιον Καρόλου Μαρξ
Σα 6	Ας είμαστε ρεαλιστές, ας επιδιώξουμε το αδύνατο: γαλλικός Μάης του 1968
Κυ 7	Των εν Αιγίνη εκτελεσθέντων
Δε 8	† Γουσταύου Φλωμπέρ
Τρ 9	Αναστασίου Τούση και λοιπών εν Θεσσαλονίκη πεσόντων διαδηλωτών
Τε 10	Καραολή και Δημητρίου απαγχονισμός
Πε 11	Γέννησις Λασκαρίνας Πινότση ή Μπουμπουλίνας
Πα 12	Της νίκης των επαναστατών εις Βαλτέτσιον Αρκαδίας
Σα 13	Κωνσταντίνου Θεοτόκη του ρεαλιστού πεζογράφου
Κυ 14	Αισχύλου, τραγικού και σαλαμινομάχου
Δε 15	Γενέσιον Πέτρου Κιουρί
Τρ 16	† Καρόλου Περό και των δημιουργημάτων του: Σταχτοπούτας, Κοκκινοσκουφίτσας, Ωραίας Κοιμωμένης
Τε 17	Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών
Πε 18	† Γουσταύου Μάλερ
Πα 19	† Χο Τσι Μινχ του απελευθερωτού
Σα 20	† Γρηγορίου Δικαίου Παπαφλέσσα τελευτή -και έναρξη της Μάχης της Κρήτης
Κυ 21	Τα Αναστενάρια
Δε 22	† Βίκτωρος Ουγκώ, του δημιουργού των «Αθλίων»
Τρ 23	† Ερρίκου Ίψεν και Γεωργίου του Μετοίκου
Τε 24	† Νικολάου Κοπερνίκου
Πε 25	Αιμιλιανού Ζαπάτα και Άρεως Βελουχιώτου εκκίνησις
Πα 26	Γενέσιον Αλεξάνδρου Πούσκιν και τελευτή Μιχαήλ Παπαγιαννάκη
Σα 27	Γρηγορίου Λαμπράκη τελευτή’ και Ροβέρτου Κωχ
Κυ 28	Πρώτη πρόβλεψις ηλιακής εκλείψεως υπό Θαλού του Μιλησίου
Δε 29	Εάλω η Πόλις – Η Ρωμανία πάρθεν (αποφράς ημέρα)
Τρ 30	† Θανή Βολταίρου του διαφωτιστού
Τε 31	Αποκαθήλωσις της ναζιστικής σημαίας υπό Εμμανουήλ Γλέζου και Αποστόλου Σάντα

Δεν είναι αργία, είναι ΑΠΕΡΓΙΑ!

Πρωτομαγιά σήμερα, γιορτή της εργασίας και των εργατών που τόσο διώκονται στις μέρες μας...Να λίγα αλλά σημαντικά στοιχεία για την ημέρα:
H 1η Μαΐου καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα των Eργατών στις 20 Ιουλίου 1889 κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δευτέρας Διεθνούς στο Παρίσι, σε ανάμνηση του Μακελειού του Σικάγο το 1886, όπου η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά εργατών που διαμαρτύρονταν υπέρ της διεκδίκησης της οκτάωρης εργασίας και καλύτερων εργασιακών συνθηκών. Ωθούμενοι από τις πετυχημένες διεκδικήσεις Καναδών συντρόφων τους, τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886.
Βασικό τους αίτημα αποτελούσε το οκτάωρο, καθώς την περίοδο εκείνη δεν υφίστατο στις ΗΠΑ κανονιστικό εργασιακό πλαίσιο και οι εργαζόμενοι αναγκάζονταν να εργάζονται αμέτρητες ώρες, ακόμα και Κυριακές. Στη δυναμική πορεία του Σικάγο έλαβαν μέρος περισσότεροι από 90.000 εργαζόμενοι, ενώ περίπου 350.000 εργάτες από 1.200 εργοστάσια συμμετείχαν στην απεργία.
Οι βίαιες συμπλοκές έλαβαν χώρα τρεις μέρες αργότερα, στις 4 Μαΐου, στην πλατεία Χέιμαρκετ του Σικάγο, κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης προς συμπαράσταση των απεργών, στην οποία συμμετείχαν ενεργά μέλη του αναρχικού κινήματος. Παρά τον ειρηνικό χαρακτήρα της πορείας, η αστυνομία έλαβε την εντολή να διαλύσει με τη βία την κινητοποίηση.
Στις συμπλοκές που ακολούθησαν, άγνωστος από το πλήθος πέταξε προς τις αστυνομικές δυνάμεις μία χειροβομβίδα, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες.
Σε απάντηση, οι αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν τους συγκεντρωμένους, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερις διαδηλωτές και σημαντικός αριθμός τους να τραυματιστεί. Στη συμπλοκή έχασαν τη ζωή τους και άλλοι έξι αστυνομικοί από πυρά, χωρίς να εξακριβωθεί η προέλευσή τους. Την προηγούμενη μόλις ημέρα, επιπλέον 4 διαδηλωτές είχαν σκοτωθεί από τις αστυνομικές δυνάμεις.
Οκτώ συνδικαλιστές καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό για τη βομβιστική επίθεση που προκάλεσε το θάνατο του αστυνομικού. Μοναδικό επιχείρημα του εισαγγελέα, Τζούλιους Γκρίνελ, εναντίον τους ήταν η ενθάρρυνση του άγνωστου βομβιστή από τους λόγους που εκφώνησαν. Ως εκ τούτου, κρίθηκαν ένοχοι για συνωμοσία και θανατώθηκαν.
Η Πρωτομαγιά ανά τον κόσμο
Την επίσημη καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς από το ιδρυτικό συνέδριο της Δευτέρας Διεθνούς ακολούθησε η πρόταση του Ρέιμοντ Λαβίν, η οποία καλούσε σε διεθνή κινητοποίηση την ημέρα της επετείου των γεγονότων του Σικάγο το 1890. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τόσο μεγάλη, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις της 1ης Μαΐου να λάβουν έκτοτε ετήσιο χαρακτήρα.
Ως γιορτή αφιερωμένη στους αγώνες των εργατών και στο σοσιαλιστικό κίνημα, η Πρωτομαγιά αποτελεί μία τεράστιας σημασίας επίσημη γιορτή για χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, η Κούβα και τα πρώην Σοβιετικά κράτη. Οι εορτασμοί περιλαμβάνουν συνήθως μεγαλειώδεις λαϊκές και στρατιωτικές παρελάσεις.
Η σοβιετική Πρωτομαγιά σημαδευόταν από τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στο κέντρο της Μόσχας, η οποία διέσχιζε και την Κόκκινη Πλατεία, όπου βρίσκονταν ο εκάστοτε γενικός γραμματέας, η κυβέρνηση και όλο το Ανώτατο Σοβιέτ και παρακολουθούσαν μια αληθινή επίδειξη δύναμης.
Στη Βραζιλία, η μέρα των εργατών είναι επίσημη γιορτή που γιορτάζεται από τα συνδικάτα με ολοήμερες εκδηλώσεις.
Στην Ιαπωνία, παρά το γεγονός ότι η Πρωτομαγιά δεν έχει οριστεί επίσημα ως εθνική αργία από την κυβέρνηση, επειδή ημερολογιακά συμπίπτει με τη λεγόμενη χρυσή εβδομάδα των αργιών, είτε δίνεται από του εργοδότες ως αργία είτε λαμβάνεται ως άδεια άνευ αποδοχών από την πλειονότητα των Ιαπώνων. Σκοπός δεν είναι η συμμετοχή σε μαζικές διαδηλώσεις για τον εορτασμό της ημέρας, αλλά συνήθως, η προσωπική ξεκούραση. Συνήθως, ανήμερα της Πρωτομαγιάς, τα μεγαλύτερα εργατικά συνδικάτα διοργανώνουν πορείες και κινητοποιήσεις στο Τόκιο.
Στο Νεπάλ, η Πρωτομαγιά αναγνωρίστηκε ως εθνική αργία το 2007, παρότι γιορτάζεται στη χώρα από το 1963.
Η γερμανική Πρωτομαγιά αποτελεί μία σημαντική ημέρα, όπου παραδοσιακά τονίζεται η πολιτική σημασία την ημέρας στις περισσότερες περιοχές της και αναφέρεται συνήθως ως «Ημέρα των Εργατών». Μαζικές ετήσιες διαδηλώσεις λαμβάνουν χώρα στο Βερολίνο, οι μεγαλύτερες από τις οποίες διοργανώνονται από εργατικά συνδικάτα και πολιτικά κόμματα.
Οι ΗΠΑ και ο Καναδάς είναι οι μοναδικές χώρες στις οποίες ως Ημέρα της Εργασίας δεν εορτάζεται η Πρωτομαγιά, αλλά η πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου. Το 1894, ο εορτασμός της Ημέρας της Εργασίας έγινε νόμος του κράτους των ΗΠΑ, με απόφαση του Κογκρέσου και νόμος του Καναδά με απόφαση του Kοινοβουλίου της χώρας. Στόχος ήταν η αποφυγή της ταύτισης των εργατικών κινημάτων με την αριστερά της χώρας στην οποία είχαν συμβεί τα γεγονότα του Σικάγου.
Η ελληνική Πρωτομαγιά
Η πρώτη ελληνική κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε το 1893 από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη. Περίπου 2.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο και διαδήλωσαν υπέρ της οκτάωρης εργασίας, της καθιέρωσης της Κυριακής ως αργίας και της κρατικής ασφάλισης για θύματα εργατικών ατυχημάτων. Οι συγκεντρωμένοι ενέκριναν ψήφισμα, το οποίο επέδωσαν στον Πρόεδρο της Βουλής την 1η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους.
Η κωλυσιεργία του προέδρου της Βουλής να το εκφωνήσει προκάλεσε τη μεγαλόφωνη αντίδραση του Καλλέργη, με αποτέλεσμα να συλληφθεί, με εντολή του προέδρου, για διατάραξη της συνεδρίασης. Ο Καλλέργης ξυλοκοπήθηκε και μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα, όπου παρέμεινε για δύο μέρες. Λίγες μέρες αργότερα, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ημερών.
Χρειάστηκε να περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια, ως το 1911 που γιορτάστηκε και πάλι η εργατική Πρωτομαγιά. Στο διάστημα αυτό ξέσπασαν μεγάλες απεργίες σε όλες σχεδόν τις πόλεις της Ελλάδας και σε πολλούς κλάδους, ενώ πολλά σωματεία και δευτεροβάθμιες οργανώσεις δημιουργήθηκαν.
Το 1911, η Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει τη διοργάνωση της εργατικής Πρωτομαγιάς στη Θεσσαλονίκη. Οι αστυνομικές δυνάμεις επεμβαίνουν και συλλαμβάνουν τους πρωτεργάτες, ανάμεσα σ´αυτούς τον Μπεναρόγια, που εξορίζεται στη Σερβία.
Tην ίδια χρονιά, στην Αθήνα, αποφασίζεται να γιορταστεί εκ νέου η Πρωτομαγιά με πρωτοβουλία του Ν.Γιαννιού στο Μετς, με κεντρικό σύνθημα «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση και 8 ώρες ύπνο». Η Αστυνομία οδήγησε τους Γιαννιό, Αποστολίδη και Παπαγιάννη στα γραφεία της γιατί «δεν είχαν άδειαν», όπου τελικά αφέθηκαν ελεύθεροι.
Η πρωτομαγιά γιορτάζεται ξανά το 1919 σε 12 πόλεις πανελλαδικά, ένα χρόνο μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ. Στο μεταξύ, ψηφίστηκε ο Ν.281/1914 «περί Σωματείων» με τον οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και τα σωματεία αρχίζουν να αποκτούν καθαρά εργατικό χαρακτήρα.
Σήμερα, βάσει νόμου, οι αργίες διακρίνονται σε αυτές που έχουν καθοριστεί ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας, κατά τις οποίες απαγορεύεται κάθε βιομηχανική, βιοτεχνική, εμπορική εργασία και κάθε επαγγελματική εν γένει δραστηριότητα, καθώς βέβαια και η απασχόληση των μισθωτών, και ως ημέρες προαιρετικής αργίας, στις οποίες επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη η λειτουργία της επιχείρησης και η απασχόληση ή μη των μισθωτών που απασχολούνται από αυτόν.
Η 1η Μαΐου, σύμφωνα με το άρθρο 1 του Α.Ν. 380/68, αποτελεί υποχρεωτική αργία, όταν κηρύσσεται ως τέτοια με απόφαση του υπουργού Απασχόλησης, διαφορετικά εντάσσεται στις προαιρετικές αργίες.

Γιάννη Ρίτσου-Μίκη Θεοδωράκη "ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ"(1936)

 Η μάνα του δολοφονημένου απεργού Τάσου Τούση από τη Θεσσαλονίκη, είναι η ίδια μάνα του Αφγανιστάν, του Ιράκ, της Συρίας αλλά και της Γαλλίας του Βελγίου, της Γερμανίας, της αμερινής, όλου του κόσμου, στην οποία προσφέρουμε τιμή με τον σημερινό εορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς.. Η μάνα όποιου αγαπάει τη ζωή και γι’ αυτό την προσφέρει απλόχερα στους συνανθρώπους του. Η χαροκαμένη μάνα θρηνεί το σπλάχνο το μονάκριβό της. Τον θρήνο της πήρε η Τέχνη και τον πέρασε στην Αθανασία, σαν το μονάκριβο παιδί της.

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ, ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

"ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ" 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ - ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

Ι

Γιέ μου, σπλάχνο τῶν σπλάχνων μου, καρδούλα τῆς καρδιᾶς μου,

πουλάκι τῆς φτωχιᾶς αὐλῆς, ἀνθὲ τῆς ἐρημιᾶς μου,

πῶς κλείσαν τὰ ματάκια σου καὶ δὲ θωρεῖς ποὺ κλαίω

καὶ δὲ σαλεύεις, δὲ γρικᾷς τὰ ποὺ πικρὰ σοῦ λέω;

Γιόκα μου, ἐσὺ ποὺ γιάτρευες κάθε παράπονό μου,

Ποὺ μάντευες τί πέρναγα κάτου ἀπ᾿ τὸ τσίνορό μου,

τώρα δὲ μὲ παρηγορᾶς καὶ δὲ μοῦ βγάζεις ἄχνα

καὶ δὲ μαντεύεις τὶς πληγὲς ποὺ τρῶνε μου τὰ σπλάχνα;

Πουλί μου, ἐσὺ ποὺ μοῦ ῾φερνες νεράκι στὴν παλάμη

πῶς δὲ θωρεῖς ποὺ δέρνουμαι καὶ τρέμω σὰν καλάμι;

Στὴ στράτα ἐδῶ καταμεσὶς τ᾿ ἄσπρα μαλλιά μου λύνω

καὶ σοῦ σκεπάζω τῆς μορφῆς τὸ μαραμένο κρίνο.

Φιλῶ τὸ παγωμένο σου χειλάκι ποὺ σωπαίνει

κι εἶναι σὰ νὰ μοῦ θύμωσε καὶ σφαλιγμένο μένει.

Δὲ μοῦ μιλεῖς κι ἡ δόλια ἐγὼ τὸν κόρφο δές, ἀνοίγω

                                    καὶ στὰ βυζιὰ ποὺ βύζαξες τὰ νύχια, γιέ μου μπήγω.

II

Κορώνα μου, ἀντιστύλι μου, χαρὰ τῶν γερατειῶ μου,

ἥλιε τῆς βαρυχειμωνιᾶς, λιγνοκυπάρισσό μου,

Πῶς μ᾿ ἄφησες νὰ σέρνουμαι καὶ νὰ πονῶ μονάχη

χωρὶς γουλιά, σταλιὰ νερὸ καὶ φῶς κι ἄνθο κι ἀστάχυ ;

Μὲ τὰ ματάκια σου ἔβλεπα τῆς ζωῆς κάθε λουλούδι,

μὲ τὰ χειλάκια σου ἔλεγα τ᾿ αὐγερινὸ τραγούδι.

Μὲ τὰ χεράκια σου τὰ δυό, τὰ χιλιοχαϊδεμένα,

ὅλη τη γῆς ἀγκάλιαζα κι ὅλ᾿ εἴτανε γιὰ μένα.

Νιότη ἀπ᾿ τὴ νιότη σου ἔπαιρνα κι ἀκόμη ἀχνογελοῦσα,

τὰ γερατειὰ δὲν τρόμαζα, τὸ θάνατο ἀψηφοῦσα.

Καὶ τώρα ποὺ θὰ κρατηθῶ, ποὺ θὰ σταθῶ, ποὺ θἄμπω,

ποὺ ἀπόμεινα ξερὸ δεντρὶ σὲ χιονισμένο κάμπο;

Γιέ μου, ἂν δὲ σοὖναι βολετὸ νἀρθεῖς ξανὰ σιμά μου,

πᾶρε μαζί σου ἐμένανε, γλυκειά μου συντροφιά μου.

Κι ἂν εἶν᾿ τὰ πόδια μου λιγνά, μπορῶ νὰ πορπατήσω

κι ἂν κουραστεῖς, στὸν κόρφο μου, γλυκὰ θὰ σὲ κρατήσω.

III

Μαλλιὰ σγουρὰ ποὺ πάνω τους τὰ δάχτυλα περνοῦσα

τὶς νύχτες ποὺ κοιμόσουνα καὶ πλάϊ σου ξαγρυπνοῦσα,

Φρύδι μου, γαϊτανόφρυδο καὶ κοντυλογραμμένο,

καμάρα ποὺ τὸ βλέμμα μου κούρνιαζε ἀναπαμένο,

Μάτια γλαρὰ ποὺ μέσα τους ἀντίφεγγαν τὰ μάκρη

πρωινοῦ οὐρανοῦ, καὶ πάσκιζα μὴν τὰ θαμπώσει δάκρυ,

Χείλι μου μοσκομύριστο ποὺ ὡς λάλαγες ἀνθίζαν

λιθάρια καὶ ξερόδεντρα κι ἀηδόνια φτερουγίζαν,

Στήθεια πλατιὰ σὰν τὰ στρωτὰ φτερούγια τῆς τρυγόνας

ποὺ πάνωθέ τους κόπαζε κ᾿ ἡ πίκρα μου κι ὁ ἀγώνας,

Μπούτια γερὰ σὰν πέρδικες κλειστὲς στὰ παντελόνια

ποὺ οἱ κόρες τὰ καμάρωναν τὸ δείλι ἀπ᾿ τὰ μπαλκόνια,

Καὶ γώ, μὴ μοῦ βασκάνουνε, λεβέντη μου, τέτοιο ἄντρα,

σοῦ κρέμαγα τὸ φυλαχτὸ μὲ τὴ γαλάζια χάντρα,

Μυριόρριζο, μυριόφυλλο κ᾿ εὐωδιαστό μου δάσο,

πῶς νὰ πιστέψω ἡ ἄμοιρη πῶς μπόραε νὰ σὲ χάσω;

ΙV

Γιέ μου, ποιὰ Μοῖρα στὄγραφε καὶ ποιὰ μοῦ τὄχε γράψει

τέτοιον καημό, τέτοια φωτιὰ στὰ στήθεια μου ν᾿ ἀνάψει;

Πουρνὸ - πουρνὸ μοῦ ξύπνησες, μοῦ πλύθηκες, μοῦ ἐλούστης

πριχοῦ σημάνει τὴν αὐγὴ μακριὰ ὁ καμπανοκρούστης.

Κοίταες μὴν ἔφεξε συχνὰ - πυκνὰ ἀπ᾿ τὸ παραθύρι

καὶ βιαζόσουν σὰ νἄτανε νὰ πᾶς σὲ πανηγύρι.

Εἶχες τὰ μάτια σκοτεινά, σφιγμένο τὸ σαγόνι

κι εἴσουν στὴν τόλμη σου γλυκός, ταῦρος μαζὶ κι ἀηδόνι.

Καὶ γὼ ἡ φτωχειὰ κ᾿ ἡ ἀνέμελη καὶ γὼ ἡ τρελλὴ κ᾿ ἡ σκύλα,

σοὔψηνα τὸ φασκόμηλο κι ἀχνὴ ἡ ματιά μου ἐφίλα

Μιὰ - μιὰ τὶς χάρες σου, καλέ, καὶ τὸ λαμπρό σου θωρὶ

κι ἀγαλλόμουν καὶ γέλαγα σὰν τρυφερούλα κόρη.

Κι οὐδὲ κακόβαλα στιγμὴ κι οὐδ᾿ ἔτρεξα ξοπίσω

τὰ στήθεια μου νὰ βάλω μπρὸς τὰ βόλια νὰ κρατήσω.

Κι ἔφτασ᾿ ἀργὰ κι, ὤ, ποὺ ποτὲς μὴν ἔφτανε τέτοια ὥρα

κι, ὦ, κάλλιο νὰ γκρεμίζονταν στὸ καύκαλό μου ἡ χώρα.

V

Σήκω, γλυκέ μου, ἀργήσαμε· ψηλώνει ὁ ἥλιος· ἔλα,

καὶ τὸ φαγάκι σου ἔρημο θὰ κρύωσε στὴν πιατέλα.

Ἡ μπλέ σου ἡ μπλοῦζα τῆς δουλειᾶς στὴν πόρτα κρεμασμένη

θὰ καρτεράει τὴ σάρκα σου τὴ μαρμαρογλυμμένη.

Θὰ καρτεράει τὸ κρύο νερὸ τὸ δροσερό σου στόμα,

θὰ καρτεράει τὰ χνῶτα σου τ᾿ ἀσβεστωμένο δῶμα.

Θὰ καρτεράει κ᾿ ἡ γάτα μας στὰ πόδια σου νὰ παίξει

κι ὁ ἥλιος ἀργὸς θὰ καρτερᾷ στὰ μάτια σου νὰ φέξει.

Θὰ καρτεράει κ᾿ ἡ ρούγα μας τ᾿ ἁδρὸ περπάτημά σου

κ᾿ οἱ γρίλιες οἱ μισάνοιχτες τ᾿ ἀηδονολάλημά σου.

Καὶ τὰ συντρόφια σου, καλέ, ποὺ τὶς βραδιὲς ἐρχόνταν

καὶ λέαν καὶ λέαν κι ἀπ᾿ τὰ ἴδια τοὺς τὰ λόγια ἐφλογιζόνταν

Καὶ μπάζανε στὸ σπίτι μας τὸ φῶς, τὴν πλάση ἀκέρια,

παιδί μου, θὰ σὲ καρτερᾶν νὰ κάνετε νυχτέρια.

Καὶ γὼ θὰ καρτεράω σκυφτὴ βραδὶ καὶ μεσημέρι

νἀρθεῖ ὁ καλός μου, ὁ θάνατος, κοντά σου νὰ μὲ φέρει.

...

ΙΧ

Ὦ Παναγιά μου, ἂν εἴσουνα, καθὼς ἐγώ, μητέρα,

βοήθεια στὸ γιό μου θἄστελνες τὸν Ἄγγελο ἀπὸ πέρα.

Κι, ἄχ, Θέ μου, Θέ μου, ἂν εἴσουν Θεὸς κι ἂν εἴμασταν παιδιά σου

θὰ πόναγες καθὼς ἐγώ, τὰ δόλια πλάσματά σου.

Κι ἂν εἴσουν δίκειος, δίκαια θὰ μοίραζες τὴν πλάση,

κάθε πουλί, κάθε παιδὶ νὰ φάει καὶ νὰ χορτάσει.

Γιέ μου, καλὰ μοῦ τἄλεγε τὸ γνωστικό σου ἀχεῖλι

κάθε φορὰ ποὺ ὁρμήνευε, κάθε φορὰ ποὺ ἐμίλει:

Ἐμεῖς ταγίζουμε ζωὴ στὸ χέρι: περιστέρι,

κ᾿ ἐμεῖς οὔτ᾿ ἕνα ψίχουλο δὲν ἔχουμε στὸ χέρι.

Ἐμεῖς κρατᾶμε ὅλη τὴ γῆς μὲς στ᾿ ἀργασμένα μπράτσα

καὶ σκιάχτρα στέκουνται οἱ Θεοὶ κι ἀφέντη ἔχουνε φάτσα.

Ἄχ, γιέ μου, πιὰ δὲ μοὔμεινε καμιὰ χαρὰ καὶ πίστη,

καὶ τὸ χλωμὸ καὶ τὸ στερνὸ καντήλι μας ἐσβήστη.

Καί, τώρα, ἐπὰ σὲ ποιὰ φωτιὰ τὰ χέρια μου θ᾿ ἀνοίγω,

                                            τὰ παγωμένα χέρια μου νὰν τὰ ζεστάνω λίγο;

                                                                                                            ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

 Ας απολαύσουμε το τιτάνιο αυτό έργο παράλληλα με σκέψεις του ποιητή του και του συνθέτη του κι ας σκεφτούμε για την σημερινή μέρα...