Παντελής Μπουκάλας, ο ποταμός του γραπτού δοκιμιακού λόγου...

 

Το ιστολόγιο στέκεται σήμερα με άκρατο σεβασμό μπροστά στον εργάτη του γραπτού λόγου, Παντελή Μπουκάλα.

Η Νεώτερη Ελληνική Γραμματεία ευτύχησε να έχει μέλος τον Παντελή Μπουκάλα. Έναν ποιητή με σπάνια πένα, πλούσια αλλά με θαυμαστή οικονομία λόγου, που αν.. αφουγκραστείς θα διαισθανθείς να ρέει υπόγεια ο ποταμός της δημοτικής πολιτιστικής μας παράδοσης. Βιοπορίζεται ασκώντας τη δημοσιογραφία, την οποία μετουσιώνει σε λογοτεχνικό έργο κατά τον τρόπο των παλιών κλασικών αρθρογράφων. Με αφορμή μια αυτοβιογραφική του απόπειρα στην εκπομπή "Μονόγραμμα" της Δημόσιας Τηλεόρασης, να δυο αράδες για τον μεγάλο δοκιμιογράφο, αρθρογράφο, συγγραφέα, ποιητή, μεταφραστή και δημοσιογράφο.

Τέκνο της ελληνικής επαρχίας, ο Παντελής Μπουκάλας γεννήθηκε το 1957 στο Λεσίνι του Δήμου Οινιάδων, ένα μικρό χωριό κοντά στο Μεσολόγγι που είχε πηγή ζωής, τον Αχελώο ποταμό. Σύντομα οι συνθήκες ανάγκασαν την οικογένεια να μετακομίσει στην Αθήνα. Στόχος του ήταν να σπουδάσει Φιλολογία, αλλά «κόπηκε» στην… Έκθεση. Ο ακαδημαϊσμός των διορθωτών αδυνατούσε να κατανοήσει ένα φωτεινό μυαλό, που ήταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά. Έτσι σπούδασε Οδοντιατρική, την οποία ουδέποτε υπηρέτησε.
Η πρώτη προσέγγιση με τα Ελληνικά Γράμματα έγινε στο χώρο του «Ολκού», του εκδοτικού οίκου δηλαδή όπου ήταν ο Αντώνης Καρκαγιάννης και ο Δήμος Μαυρομμάτης. Προσελήφθη ως παιδί για όλες τις δουλειές αλλά σύντομα κατέληξε διορθωτής και στη συνέχεια επιμελητής κειμένων σε εκδοτικούς οίκους. Εκεί διαμόρφωσε και την πολιτική του συνείδηση.
Ξεκίνησε να αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Το 1987 έγραφε στην εφημερίδα «Πρώτη», ενώ από το 1990 έως και σήμερα αρθρογραφεί στην «Καθημερινή», όπου για είκοσι χρόνια είχε την ευθύνη της σελίδας του βιβλίου.
Από το 1980 δημοσιεύει τις πρώτες ποιητικές του συλλογές «Αλγόρυθμος» και «Η εκδρομή της Ευδοκίας». Ακολουθούν, μεταξύ άλλων, «Ο μέσα πάνθηρας», «Σήματα λυγρά», «Ο μάντης», «Οπόταν πλάτανος», «Ρήματα». Το 2010 τιμάται με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει εκδώσει έναν τόμο δοκιμίων και βιβλιοκριτικών υπό τον τίτλο «Ενδεχομένως» και δύο τόμους υπό τον τίτλο «Υποθέσεις», με τις επιφυλλίδες του στην «Καθημερινή της Κυριακής».

Έχει μεταφράσει τον ελληνιστικό «Επιτάφιο Αδώνιδος» του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου «Επιτάφιος λόγος», αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας. Επίσης, έχει μεταφράσει τους «Αχαρνείς» του Αριστοφάνη για το Εθνικό Θέατρο (2005), τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου για το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου (2005) και τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη για το Θέατρο του Νέου Κόσμου (2010). 
Αυτή την εποχή ένα τιτάνιο έργο (ζωής), που προϋποθέτει βάσανον και αφοσίωση, βρίσκεται στο τέλος του. Μια δεκάτομη μελέτη του για το δημοτικό τραγούδι, με γενικό τίτλο «Πιάνω γραφή να γράψω… Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι». Μέσα απ’ αυτή τη μελέτη αναδεικνύει την ποιητική αξία των δημοτικών τραγουδιών, τη γλωσσική τους αξία. Στόχος του, να απομακρύνει από το μυαλό αρκετών την αγοραία εκδοχή του, που πλασαρίστηκε από ανίδεους, εκούσια ή ακούσια...

«Δεν είναι αιφνίδιος ο έρωτάς μου για το δημοτικό, ούτε αφύσικος, ίσα-ίσα είναι ό,τι φυσικότερο. Μέσα σ’ αυτή την κολυμπήθρα γεννήθηκα, μεγάλωσα, με τραγούδια, μοιρολόγια, αινίγματα, παραμύθια, πανηγύρια, μουσική της Εκκλησίας. Όλα αυτά είχαν τον τόκο τους κάποια στιγμή. Το πρώτο κείμενο που έγραψα θαμπωμένος από το δημοτικό, εξ ου και ο τίτλος του “Το θάμβος”, “Το επίμονο θάμβος του δημοτικού”, ήταν το 1992, δηλαδή έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια».

 Η έρευνά του γύρω από το δημοτικό τραγούδι μας και τις ρίζες του, θα ολοκληρωθεί σε δέκα ή δώδεκα τόμους. Στο μεταξύ, ο πρώτος τόμος με τίτλο: «Όταν το ρήμα γίνεται όνομα: Η “Αγαπώ” και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών» τιμήθηκε με το Βραβείο Δοκιμίου–Κριτικής (Κρατικά Βραβεία για τη λογοτεχνική παραγωγή του 2017).
Ο δεύτερος τόμος της σειράς, που ήδη κυκλοφορεί, τιτλοφορείται «Το αίμα της αγάπης – Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση».

Πηγή: zoornalistas.gr