"Αι ευχαί" από τις Ωδές (1814) του Α. Κάλβου...

          

 α΄

Tης θαλάσσης καλήτερα
φουσκωμένα τα κύματα
'να πνίξουν την πατρίδα μου
ωσάν απελπισμένην,
                έρημον βάρκαν.    

                    β΄.
    'Σ την στεριάν, 'σ τα νησία
καλήτερα μίαν φλόγα
'να ιδώ παντού χυμένην,
τρώγουσαν πόλεις, δάση,
                λαούς και ελπίδας.    

                   γ΄.
    Kαλήτερα, καλήτερα
διασκορπισμένοι οι Έλληνες
'να τρέχωσι τον κόσμον,
με εξαπλωμένην χείρα
                ψωμοζητούντες·    

                   δ΄.
    Παρά προστάτας 'νάχωμεν.
Mε ποτέ δεν εθάμβωσαν
πλούτη ή μεγάλα ονόματα,
με ποτέ δεν εθάμβωσαν
                σκήπτρων ακτίνες.   

                   ε΄.
    Αν οπόταν πεθαίνη
πονηρός βασιλεύς
έσβυν' η νύκτα έν' άστρον,
ήθελον μείνει ολίγα
                ουράνια φώτα.    

                   ς΄.
    Tο χέρι οπού προσφέρετε
ως προστασίας σημείον
εις ξένον έθνος, έπνιξε
και πνίγει τους λαούς σας,
                πάλαι, και ακόμα.    

                   ζ΄.
    Πόσοι πατέρες δίδουσιν,
όχι ψωμί, φιλήματα
'ς τα πεινασμένα τέκνα τους,
εν ω λάμπουν 'ς τα χείλη σας
                χρυσά ποτήρια!    

                   η΄.
    Όταν υπό τα σκήπτρά σας
νέους λαούς καλείτε,
νέους ιδρώτας θέλετε
εσείς δια 'να πληρώσητε
                πλουσιοπαρόχως,    

                   θ΄.
    Tα ξίφη οπού φυλάγουσι
τα τρέμοντα βασίλεια σας,
τα ξίφη οπού τρομάζουσι
την αρετήν, και σφάζουσι
                τους λειτουργούς της.    

                   ι΄.
    Θέλετε θησαυρούς
πολλούς δια 'ναγοράσητε
κρότους χειρών και επαίνους,
και τ' άπιστον θυμίαμα
                της κολακείας.    

                   ια΄.
    Hμείς δια τον σταυρόν
ανδρείως υπερμαχόμεθα
και σεις εβοηθήσατε
κρυφά τους πολεμούντας
                σταυρόν και αλήθειαν.    

                   ιβ΄.
    Δια 'να θεμελιώσητε
την τυραννίαν τιμάτε
τον σταυρόν εις τας πόλεις σας,
και αυτόν επολεμήσατε
                εις την Eλλάδα.    

                   ιγ΄.
    Kαι τώρα εις προστασίαν μας
τα χέρια σας απλόνετε!
τραβήξετέ τα οπίσω·
βλέπει ο θεός και αστράπτει
                δια τους πανούργους.    

                   ιδ΄.
    Όταν το δένδρον νέον
εβασάνιζον οι άνεμοι,
τότε βοήθειαν ήθελεν,
ενδυναμώθη τώρα
                φθάνει η ισχύς του.    

                   ιε΄.
    Tο ξίφος σφίγξατ' Έλληνες ―
τα ομμάτια σας σηκώσατε ―
ιδού ― εις τους ουρανούς
προστάτης ο θεός
                μόνος σάς είναι.   

                   ις΄.
    Kαι αν ο θεός και τ' άρματα
μας λείψωσι, καλήτερα
πάλιν 'να χρεμετήσωσι
'ς τον Kυθερώνα Tούρκων
                άγριαι φοράδες.    

                   ιζ΄.
    Παρά.... Αι, όσον είναι
τυφλή και σκληροτέρα
η τυραννίς, τοσούτον
ταχυτέρως ανοίγονται
                σωτήριοι θύραι.   

                   ιη΄.
    Δεν με θαμβόνει πάθος
κανένα· εγώ την λύραν
κτυπάω, και ολόρθος στέκομαι
σιμά εις του μνήματός μου
                τ' ανοικτόν στόμα.    

                             Ανδρέας Κάλβος, Ωδή έκτη

" Ο Κάλβος...κατόρθωσε να εξαρθεί από το ατομικό στο γενικό, συνταυτίζοντας την περιπέτεια του σκλαβωμένου κι επαναστατημένου έθνους με την εσωτερική περιπέτεια τη δική του. Ο Αγώνας , όπως εμφανίζεται στις είκοσι ωδές του, είναι" η προσπάθεια ολίγων απηλπισμένων ψυχών, που διαβαίνουσι την άπειρον θάλασσαν των ονείρων" στηριγμένες μόνο στην πίστη και στην ιδέα της αρετής, της πατρίδας και της ελευθερίας, μα και στην αδιαλλαξία του ασυμβίβαστου χαρακτήρα τους. Μια προσπάθεια ηρωική κι απελπισμένη, ικανή να πραγματοποιήσει το ακατόρθωτο, επειδή ακριβώς , έχοντας φτάσει στα έσαχτα όρια της απελπισίας , αδιαφορεί για τις συνέπειες. Ο Κάλβος...δεν είναι πια ο Κάλβος` έχει γίνει το αγωνιζόμενο έθνος. Αλλά ένα έθνος πλασμένο " κατ΄εικόνα και καθ΄ομοίωσιν", που προτιμάει, όπως κι ο ποιητής του:

 Tης θαλάσσης καλήτερα
φουσκωμένα τα κύματα
'να πνίξουν την πατρίδα μου
ωσάν απελπισμένην,
                έρημον βάρκαν.    

παρά να καταφύγει σε δόλιους προστάτες και σε ημίμετρα. Γιατί εκείνο σηκώνει " τα ομμάτια του εις τους ουρανούς - και ιδού` προστάτης ο Θεός μόνος τού είναι".

                                                Kαι αν ο θεός και τ' άρματα
                                                    μας λείψωσι, καλήτερα
                                                    πάλιν 'να χρεμετήσωσι
                                                  'ς τον Kυθερώνα Tούρκων

                                                        άγριαι φοράδες.

                                                    παρά........................

Το " παρά" έχει μείνει τελικά ασυμπλήρωτο κι απ' τον ίδιο. Μα δε θα χρειαζόντουσαν περισσότερα, για ν' αναθεωρήσουμε, κατά κάποιον τρόπο, την ως τα τώρα στάση μας απέναντι στον ασυμβίβαστο αυτό ιδεαλιστή και τον απελπισμένο από τα εγκόσμια πιστό"

Το απόσπασμα είναι ο επίλογος του μελετήματος του Κώστα Στεργιόπουλου, Η εσωτερική περιπέτεια του Κάλβου, που βρίσκεται στο βιβλίο: Οι Ωδές του Κάλβου, Επιλογή κριτικών κειμένων. Επιμέλεια Νάσος Βαγενάς, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1992

Ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε το ποίημα την άνοιξη του 1969 και ενώ βρισκόταν εξόριστος στη Ζάτουνα της Αρκαδίας( ΑΡΚΑΔΙΑ IV - ΩΔΑΙ) . Το τραγούδι ηχογραφήθηκε το 1971 στο Λονδίνο και εντάχθηκε στο δίσκο Τα τραγούδια του Αγώνα.