Καλές διακοπές ...σε όσα μας εμποδίζουν να σκεφτόμαστε...

Αυτός ο Αύγουστος δεν επιτρέπεται να μας κάνει να ξεχάσουμε...Οι διαλυμένες οικογένειες θα βοούν γύρω μας για καιρό... Οι χαμένες ζωές θα κατατρέχουν τη θερινή ραστώνη...Ας σκεφτούμε λίγο περισσότερο, ώστε το κακό που μας βρήκε να μας κάνει σοφότερους για να διορθώσουμε κάποια στραβά...

Οι δέκα λόγοι της τραγωδίας στο Μάτι...

Τα συμπεράσματα της ερευνητικής ομάδας του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών

Τον δεκάλογο των συμπερασμάτων της για την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι έδωσε στη δημοσιότητα η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών υπό τον καθηγητή Ευθύμη Λέκκα έπειτα από μια πρώτη ανάλυση των δεδομένων που συνέλεξε..Αναλυτικότερα:
1. Πρόκειται για χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μίξης δασών - οικισμών (wildland urban interface - WUI), όπου καταγράφεται η υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών στον ελληνικό χώρο και παγκοσμίως. Ειδικά στον ελληνικό χώρο τέτοιες περιπτώσεις είναι πολυάριθμες.

2. Οι ισχυροί δυτικοί άνεμοι, ταχύτητας κατά θέσεις και κατά διαστήματα ακόμα και άνω των 90 χιλ. την ώρα, διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στη γρήγορη μετάδοση της πυρκαγιάς προς τα χαμηλότερα υψόμετρα (downslope spread).

3. Η ταχύτατη πλευρική εξάπλωση της πυρκαγιάς, αποτέλεσε πιθανότατα τον κύριο λόγο για τη μη έγκαιρη προειδοποίηση, γεγονός που συντέλεσε στο μεγάλο αριθμό των θυμάτων.

4. Παρατηρήθηκε ότι επηρεάστηκαν κυρίως κατοικίες και κτήρια υπερυψωμένα ή με ορόφους, με μικρότερες καταγεγραμμένες ζημιές στα ισόγεια και στα υπόγεια, τυπικό δείγμα πυρκαγιάς κόμης.

5. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται αυτή τη στιγμή συστηματικά, προκύπτει ότι ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στην παραλία, πληροφορήθηκε για την πυρκαγιά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο τμήμα του οικισμού Μάτι, το οποίο είχε ήδη πληγεί και όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι δόθηκε σχεδόν μηδενικός χρόνος προειδοποίησης και αντίδρασης.

6. Από την έρευνα πεδίου διαπιστώθηκαν αδυναμίες στην κατασκευή των οικιών με ευαίσθητα σημεία στη στέγη, τα κουφώματα και άλλα μέρη, τα οποία συνετέλεσαν στην καταστροφή τους. Η βελτίωσή τους πιθανόν να είχε θετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στην τρωτότητά τους απέναντι σε πυρκαγιές.

7. Σημαντικός εκτιμάται ότι είναι ο ιδιαίτερος πολεοδομικός σχεδιασμός του οικισμού, ο οποίος ενέργησε ως «παγίδα» για τον πληθυσμό που προσπάθησε να εκκενώσει. Κάποια από τα σημαντικά χαρακτηριστικά του ήταν: οδοί μικρού πλάτους, πολυάριθμα αδιέξοδα, ιδιαίτερα επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα, χωρίς δυνατότητα πλευρικής διαφυγής.

8. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται αυτή τη στιγμή συστηματικά, στις επιπτώσεις συνέβαλε η κυκλοφοριακή συμφόρηση, λόγω πανικού αλλά και η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού (κατοίκων αλλά και επισκεπτών / τουριστών που πιθανόν δεν γνώριζαν τη γεωγραφία της περιοχής).

9. Η μορφολογία της ακτογραμμής έκανε δυσχερή την πρόβαση στην παραλία στα περισσότερα σημεία (κρημνώδεις ακτές), περιορισμένες οι προσβάσιμες παραλίες, τα οποία σε συνδυασμό με τη χαμηλή ορατότητα και την αποπνιχτική ατμόσφαιρα συντέλεσαν στον εγκλωβισμό.

10. Πιθανή απρόσμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάς λόγω αλλαγής στον τύπο της βλάστησης. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από περιοχές που είχαν καεί στο παρελθόν και μετέβη σε περιοχή που δεν είχε καεί πρόσφατα με υψηλή συγκέντρωση καύσιμης ύλης και επομένως η συμπεριφορά της έγινε κατά πολύ πιο εκρηκτική.

Εθνική τραγωδία...

Βομβαρδισμένο τοπίο, άγονη γη, «κρανίου τόπος», όποια φράση και αν χρησιμοποιήσεις δεν αποτυπώνει το μέγεθος της καταστροφής στην Ανατολική Αττική. Η πύρινη λαίλαπα που ξεκίνησε νωρίς το μεσημέρι της Δευτέρας 23 Ιουνίου προκάλεσε μία από τα μεγαλύτερες καταστροφές στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και τη δεύτερη πιο καταστροφική πυρκαγιά του 21ου αιώνα.

Πένθος σε όλη τη χώρα

Ολόκληρη η χώρα πενθεί για τους 85 νεκρούς, που εγκλωβίστηκαν στα αυτοκίνητα, στα σπίτια, στην πευκόφυτη έκταση και περικυκλώθηκαν από τη φωτιά με αποτέλεσμα να βρουν μαρτυρικό θάνατο. Ανεβαίνει διαρκώς ο κατάλογος των θυμάτων από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι. Άλλες δύο σοροί εντοπίσθηκαν το μεσημέρι της Πέμπτης στο οικόπεδο της φρίκης, στο Μάτι. Ενώ, νωρίς το μεσημέρι έχασε τη μάχη για τη ζωή άλλο ένας τραυματίας που νοσηλευόταν στην εντατική του ΚΑΤ.

Άλλοι πάλι, στην προσπάθειά τους να διασωθούν βούτηξαν στη θάλασσα. Ακόμη και εκεί όμως ο φλόγες τους ακολούθησαν και τους έκαψαν ζωντανούς. Άλλοι πάλι πνίγηκαν.

Εκτός από τους νεκρούς υπάρχουν και  71 τραυματίες που δίνουν αγώνα γα τη ζωή στα νοσοκομεία της Αττικής.

Από αυτούς οι 10 είναι διασωληνωμένοι. Επίσης, 4 παιδιά που νοσηλεύονται στο Παίδων.

Αδιευκρίνιστος παραμένει ο αριθμός των αγνοουμένων

Σύμφωνα με την ενημέρωση που έκανε το πρωί της Πέμπτης, η εκπρόσωπο της Πυροσβεστικής κ. Σταυρούλα Μαλλίρη, σε ό,τι αφορά τις έρευνες για τον εντοπισμό των αγνοούμενων, συνεχίζονται με αμείωτη ένταση από τις περιπολίες πεζοπόρων τμημάτων, τα οποία διεξάγουν έλεγχο σε υπαίθριους χώρους, αυτοκίνητα, αυλές οικιών, οικίες, οι οποίες έχουν καταστραφεί από την πυρκαγιά μερικώς ή ολικώς και όποιον άλλο χώρο μπορούν να ανευρεθούν τυχόν άτομα.

Επίσης, η εκπρόσωπος Τύπου διευκρίνισε, ότι στις οικίες, οι οποίες είναι κλειστές και δεν μπορούν να εισέλθουν προς το παρόν οι περιπολίες πεζοπόρων τμημάτων, δεν έχει διενεργηθεί ακόμη έλεγχος.

«Συναισθανόμενοι την αγωνία των συγγενών των αγνοούμενων, σας αναφέρουμε ότι οι έρευνες για την αναζήτηση αυτών δεν θα σταματήσουν, προτού ελεγχθούν όλοι οι χώροι και τα σημεία στα οποία εξελίχθηκε η πυρκαγιά», είπε χαρακτηριστικά.


Οδυνηρή η αναγνώριση των θυμάτων
Η Πυροσβεστική παρακαλεί τους συγγενείς των αγνοούμενων να προσέρχονται στο αμφιθέατρο του εργαστηρίου της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Μικράς Ασίας 75 στο Γουδί, έως και αύριο (Παρασκευή 27 Ιουλίου), από τις 08:00 το πρωί έως τις 20:00 το βράδυ, προκειμένου να ενημερωθούν για τη διαδικασία που πρόκειται να ακολουθηθεί, για την ταυτοποίηση των θυμάτων.


Δεν υπάρχουν ενεργά μέτωπα
Σύμφωνα την Πυροσβεστική, η κατάσταση με την πυρκαγιά στα Γεράνεια Όρη, συνεχώς βελτιώνεται και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ενεργά μέτωπα. Ωστόσο, οι δυνάμεις κατάσβεσης συνεχίζουν να παραμένουν σε πλήρη ανάπτυξη, καθώς δεν έχει εξαλειφθεί ο κίνδυνος αναζωπυρώσεων.

Αυτή την ώρα επιχειρούν 228 πυροσβέστες με 114 οχήματα, 56 άτομα πεζοπόρο, 13 οχήματα ΟΤΑ, 10 υδροφόρες, 5 μηχανήματα έργου, 2 αεροσκάφη και 4 ελικόπτερα, ενώ αναμένονται σε λίγη ώρα 2 αεροσκάφη δασοπυρόσβεσης από την Ισπανία, ως βοήθεια μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας.

 Η Πυροσβεστική, όπως είπε η εκπρόσωπός της ευχαριστεί όλους τους πολίτες, ιδιώτες, εθελοντές, εθελοντικές οργανώσεις, τοπική αυτοδιοίκηση, Ένοπλες Δυνάμεις, Ελληνική Αστυνομία, Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή, Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, εταιρείες και όλους τους φορείς που συμβάλλουν με την προσφορά τους.

Αποδεκατίσθηκαν και τα ζώα
Μεγάλες είναι και οι απώλειες στα ζωικό βασίλειο. Εικόνες με ζώα καμένα ή σοβαρά τραυματισμένα δείχνουν και αυτές το μέγεθος της καταστροφής.

Η φιλοζωική οργάνωση Ραφήνας – Πικερμίου, απευθύνει έκκληση προκειμένου εθελοντές να προσφέρουν βοήθεια στα αδέσποτα και να προσφέρουν φάρμακα.

Η Ανατολική Αττική δεν θα είναι ποτέ πια ίδια


Ο απολογισμός της πύρινης λαίλαπας
Περίπου 13.000 στρέμματα, τα μισά εκ των οποίων οικιστική έκταση είναι ο μέχρι στιγμής τραγικός απολογισμός.

Η εικόνα μετά τις φονικές πυρκαγιές δεν θυμίζει σε τίποτα το Μάτι, τη Ραφήνα, το Νέο Βουτζά, την Κινέτα. Τα πάντα έχουν καεί και έχουν μετατραπεί σε στάχτη. Η επόμενη ημέρα της τραγωδίας βρίσκει το Μάτι σχεδόν εξαφανισμένο από το χάρτη. 

Η καταστροφή σε αριθμούς

• Συνολικά σε Νέο Βουτζά, Ραφήνα, Μάτι, κάηκαν 12.760 στρέμματα. 
• 6.934 στρέμματα ήταν οικιστική ζώνη. 
• 2.018 στρέμματα δάσους έγιναν στάχτη. 
• 1.000 στρέμματα χαμηλής βλάστησης κατακάηκαν. 

Σύμφωνα με το Copernicus, στο διάβα της φωτιάς κατοικούσαν 3.664 άνθρωποι. Στην περιοχή δηλαδή που πέρασε η φωτιά έμεναν πάνω από 3.500 άνθρωποι των οποίων η ζωή τέθηκε σε κίνδυνο.


Μη κατοικήσιμα 1.218 σπίτια 
Μη κατοικήσιμα έχουν κριθεί, μέχρι στιγμής, 1218 σπίτια στις πληγείσες από τις πυρκαγιές περιοχές, σύμφωνα με τα στοιχεία από τις δυο πρώτες ημέρες των ελέγχων των μηχανικών του Υπουργείου Υποδομών. Πρόκειται για το 48,95% από τα 2.489 κτίρια που έχουν ελεγχθεί έως τώρα. Τα υπόλοιπα 1272, δηλαδή το 51,07%, κρίθηκαν κατοικήσιμα.

Χθες έγιναν 1.740 αυτοψίες και οι υπόλοιπες 749 πραγματοποιήθηκαν την Τρίτη, τις οποίες διενήργησαν 340 μηχανικοί του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Επίσης, σε συνεργασία του Υπουργείου με την Περιφέρεια Αττικής, μεταφέρθηκαν 305 συνολικά -κατεστραμμένα από την πυρκαγιά- αυτοκίνητα, για να ελευθερωθούν οι κλεισμένοι δρόμοι στο Μάτι του δήμου Μαραθώνα.

Εκτιμάται όμως ότι ο αριθμός των σπιτιών που κάηκε από τη φωτιά στην ανατολική Αττική ξεπερνούν τις 2.500 και ότι ακόμη 4.000 έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές.


Η δεύτερη πιο καταστροφική πυρκαγιά στον 21ο αιώνα
Η καταστροφή στην Αττική έρχεται δεύτερη, μετά την φωτιά που είχε ξεσπάσει το 2009 στην Αυστραλία με τον θάνατο 173 ανθρώπων.

Στην Αυστραλία το 2009, 173 νεκροί βρήκαν μαρτυρικό θάνατο. Συγκεκριμένα, το 2009 η νοτιοανατολική Αυστραλία, κυρίως η πολιτεία της Βικτόρια, τυλίγεται στις φλόγες. Η φωτιά ισοπέδωσε ολόκληρες πόλεις και συνολικά 2.000 κατοικίες. Η πυρκαγιά κράτησε ακόμα και βδομάδες προτού περιοριστεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες.


Η δεύτερη πιο καταστροφική πυρκαγιά έγινε πριν από λίγα 24ωρα στην Ελλάδα. Ογδοντα δύο νεκροί είναι ο μέχρι σήμερα απολογισμός.


Πριν από λίγα χρόνια το 2007,  77 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περίπου 2.500.000 στρέμματα παραδόθηκαν στις φλόγες σε Πελοπόννησο και Εύβοια.. Πολλά από τα θύματα έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια τους να σωθούν ενώ η περιοχή της Ολυμπίας απειλήθηκε από τις φλόγες.


 Στο παρακάτω βίντεο αποτυπώνεται η καταστροφή, από εναέριες λήψεις. Τα λόγια είναι περιττά...

Ο μεγάλος Μάνος Ελευθερίου (1938-2018), μέσα από τα έργα του

Οι μεγάλοι ποιητές με τους στίχους τους εκφράζουν το λαό. Οι μεγάλοι συνθέτες δίνουν στους στίχους παλμό, τους κάνουν τραγούδι. Οι μεγάλοι ερμηνευτές  είναι η φωνή των τραγουδιών, γίνονται και η δική μας φωνή. 

Μεγάλη παρακαταθήκη άφησε πίσω του ο σπουδαίος ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος Μάνος Ελευθερίου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σήμερα, Κυριακή, σε ηλικία 80 ετών από ανακοπή καρδιάς.
Aπό το news 24/7, μικρές πινελιές από μια μεστή ζωή που αφήνει σπουδαία παρακαταθήκη σε όλους μας τα υπέροχα τραγούδια του. Τραγούδια που διαπερνούν τις ηλικίες και τις γενιές και αγγίζουν το ίδιο. Από το "Παλικάρι έχει καημό" μέχρι και τον "Άμλετ της σελήνης"...

Τα πρώτα θεατρικά του έργα και ποιήματα τα έγραψε το 1960 στα Ιωάννινα, όπου βρέθηκε για την στρατιωτική του θητεία. Το 1962 σε ηλικία μόλις 24 ετών δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Συνοικισμός, με δικά του χρήματα αλλά δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία. Την ίδια εποχή στα Ιωάννινα γράφει τους πρώτους στίχους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και «Το τρένο φεύγει στις 8:00» που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Τον Οκτώβριο του 1963 ξεκινά να εργάζεται στο «Reader's Digest» όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, Το διευθυντήριο (1964) και Η σφαγή (1965) για τα οποία γράφτηκαν εξαιρετικές κριτικές.Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία. Συνεργάζεται με το συνθέτη Χρήστο Λεοντή καθώς και τον Μίκη Θεοδωράκη (1967) με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της Δικτατορίας. Τα συγκεκριμένα τραγούδια πρωτοκυκλοφόρησαν το 1970 στο Παρίσι. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση (Άγιος Φεβρουάριος, 1971) και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στον δίσκο Θητεία του οποίου η ηχογράφηση άρχισε το Νοέμβριο του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974 με την Μεταπολίτευση.

Κατά καιρούς έχει συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους Έλληνες συνθέτες, όπως με τον συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή και τον τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα καθώς και με το Θανάση Γκαϊφύλλια στην Ατέλειωτη Εκδρομή (1975), τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Γιάννη Σπανό, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, τον Αντώνη Βαρδή και πολλούς άλλους. Παράλληλα γράφει και εικονογραφεί παραμύθια για παιδιά και επιμελείται την έκδοση λευκωμάτων με θέμα την Σύρο: Ενθύμιον Σύρας, Θέατρο στην Ερμούπολη κ.α.
Την δεκαετία του ‘90 αρθρογραφεί και συγχρόνως κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές στον Αθήνα 9,84 και στο Δεύτερο Πρόγραμμα. Το 1994 εκδίδει τη πρώτη του νουβέλα με τίτλο Το άγγιγμα του χρόνου. Το 2004 δημοσιεύει το πρώτο του μυθιστόρημα Ο Καιρός των Χρυσανθέμων που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2005. Το 2013 ο Μάνος Ελευθερίου, βραβεύθηκε για την συνολική προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών.
Δισκογραφικές επιτυχίες
Το παλληκάρι έχει καημό (Μ.Θεοδωράκης)
Σ' αυτή τη γειτονιά (Μ.Θεοδωράκης)
Ο Άγιος Φεβρουάριος (Δ.Μούτσης)
Η σούστα πήγαινε μπροστά (Δ.Μούτσης)
Άλλος για Χίο τράβηξε (Δ.Μούτσης)
Ο χάρος βγήκε παγανιά (Δ.Μούτσης)
Θητεία (Γ.Μαρκόπουλος)
Μαλαματένια λόγια (Γ.Μαρκόπουλος)
Τα λόγια και τα χρόνια (Γ.Μαρκόπουλος)
Παραπονεμένα λόγια ( Γ.Μαρκόπουλος)
Κάτω απ'τη μαρκίζα (Γ.Σπανός)
Οι ελεύθεροι κι ωραίοι (Στ.Κουγιουμτζής)
Στα χρόνια της υπομονής (Στ.Κουγιουμτζής)
Άμλετ της Σελήνης (Θ.Μικρούτσικος)
Δεν είμαι άλλος (Θ.Μικρούτσικος)
Είναι αρρώστια τα τραγούδια (Στ.Ξαρχάκος)
Έρημοι σταθμοί (Δ.Τσακνής)
Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες (Ηλ.Ανδριόπουλος)
Η Διαθήκη (Χρ.Νικολόπουλος)
Ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά (Μ.Θεοδωράκης)
Το σπίτι γέμισε με λύπη (Χρ.Λεοντής)
Στων αγγέλων τα μπουζούκια (Χρ.Νικολόπουλος)
Μη χτυπάς σ' ένα σπίτι κλειστό (Λ.Κηλαηδόνης)
Ατέλειωτη εκδρομή (Θ.Γκαϊφύλλιας)
Γνωριμία (Θ.Γκαϊφύλλιας)

Ποίηση
(2013) Μαύρα μάτια, Μεταίχμιο
(2013) Τα λόγια και τα χρόνια, Μεταίχμιο
(2010) Ο νοητός λύκος, Μεταίχμιο
(2009) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2008) Βλέμματα από την Ελλάδα, Μεταίχμιο
(2008) Παραμονή Πρωτοχρονιάς, Άμμος
(2006) Το άγγιγμα του χρόνου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2006) Το νεκρό καφενείο, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2005) Ένα καράβι, καραβάκι..., Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2005) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο
(2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο
(2003) Η πόρτα της Πηνελόπης, Γαβριηλίδης
(2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2002) Ο ίσκιος της Αθήνας, Ποταμός
(2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί, Ελληνικά Γράμματα
(1998) Του Γενάρη το φεγγάρι, Κέδρος [κείμενα, εικονογράφηση]
(1997) Ένα καράβι μια φορά, Ωκεανίδα
(1997) Το νεκρό καφενείο, Εκδόσεις Καστανιώτη

(1994) Το άγγιγμα του χρόνου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1987) Αναμνήσεις από την Όπερα, εκδόσεις Γνώση
(1983) Το μυστικό πηγάδι, εκδόσεις Γνώση
(1980) Μαθήματα μουσικής/Τα ξόρκια,1972 Επανέκδοση από τις εκδόσεις Ύψιλον
(1978) Τα όρια του μύθου, εκδόσεις Γνώση
(1975) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου, Αμοργός
(1973) Τα ξόρκια, Ύψιλον
(1972) Μαθήματα μουσικής
(1962) Συνοικισμός 
Μυθιστορήματα
(2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο
(2006) Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές, Μεταίχμιο
(2008) Άνθρωπος στο πηγάδι, Μεταίχμιο
(2011) Πριν απ' το ηλιοβασίλεμα, Μεταίχμιο
(2016) Φαρμακείον εκστρατείας, Μεταίχμιο 
Διηγήματα
(1964) Το διευθυντήριο, Φέξης
(1965) Η σφαγή
(2007) Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ, Μεταίχμιο 
Νουβέλα 

(1994) Το άγγιγμα του χρόνου, Καστανιώτης
 Μαρτυρίες-Ιστορικά
(2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια (Ανθολόγηση κειμένων του συγγραφέα. Επιμέλεια σειράς Θανάσης Θ. Νιάρχος), Καστανιώτης
(2005) Η δεκαετία του '60 (μαζί με τον Θανάση Θ. Νιάρχο, Καστανιώτης
(2013) Μαύρα Μάτια - Ο Μάρκος Βαμβακάρης και η συριανή κοινωνία στα χρόνια 1905-1920, Μεταίχμιο 
Μελέτες-Λευκώματα
Το θέατρο στην Ερμούπολη τον εικοστό αιώνα (τέσσερις τόμοι), Δήμος Ερμούπολης.
(2002) Ο ίσκιος της Αθήνας: Shadows of Athens (φωτογράφιση Εβίτα Μαχαίρα, μετάφραση Mary Kitroeff, κείμενα Μάνος Ελευθερίου), Ποταμός 
Παιδικά
Παραμύθια για τον Αυτοκράτορα, Γνώση
(1997) Ένα καράβι μια φορά (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ωκεανίδα
(1998) Του Γενάρη το φεγγάρι: Παραμύθια για τους δώδεκα (εικονογράφηση Μάνος Ελευθερίου), Κέδρος
(2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ελληνικά Γράμματα
(2005) Ένα καράβι, καραβάκι... (εικονογράφηση Μαθητές Α΄ δημοτικού 2004-2005 σχολής Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου), Εκδόσεις της Σχολής Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου

Θέατρο
(2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν (Μάνος Ελευθερίου, Μάρω Δούκα, Μένης Κουμανταρέας), Κέδρος
(2010) Ο Γέρος Χορευτής, Μεταίχμιο
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2013) Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου, Εκδόσεις Γκοβόστη
(2013) Μακρουλάκης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2012) Φύγε για να μείνεις, Οδοιπόρος
(2011) Στίχοι στο καβαλέτο, Εκδόσεις Τέχνης "Οίστρος"
(2011) Τα ποιήματα του 2010, Κοινωνία των (δε)κάτων
(2008) 3.000 χρόνια ελληνική ερωτική ποίηση, Εκδοτική Θεσσαλονίκης
(2008) Μαρία Μοντέζ, Αιγόκερως
(2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν, Κέδρος
(2005) Η δεκαετία του '60, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2005) Το Χαλάνδρι που γνώρισα (19 Έλληνες συγγραφείς γράφουν για το Χαλάνδρι), Ευριπίδης
(2001) Μια πόλη, ένας συγγραφέας, Μίνωας
(1997) Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο (29 ιστορίες που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "Τα Νέα"), Αθήνα - Κέδρος
Επιμέλειες του συγγραφέα
(1981) Φωτογραφίες και σήματα Ελλήνων και ξένων φωτογράφων της περιόδου 1859-1910, εκδόσεις Γνώση
(1993) Ενθύμιο Σύρας φωτογραφίες και καρτ ποστάλ από το 1860-1950, εκδόσεις Γνώση
(2000) Νεοκλασική Ερμούπολη, (Επιμέλεια. Φωτογράφιση Παναγιώτης Δενδρινός, Νίκος Δεσύπρης, Ιάκωβος Καρβώνης κ.ά.) Ελληνικά Γράμματα
(2001) Ενθύμιον Σύρου: Σύρος ένα νησί - Μια ιστορία (Επιμέλεια. Καρτ ποστάλ και φωτογραφίες του 19ου και του 20ού αιώνα, μετάφραση Sophia Phocas), Ελληνικά Γράμματα
(2003) Κοκορέλη, Αργυρώ, Ο Μπαλού στο πάρκο, (εικονογράφηση), Μίλητος
(2004/2011) Ερμούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία (Επιμέλεια Μάνος Ελευθερίου, επιμέλεια σειράς Κώστας Ακρίβος, φωτογράφιση Καμίλο Νόλλας) Μεταίχμιο

Ο αποχαιρετισμός του ιστολογίου στον μεγάλο ποιητή γίνεται  με τρία από τα άπειρα μεγάλα τραγούδια. Είναι από τις στιγμές που η πρώτη επαφή μαζί τους κάτι μας άγγιξε...

Η διαθήκη, από το μακρινό 1984 και τα εφηβικά τα χρόνια. 

Μαλαματένια λόγια, από τις αρχές της δεκαετίας του 90...

και τέλος, ο Άμλετ της Σελήνης, από το προσωπικά ακουστικά τιμαλφή...

Αρματαγωγό «Λέσβος», πλωτάρχης Χανδρινός (1974)

Το αρματαγωγό «Λέσβος» καθελκύστηκε το 1942 ως USS «Boone County». Ήταν ένα αρματαγωγό τύπου LST 1 (Landing Ship Tanks = πλοίο αποβίβασης αρμάτων). Το σκάφος είχε εκτόπισμα, με πλήρες φορτίο, περί τους 4.000 τόνους. Είχε μήκος 100 μ. και μέγιστη ταχύτητα μόλις 12 κόμβων. Ήταν οπλισμένο με αντιαεροπορικά πυροβόλα των 40 και των 20 χλστ.

Στην Ελλάδα δόθηκε το 1960 και ονομάστηκε «Λέσβος» (L-172). To 1974 κυβερνήτης του ήταν ο πλωτάρχης Ελευθέριος Χανδρινός. Στις 13 Ιουλίου 1974 απέπλευσε από το μικρό λιμανάκι των Κεχριών, με προορισμό την Κύπρο. Έφτασε στην Κύπρο και αφού αποβίβασε μια δύναμη αντικαταστατών των ανδρών της ΕΛΔΥΚ που υπηρετούσαν στο νησί, απέπλευσε από την Κύπρο στις 19 Ιουλίου, το απόγευμα, μεταφέροντας 450 άνδρες που είχαν ολοκληρώσει την υπηρεσία τους στην ΕΛΔΥΚ και θα επέστρεφαν στην Ελλάδα.
Εκούσια εμπλοκή
Το πρωί της 20ης Ιουλίου βρήκε το ελληνικό πλοίο να πλέει νότια της Λεμεσού. Εκεί ο πλοίαρχός του, πλωτάρχης τότε, Ελευθέριος Χανδρινός, έλαβε σήμα που τον ενημέρωνε για την τουρκική απόβαση και τον διέταζε να αποβιβάσει τους άντρες που μετέφερε στη Λεμεσό, αρχικά και κατόπιν στην Πάφο.
Αμέσως το «Λέσβος» έπλευσε προς την Πάφο και αποβίβασε τους άντρες. Ο πλωτάρχης Χανδρινός όμως δεν αρκέστηκε σε αυτό, αλλά παρέμεινε στην περιοχή και με τα πυροβόλα του πλοίου –αντιαεροπορικά Μπόφορς των 40 χλστ.– άρχισε να σαρώνει τις θέσεις των Τουρκοκυπρίων.

Βάλλοντας σχεδόν 1.000 βλήματα, υποχρέωσε δύο τάγματα Τουρκοκυπρίων να υψώσουν λευκή σημαία. Με την υποστήριξη του «Λέσβος», οι ελληνικές δυνάμεις υπερίσχυσαν άμεσα και οι Τουρκοκύπριοι άρχισαν να παραδίδονται κατά δεκάδες. Αμέσως μετά ο Χανδρινός απέπλευσε με πορεία νότια, προς την Αίγυπτο, για να παραπλανήσει τους Τούρκους που, λογικά, θα τον αναζητούσαν προς τα βορειοδυτικά.
Καθώς το «Λέσβος» απομακρυνόταν, οι Τούρκοι είχαν πάθει κρίση πανικού, κάνοντας λόγο για την ύπαρξη ελληνικής νηοπομπής, με εννέα μεταγωγικά και πέντε συνοδά πολεμικά, που έπλεε, μεταφέροντας ενισχύσεις, προς την Κύπρο. Αμέσως τρία αντιτορπιλικά που υποστήριζαν τις αποβατικές τουρκικές δυνάμεις, τα «Kocatepe», « Adatepe» και «Fevzi Cakmak» στάλθηκαν να ερευνήσουν για ελληνικά πλοία.
Αλληλοσφαγή Τούρκων
Η σύγχυση ήταν μεγάλη και παράλληλα με το ναυτικό στάλθηκε και η τουρκική αεροπορία. Τουρκικά μαχητικά F-1014G και F-100 εντόπισαν τα τρία, αμερικανικής κατασκευής αντιτορπιλικά, κλάσης Gearing (μετατροπής Fram I και Fram II), ίδια, εξωτερικά, με τα αντίστοιχα ελληνικά, τα οποία θεώρησαν ελληνικά και τους επιτέθηκαν.
Τα τουρκικά πλοία κατάλαβαν ότι τα αεροσκάφη ήτα τουρκικά προσπάθησαν να ειδοποιήσουν. Όμως οι Τούρκοι πιλότοι θεώρησαν πως το γεγονός ότι από τον ασύρματο του μιλούσαν στα τουρκικά και ότι τα σκάφη έφεραν, εμφανώς, την τουρκική σημαία ήταν τέχνασμα των Ελλήνων για να τους παραπλανήσουν.
Έτσι επιτέθηκαν. Όταν τελικά κατάλαβαν το λάθος ήταν αργά. Το «Kocatepe» ήταν ένα φλεγόμενο κουφάρι, που σύντομα βυθίστηκε, ενώ και τα άλλα δύο πλοία είχαν υποστεί πολύ σοβαρές ζημιές. Οι απώλειες σε άνδρες ήταν επίσης βαριές. Από τα αντιαεροπορικά πυρά των πλοίων, τα οποία απάντησαν στις επιθέσεις που δέχονταν, τελικά, επλήγησαν πέντε τουρκικά μαχητικά, ένα εκ των οποίων κατέπεσε.
Μέχρι σήμερα, πάντως, οι Τούρκοι επιμένουν ότι υπήρξε πράγματι ελληνική νηοπομπή, η οποία «αναχαιτίστηκε με τη θυσία» του Τουρκικού ναυτικού!
Όσον αφορά των ήρωα πλωτάρχη Ελ. Χανδρινό, το κατόρθωμα του δεν αναγνωρίστηκε επισήμως, διότι η Ελλάδα, μέχρι πολύ πρόσφατα, αρνούνταν να παραδεχτεί πως το 1974 πολέμησε με την Τουρκία. Ο αντιναύαρχος, πλέον, Χανδρινός στάλθηκε, αργότερα, ως στρατιωτικός ακόλουθος στην Τουρκία. Το 1986, υπήρξε θύμα τροχαίου ατυχήματος, κοντά στην Κομοτηνή. Με μεγάλη προσπάθεια κατάφερε να αναρρώσει, αλλά πέθανε, το 1994.

                                                                                                            Πηγή: slpress,gr

"Αττίλας 1" - 20 Ιουλίου 1974. Η Τουρκία εισβάλλει στην Κύπρο...

Μία από τις πιο μαύρες ημέρες είναι η σημερινή για τον Ελληνισμό αφού σαν σήμερα το 1974 ο τουρκικός στρατός εισέβαλε στην Κύπρο με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις.
Ο Αττίλας ήταν σε πλήρη εξέλιξη, η Κύπρος δεν θα ήταν ποτέ ξανά ίδια. Η Τουρκία σκόρπισε τον όλεθρο και τον θάνατο καταλαμβάνοντας παράνομα το 37% της Κυπριακής Δημοκρατίας και το μεγαλύτερο μέρος της ακτογραμμής της. Από τότε έχουν περάσει 44 ολόκληρα χρόνια!
Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974).
Στις επιχειρήσεις συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 40.000 άνδρες υπό τη διοίκηση του αντιστρατήγου Νουρετίν Ερσίν. Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974).

Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς ήταν ανεξήγητα αργοπορημένη. Παρ’ ότι το ελληνικό Πεντάγωνο γνώριζε τις κινήσεις των Τούρκων, θεωρούσε ότι μπλοφάρουν. Μόλις στις 8:40 το πρωί δόθηκε επισήμως από την Αθήνα η εντολή εφαρμογής των πολεμικών σχεδίων, ενώ το ελληνικό ραδιόφωνο (το ΕΙΡΤ εν προκειμένω), μετέδωσε την είδηση γύρω στις 11 το πρωί.
Η καθυστερημένη κινητοποίηση έδωσε τη δυνατότητα στους Τούρκους εισβολείς να παγιώσουν τις θέσεις τους και να δημιουργήσουν προγεφύρωμα από το Πέντε Μίλι της Κερύνειας προς τον Άγιο Ιλαρίωνα, έχοντας ως αντικειμενικό στόχο τη σύνδεσή του με τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λευκωσίας.
Στην Αθήνα, η κυβέρνηση αιφνιδιασμένη από την εξέλιξη των γεγονότων αρχίζει να παρουσιάζει εικόνα διάλυσης. Κηρύσσει γενική επιστράτευση, η οποία εξελίσσεται σε φιάσκο, δείχνοντας την τραγική κατάσταση που βρισκόταν ο Ελληνικός Στρατός.
Οι μονάδες της Εθνικής Φρουράς και της ΕΛΔΥΚ, όταν κινητοποιήθηκαν άρχισαν να πολεμούν με ηρωική αυτοθυσία, χωρίς μάλιστα να διαθέτουν αεροπορική κάλυψη και σύγχρονο οπλισμό. Αριθμούσαν γύρω στους 12.000 άνδρες, υπό τη διοίκηση του ταξιάρχου Μιχαήλ Γεωργίτση, που είχε το γενικό πρόσταγμα στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.
Στο μεταξύ, άρχισε να κινητοποιείται και ο ελληνοκυπριακός ανδρικός πληθυσμός και να μετέχει στον άνισο αγώνα με ό,τι διέθετε ο καθένας, πυροβολώντας από τις στέγες των σπιτιών του κατά των εισβολέων αλεξιπτωτιστών.
Οι Τούρκοι εισβολείς, παρά την αριθμητική τους υπεροχή και την ποιοτική υπεροχή του οπλισμούς τους, αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα. Μάλιστα, από ασυνεννοησία η τουρκική αεροπορία βυθίζει το αντιτορπιλικό Κοτσατεπέ (D-354), το οποίο εξέλαβε για ελληνικό πλοίο και προκαλεί ζημιές σε άλλα δύο τουρκικά αντιτορπιλικά.

Στις 4 το απόγευμα αρχίζει να τηρείται η ανακωχή κατά τα συμφωνηθέντα, η οποία όμως θα παραβιασθεί αρκετές φορές από τους εισβολείς. Σ’ αυτό το χρονικό σημείο, οι Τούρκοι ελέγχουν το 3% του Κυπριακού εδάφους, έχοντας δημιουργήσει ένα προγεφύρωμα, που συνδέει την Κερύνεια με τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λευκωσίας.

Η ανακήρυξη του ψευδοκράτους

Τον Νοέμβριο του 1983, η Τουρκία υποκίνησε και επιδοκίμασε τη «μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας» στην κατεχόμενη περιοχή από την τουρκοκυπριακή ηγεσία. Η αυτοαποκαλούμενη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» («ΤΔΒΚ») δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα άλλο κράτος, πλην της Τουρκίας, η οποία ασκεί τον ουσιαστικό έλεγχό της.
Τα ψηφίσματα 541 (1983) και 550 (1984) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδίκασαν με κατηγορηματικό τόπο τη μονομερή αυτή ενέργεια, την κήρυξαν άκυρη, ζήτησαν την απόσυρσή της και κάλεσαν όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ να μην αναγνωρίσουν την παράνομη αυτή οντότητα. Η ΕΕ και άλλοι διεθνείς και περιφερειακοί οργανισμοί έχουν υιοθετήσει παρόμοιες θέσεις.
Για όλους τούς νομικούς και πολιτικούς λόγους, η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζει μόνον την Κυπριακή Δημοκρατία, που δημιουργήθηκε το 1960 και την κυβέρνησή της, ακόμη κι αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να ασκήσει εξουσία σε περιοχές, που βρίσκονται υπό την στρατιωτική κατοχή της Τουρκίας.

Φως στα γεγονότα της εποχής επιχειρεί πολύ εύστοχα να ρίξει η ταινία -ντοκιμαντέρ του Μιχάλη Κακογιάννη...

Καληνύχτα Ρωσία, καλημέρα Κατάρ...

Οι εικόνες και οι συγκινήσεις που μας άφησε το πρόσφατο παγκόσμιο κύπελλο είναι πολλές. Αρχικά οι νέοι παγκόσμιοι πρωταθλητές Γάλλοι οι οποίοι πανηγύρισαν με τη ψυχή τους αυτή την επιτυχία. Οι Γάλλοι παρουσίασαν ένα εντυπωσιακό και υπερπλήρης σύνολο χωρίς έλλειψη σε καμία θέση και άξιζαν απόλυτα αυτό το τρόπαιο.  Από την άλλοι οι Κροάτες που παρά την ήττα στον τελικό θα μείνουν για πάντα στη μνήμη μας για τη φοβερή διοργάνωση που πραγματοποίησαν και τις νίκες απέναντι σε Αργεντινή στους ομίλους και Αγγλία στον ημιτελικό.


Για το ζευγάρι του μικρού τελικού μπορούμε να πούμε ότι θα κρατήσουμε αρκετά πράγματα καθώς πρόκειται για δύο ομάδες με αρκετές προοπτικές για το μέλλον. Βέλγιο και Αγγλία άφησαν εντυπώσεις αλλά δεν κατάφεραν να κάνουν το βήμα παραπάνω όμως το μόνο σίγουρο είναι ότι το μέλλον τους ανήκει. Οι Βέλγοι βρέθηκαν στα γήπεδα της Ρωσίας με αρκετές προσδοκίες και βλέψεις καθώς διαθέτουν ένα πολύ δυνατό σύνολο το οποίο μπορεί να «χτυπήσει» οποιονδήποτε αντίπαλο. Τελικά δεν τα κατάφεραν για κατάκτηση του Μουντιάλ αλλά σίγουρα θα συνεχίσουν να βρίσκονται στην επικαιρότητα για πολλή καιρό ακόμη. Για τους Άγγλους τι να πεις; Από το 1966 και τη μοναδική τους κατάκτηση Μουντιάλ αγνοούν την επιτυχία. Το βάρος του άγχους από το Αγγλικό κοινό κάθε φορά φαίνεται στα πόδια των παικτών κατά την διάρκεια των παιχνιδιών. Παρ όλα αυτά όμως αυτή τη φορά η Αγγλία παρουσίασε ένα μικρό ηλικιακά σχήμα με χαμηλούς τόνους και χωρίς πολλές προσδοκίες επιτυχίας. Αυτό το κλίμα μεταφέρθηκε και στους φιλάθλους των «λιονταριών» οι οποίοι δεν είχαν ιδιαίτερες απαιτήσεις. Τα πράγματα χωρίς άγχος και πίεση για τους Άγγλους φαίνεται να λειτούργησαν καλύτερα φτάνοντας σε ημιτελικά Μουντιάλ μετά από 28 χρόνια. Μπορεί να μην τα κατάφεραν για την κούπα όμως άφησαν υποσχέσεις για το μέλλον.
 Η χρήση του VAR, απένειμε, χωρίς αμφιβολία, δικαιοσύνη στον αγωνιστικό χώρο, όμως για την... ακριβοδίκαιη εφαρμογή και αποτελεσματικότητά του, απαιτείται αρκετή δουλειά. Οι διαιτητές πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερη εμπειρία και να αφομοιώσουν στο παιχνίδι τους, τους λόγους... επίκλησης της τεχνολογίας στην λήψη ορθών αποφάσεων. Και είναι βέβαιο, πως οι... ρομαντικοί του ποδοσφαίρου δεν θα το αποδεχθούν ποτέ, δεδομένου ότι υποστηρίζουν πως πρόκειται για «παρέμβαση» στην ταχύτητα εξέλιξης ενός αγώνα, με μετρήσιμους και αστάθμητους παράγοντες. Με άλλα λόγια, εκτιμούν ότι με το VAR θα χαθεί «η μαγεία του παιχνιδιού».
Το γεγονός πως η Γερμανία, η Ισπανία, η Αργεντινή και η Βραζιλία έμειναν νωρίς «εκτός νυμφώνος», οφείλεται κατά κύριο λόγο στην «μείωση της ψαλίδας» ανάμεσα στους «μεγάλους» και τους «μικρούς» του ποδοσφαίρου, δηλαδή στις συνέπειες της ποδοσφαιρικής παγκοσμιοποίησης. Είδαμε την Βραζιλία να προσπαθεί να γίνει μία ομάδα με ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά και την Αργεντινή να μην μπορεί να παράξει ποδόσφαιρο. Είδαμε την Ισπανία κουρασμένη από τις... 1.000 πάσες σε ένα 90λεπτο, είδαμε την Γερμανία να μην έχει αγωνιστικό προσανατολισμό και σχεδιασμό μέσα στο γήπεδο. Με εξαίρεση την Βραζιλία που «έπεσε» σ΄ ένα καταπληκτικό Βέλγιο και για περίπου 20 λεπτά στον προημιτελικό θα μπορούσε να διεκδικήσει την πρόκριση στην παράταση, οι άλλες τρεις κορυφαίες ομάδες, παραδόθηκαν σχεδόν «αμαχητί». Τηρουμένων, βεβαίως, των αναλογιών.
Παράλληλα, είδαμε να κυριαρχεί το 4-2-3-1 -όπως συμβαίνει και σε παγκόσμιο συλλογικό επίπεδο, με ελάχιστες εξαιρέσεις- και να το χρησιμοποιούν αποτελεσματικά, ομάδες που θεωρούνται - και είναι - κατώτερες. Ομως το ομαδικό πνεύμα, η στοχοπροσήλωση και η διαρκής συγκέντρωση αυτών των ομάδων, τους έφερε μπροστά σε θετικά -και σε αρκετές περιπτώσεις- εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οπως, λόγου χάρη, η νίκη της Νότιας Κορέας και του Μεξικού επί της Γερμανίας με 2-0 και 1-0, αντίστοιχα, όπως οι ισοπαλίες του Ιράν με την Πορτογαλία (1-1) και του Μαρόκου με την Ισπανία (2-2) και όπως το 1-1 της Αυστραλίας με τη Δανία, της Ελβετίας με την Βραζιλία και της Ισλανδίας με την Αργεντινή.
Στα γήπεδα της Ρωσίας, είδαμε τους - κατά γενική ομολογία - κορυφαίους τρεις παίκτες του πλανήτη, να απογοητεύουν και να ετοιμάζουν βαλίτσες για διακοπές από πολύ νωρίς. Ο Λιονέλ Μέσι δεν κατάφερε να «σηκώσει» την -ομολογουμένως- απογοητευτική Αργεντινή, καθώς δεν υπήρξε κανένας ικανός συμπαραστάτης του, ο Κριστιάνο Ρονάλντο έμεινε στα τέσσερα γκολ από την φάση των ομίλων και ο Νεϊμάρ... κατάφερε να κάνει αισθητή την παρουσία του, επειδή παρέμεινε στο χορτάρι για σχεδόν 14 λεπτά, μετά από μαρκαρίσματα που δέχθηκε!
Στα αξιοσημείωτα αυτού του Μουντιάλ, συμπεριλαμβάνεται και το γεγονός ότι δεν «άνοιξε μύτη»! Σε καμία από τις πόλεις που φιλοξένησαν αγώνες και προπονήσεις των 32 ομάδων, δεν σημειώθηκε το παραμικρό επεισόδιο, επίτευγμα που πιστώνονται οι Αρχές ασφαλείας της κυβέρνησης Πούτιν.
Εξίσου σημαντική για την εύρυθμη εξέλιξη και ολοκλήρωση της διοργάνωσης, σημειώνει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, αποδείχθηκε η απόδοση των διαιτητών. Με εξαίρεση την μη εξέταση από το VAR του πέναλτι που έκανε ο Μπόατενγκ στον Μπεργκ κατά την διάρκεια του αγώνα Γερμανία-Σουηδία, και αντίστοιχα τον μη καταλογισμό του επιθετικού φάουλ που έκανε ο Ζούμπερ στον Μιράντα, στο γκολ της ισοφάρισης της Ελβετίας απέναντι στη Βραζιλία, δεν υπάρχει κάποιο μεμπτό σημείο ή φάση, που έσφαλε ο διαιτητής και καθόρισε ένα αποτέλεσμα ή αδίκησε κάποια ομάδα. Παρά το γεγονός ότι στο Μουντιάλ «σφύριξαν» διαιτητές από το Ιράν, από την Γκάνα και από άλλες με όχι μεγάλη ποδοσφαιρική παράδοση χώρες, το επίπεδο σε αυτόν τον τομέα κυμάνθηκε σε επίπεδα που άγγιξαν το άριστα.
 
Το Μουντιάλ στη Ρωσία είναι πλέον παρελθόν και όλοι έχουν το μυαλό τους στην επόμενη διοργάνωση η οποία θα διεξαχθεί σε 4.5 χρόνια στο Κατάρ. Ο λόγος είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των παγκοσμίων κυπέλλων η διοργάνωση θα διεξαχθεί χειμώνα και όχι καλοκαίρι όπως ήταν το συνηθισμένο μέχρι τώρα εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στο Κατάρ κατά τους θερινούς μήνες.Ας περιμένουμε...Τέσσερα χρόνια δεν είναι πολλά...

Ωδή στη «θεά» μπάλα!

 
Το ζούμε και με αφορμή το μουντιάλ στη Ρωσία: Ύστερα από την συνήθη υστερία της διανοουμενίστικης «δυσκοιλιότητας» κατά του ποδοσφαίρου, όλες οι θεωρίες περί «οπίου του λαού» και οι βαρύγδουπες «αναλύσεις» που δεν μπορούν να διακρίνουν το παιχνίδι από τους «αφεντάδες» του, γίνονται σμπαράλια από μια και μόνο ατάκα του Αλ Πατσίνο: «Η μπάλα δεν είναι δα και η ζωή. Είναι κάτι πολύ περισσότερο»! 
 
Όσο για τον Μπιλ Σάνκλι, αυτή τη μεγάλη μορφή του αγγλικού ποδοσφαίρου και αναμορφωτή της Λίβερπουλ, είχε το «θράσος» να «διαβεβαιώνει» τους επικριτές του ποδοσφαίρου ότι το ποδόσφαιρο «δεν είναι ένα απλό ζήτημα ζωής και θανάτου. Είναι κάτι πολύ ανώτερο»!
Η μπάλα είναι ο τελευταίος ίσως συλλογικός μηχανισμός της ταύτισης του «εγώ» με το «εμείς». Κανένα άλλο παιχνίδι δε μετατράπηκε σε οικουμενική γλώσσα όπως το ποδόσφαιρο. Κανένα άλλο παιχνίδι δεν κατόρθωσε να κάνει να χαίρονται ταυτόχρονα (αν και για διαφορετικούς λόγους ο καθένας) τόσο οι «νονοί» της FIFA όσο και ο Νέλσον Μαντέλα, μόλις ανακοινώθηκε ότι το Μουντιάλ του 2010 θα γινόταν στη Νότια Αφρική. Κανένα άλλο παιχνίδι δεν κατάφερε να εκπροσωπήσει κοινωνικές τάξεις και κόμματα, και δεν κατόρθωσε να βγαίνει αλώβητο και αθώο στη συνείδηση της κερκίδας παρά τα νταραβέρια του με τον κάθε Κοσκωτά ή με τον κάθε Μπερλουσκόνι.
Στο ποδόσφαιρο, αποκρυσταλλώνεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο η σχέση του «εγώ» με το «εμείς». Στο ποδόσφαιρο όπως και στη ζωή, ο ατομισμός πληρώνεται. Το άτομο γίνεται χρήσιμο μόνο αν υποτάξει το «εγώ» του στο «εμείς». Στην αντίθετη περίπτωση, είτε γελοιοποιείται είτε χαντακώνει την ομάδα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το στοιχείο της προσωπικότητας ακυρώνεται στο ποδόσφαιρο. Ίσα ίσα, εδώ ακριβώς έχουμε μια εκπληκτική έκφραση του διαλεκτικού νόμου της «ενότητας και της πάλης των αντιθέτων»: Το στοιχείο της προσωπικότητας παίζει καθοριστικό ρόλο, είτε ανήκεις στις ποδοσφαιρικές «ιδιοφυΐες» είτε ανήκεις στους «μοιραίους» παίκτες. Μόνο που αυτή η προσωπικότητα, αυτός ο εγωισμός, δεν μπορεί ποτέ να ολοκληρωθεί πέρα και έξω από την ομάδα. Για να «τελειοποιηθεί», πρέπει να συνεργαστεί με δέκα ακόμα διαφορετικά «εγώ», να αποδομηθεί, να καταστραφεί για να μπορέσει να πετύχει και να αποθεωθεί. Όπως και στη ζωή.

Η Δημοκρατία

Η Δημοκρατία του ποδοσφαίρου είναι το Α και το Ω της δημοφιλίας του. Το ποδόσφαιρο είναι το συνώνυμο της αίσθησης (ή της ψευδαίσθησης) της Δημοκρατίας. Όλοι μπορούν να παίξουν μπάλα! Αυτό είναι το ποδοσφαιρικό θεώρημα – φενάκη που συντηρεί το αέναο της αυταπάτης γύρω από το ποδόσφαιρο.
Εντούτοις, είναι το δημοκρατικότερο των αθλημάτων, αφού μπορούν να παίξουν οι πάντες. Οι κοντοί, όπως ο Δομάζος, και οι ψηλοί, όπως ο Αντωνιάδης. Οι χοντροί, όπως ο Πούσκας, και οι «δαντελένιοι», όπως ο Βαν Μπάστεν. Οι ασθενικοί (περιγράφουν το Γκαρίντζα σαν υπόλειμμα πολυομελίτιδας) και οι λιγότεροι υγιείς (μέχρι και ο Πελέ έπασχε από… πλατυποδία)!
Στο ποδόσφαιρο αναπαράγεται κάθε τόσο ο μύθος του Δαυίδ με τον Γολιάθ. Μόνο που εδώ υπάρχουν αποδείξεις! Ο τρόπος με τον οποίο οι μικρόσωμοι άντρες μπορούν να καταστρέψουν τους μεγαλόσωμους (ΝικΧόρνμπι) διδάσκεται σχεδόν κάθε Κυριακή και είναι ένα θαύμα που δεν θα το δεις σε καμία εκκλησία.
Το ποδόσφαιρο είναι τόσο δημοκρατικό άθλημα που επιτρέπει να μιλούν για λογαριασμό του οι πάντες, μέχρι κι αυτοί που δεν ξέρουν αν η μπάλα είναι στρογγυλή ή τετράγωνη. Το ποδόσφαιρο είναι τόσο δημοκρατικό βασίλειο που έχει καταργήσει το κληρονομικό δίκαιο. Ούτε ο αυτοκράτορας Μπεκενμπάουερ, ούτε ο βασιλιάς Πελέ, ούτε ο Θεός Μαραντόνα, κανένας τους και ποτέ δεν μεταβίβασε κάτι από το ποδοσφαιρικό του βασίλειο στα παιδιά του. Το ποδόσφαιρο είναι ο κατεξοχήν χώρος όπου αποδεικνύεται ότι η ιδιοφυία δεν κληρονομείται.
Η Δημοκρατία του ποδοσφαίρου αποθεώνεται και από το γεγονός ότι συστατικό στοιχείο του – περισσότερο από κάθε άλλο άθλημα –είναι το ανθρώπινο λάθος. Καμία μηχανιστική μεταφορά του μέσα στο γήπεδο, καμία προπόνηση, κανένα σχέδιο, καμία εντολή προπονητή δεν μπορεί να απαλλάξει το ποδόσφαιρο από την ανθρώπινη φύση του: Το λάθος! Το ποδόσφαιρο είναι το παιχνίδι των αυτογκόλ. Είναι ένα παιχνίδι λαθών, που ο αντίπαλος πάντα θα προσπαθεί να τα εκμεταλλεύεται.

Η εξέδρα

Η μπάλα, το παιχνίδι, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτούς που το βλέπουν
Το ποδόσφαιρο ανήκει στην μοναδική κατηγορία των αθλημάτων που η εξέδρα κατάφερε να διαμορφώσει όρους και κανόνες στο παιχνίδι. Το γύρισμα της μπάλας στην αγκαλιά του τερματοφύλακα, για παράδειγμα, αυτή η πράξη δειλίας, τελικά καταργήθηκε δια νόμου. Το βάρος των αποδοκιμασιών της κερκίδας υπήρξε ασήκωτο. Ο τερματοφύλακας δεν θα ξαναμπλοκάρει πια τη μπάλα από γύρισμα συμπαίκτη του!
Το ποδόσφαιρο είναι ίσως το μοναδικό άθλημα που η εξέδρα απέβαλε διαιτητή επειδή έδειξε κόκκινη κάρτα σε παίκτη. Ο παίκτης ξαναμπήκε στο γήπεδο και ο αγώνας συνεχίστηκε με άλλο διαιτητή. Συνέβη στην Κολομβία. Ο ποδοσφαιριστής ήταν ο Πελέ…
Σε μια μελέτη για τα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα της Αγγλίας από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και τη δεκαετία του 70, προκύπτει ότι οι ομάδες που παίζουν στην έδρα τους έχουν δυόμισι φορές περισσότερες πιθανότητες να νικήσουν από όσες πιθανότητες έχουν αν παίξουν εκτός έδρας. Τελικά, η φράση για τον οπαδό – 12ο παίκτη της ομάδας μοιάζει να είναι κάτι παραπάνω από ένα κλισέ.
Στο ποδόσφαιρο η εξέδρα είναι ο τελικός κριτής όλων όσων διαδραματίζονται στο χόρτο. Ενίοτε συμβαίνει το απίστευτο, όπως συνέβη το 1964. Τότε που οι φίλαθλοι του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού, απηυδισμένοι από το δούλεμα των παικτών των ομάδων τους που – όπως πίστευαν – ήταν συνεννοημένοι να λήξουν τα μεταξύ τους παιχνίδι ισόπαλο, μπήκαν μαζί στο γήπεδο της Λεωφόρου και το έκαναν καλοκαιρινό.
Αυτή η δύναμη όσων βρίσκονται απέξω από τη γραμμή του άουτ, κάνει το ποδόσφαιρο ένα χώρο για να νομίζουν οι πολλοί  ότι υπάρχουν, ότι οι αφεντάδες τους λογαριάζουν, ότι τους χρειάζονται. Και πράγματι τους χρειάζονται. Ισως τους χρειάζονται όπως τα λιοντάρια χρειάζονταν τους μονομάχους, ίσως τους χρειάζονται όπως τα κανόνια τις σάρκες, αλλά τους χρειάζονται. Ειδάλλως ένας αγώνας χωρίς οπαδούς είναι σαν να χορεύεις  χωρίς μουσική (Γκαλεάνο).

Η έντιμη…  απάτη

Το γήπεδο είναι και ο χώρος όπου όλα (μοιάζουν να) επιτρέπονται.
Οι σύγχρονοι άρχοντες προσφέρουν στο πλήθος την φενάκη της ανωνυμίας και κείνο μπορεί να κάνει την «επανάστασή του» τραγουδώντας εν χορώ στη θέα των ΜΑΤ: Καλώς τα παιδάκια με τα ροπαλάκια. Αλλά έως εκεί! Γιατί όταν τα όρια απειληθούν να ξεπεραστούν, το γήπεδο παύει να είναι χώρος εκτόνωσης και συνάμα ασφαλιστική δικλείδα της εξουσίας. Μπορεί να μετατραπεί και σε χώρο εκτέλεσης. Οπως επί Πινοσέτ, στη Χιλή. Η σε πεδίο εφαρμογής της χαφιεδοκάμερας. Ομως, έστω κι έτσι, ό,τι τελετουργικές επινοήσεις κι αν έχουν εφευρεθεί τα τελευταία χρόνια, το ποδόσφαιρο θα είναι πάντα ταυτισμένο με την εικόνα του αρχηγού της ομάδας να παίρνει το κύπελλο από τα χέρια της βασίλισσας και αμέσως μετά να της γυρίζει τον… κώλο του για να πανηγυρίσει μαζί με το λαό!
Το ποδόσφαιρο είναι τόσο δημοφιλές διότι μοιάζει τόσο πολύ με τη ζωή. Είναι κατασκευασμένο με τα υλικά που φτιάχτηκε ο άνθρωπος. Εχει μέσα του την αυτοθυσία και τη γενναιότητα. Αλλά την ίδια ώρα συνυπάρχει με την απάτη, την κλεψιά, την ανυποληψία, με το ο σκοπός αγιάζει τα μέσα (μόνο που εδώ λέγεται κάπως αλλιώς: Η μπάλα περνάει – ο παίχτης δεν περνάει). Το ποδόσφαιρο είναι το άθλημα όπου η πιο λατρεμένη στιγμή μετά το γκολ, είναι η ντρίμπλα, δηλαδή η προσποίηση, δηλαδή η απάτη.
Η απάτη, όντως, είναι μέρος του παιχνιδιού. Αλλά προσοχή: άλλη η ηθική του παιχνιδιού και άλλη η ηθική της αγοράς. Στο ποδόσφαιρο, ο άνθρωπος την απάτη την αποδέχεται κυρίως σαν άσκηση ευφυίας, αλλά όχι σαν εύσημο για ένα έγκλημα, όχι σαν επιβράβευση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Στο ποδόσφαιρο δεν έχει σπάσει το νήμα που έρχεται να συνδέσει το γήπεδο Καραϊσκάκη με τα στάδια της αρχαίας Σπάρτης εκεί που διδασκόταν η αρχή κλέψε αλλά μη σε δουν.
Στο ποδόσφαιρο, συνεπώς, πάντα ελλοχεύει η τιμωρία του Καιάδα για τους αλαζόνες, τους κυνικούς, τους υβριστές και τους αμετροεπείς. Στη μπάλα, όπως και στη ζωή, τα πράγματα δεν είναι ευθύγραμμα. Δεν αποδίδονται πάντα τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Ο Κρόιφ δεν έγινε ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής. Ούτε ο Πλατινί. Ούτε ο Ζίκο. Αντίθετα, το… κατσίκι, ο Ιταλός Ρόσι, μπλεγμένος σε στημένα ματς και λοιπές ευγενείς δραστηριότητες στο ιταλικό κάλτσιο, έγινε. Αλλά στην απορία του Φιντέλ Κάστρο προς τον Μαραντόνα «δηλαδή σουτάρεις χωρίς να κοιτάζεις τη μπάλα;», το ποδόσφαιρο θα είναι πάντα ο χώρος που θα ισχύει η απάντηση του Ντιέγκο: «Σύντροφε το τι μπορεί να κάνει ο ανθρώπινος νους δεν έχει όριο». Αυτό είναι το ποδόσφαιρο: Μια ιστορία δημοκρατίας και ταυτόχρονα απάτης.

Η «άλωση»

Μια τόσο δημοφιλής υπόθεση, όπως το ποδόσφαιρο, δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από εκείνους που θέλουν να καθορίζουν τις ζωές των ανθρώπων. Εταιρείες, κυβερνήσεις, κοινωνικοί σχηματισμοί προσπαθούν, αξιοποιώντας το μηχανισμό της ταύτισης με την άλφα ή βήτα ποδοσφαιρική ομάδα, σε συλλογικό ή εθνικό επίπεδο, να κερδίσουν προσεταιριζόμενοι την «πελατεία» του αθλήματος.
Πρώτον, γιατί οι τεράστιες μάζες των ανθρώπων που παθιάζονται με την μπάλα αποτελούν ταυτόχρονα τεράστιες, και ως εκ τούτου, κερδοφόρες αγορές.  Δεύτερον, γιατί σε ένα άθλημα με τέτοια απήχηση η δυνατότητα να επιβάλλεις τη δύναμή σου, τα συμφέροντά σου, να προκαθορίζεις και να ελέγχεις την εξέλιξή του συνιστά ένα παιχνίδι εξουσίας.  Από δω και πέρα είναι που αρχίζει το παιχνίδι να γίνεται σικέ. Όπως και στη ζωή, έτσι και στο ποδόσφαιρο, όσο πιο τερατώδης γίνεται η δύναμη των ισχυρών, τόσο πιο εξόφθαλμο γίνεται το στήσιμο.
Το ποδόσφαιρο είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Ακόμα κι αν αυτό δεν το καταλαβαίνουν όσοι δε θέλουν να το καταλάβουν, το καταλαβαίνουν οι πολυεθνικές. Αλλιώς, δε θα είχαν ρίξει τα νύχια τους επάνω στο ποδόσφαιρο. Το αντιλαμβάνονται οι επιχειρηματικοί κολοσσοί που ενσωματώνουν το ποδόσφαιρο στις μπίζνες τους. Το διαπιστώνουν και το εκμεταλλεύονται οι κυβερνήσεις, οι μαφιόζοι, οι τζογαδόροι, ο υπόκοσμος και οι VIPs…
Το ποδόσφαιρο, το σύγχρονο ποδόσφαιρο είναι μια υπόθεση διαπλοκής, οικονομικών συμφερόντων, πολιτικής και ιδεολογικής εκμετάλλευσης. O «έλεγχος της μάζας» και το χρήμα, είναι δύο προφανείς μαγνήτες, που έλκουν όλους όσοι είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν στο σημερινό ποδοσφαιρικό προϊόν. Καθώς το ποδόσφαιρο απευθύνεται σε κοινό δισεκατομμυρίων, δεν απαιτείται μεγάλη προσπάθεια για να αναδειχτεί η πολιτική παράμετρος του φαινομένου και των δυνατοτήτων που παρέχει σε «δυνατούς» του χρήματος και της πολιτικής εξουσίας να διεισδύσουν στις λαϊκές συνειδήσεις μέσω της μπάλας.
Οι οικονομικές και πολιτικές πτυχές του φαινομένου «ποδόσφαιρο» παγκοσμίως και στον ελληνικό χώρο αντανακλώνται στην μετατροπή του παιχνιδιού σε χρηματιστηριακό προϊόν, στον τρόπο που κάποιες ποδοσφαιρικές οικονομίες «απογειώθηκαν» συγκροτώντας τραστ για να διαιωνίσουν την κυριαρχία τους στο χώρο, σκιαγραφούνται στο πώς η πλούσια δυτική μητρόπολη συνεχίζει την παράδοση της εκμετάλλευσης των «ποδοσφαιρικών» αποικιών του τρίτου κόσμου.
Το σύγχρονο ποδόσφαιρο αντιμετωπίζεται σαν «κλοτσοσκούφι» από το «Γκρουπ των Γολιάθ» που εκτός από ομάδες, ελέγχουν χρηματιστήρια και ΜΜΕ. Αυτή η αλήθεια, όμως, δεν μπορεί να οδηγεί στην παγίδα της δαιμονοποίησης του ποδοσφαίρου ως παιχνίδι όπως συμβαίνει με λογής – λογής «ελιτίστες» που λανσάρουν σαν «διανόηση» την ανίατη ποδοσφαιροφαγία τους.

«Νο politica»

Δεν είναι περίεργο που αυτή η «οικειότητα» που δημιουργεί το ποδόσφαιρο με το πολυπληθές κοινό του, δεν έμεινε απαρατήρητη από εκείνους που θέλουν να καθορίζουν τις ζωές των ανθρώπων. Εταιρείες, κυβερνήσεις, κοινωνικοί σχηματισμοί προσπαθούν, αξιοποιώντας το μηχανισμό της ταύτισης με την άλφα ή βήτα ποδοσφαιρική ομάδα, να κερδίσουν πολιτικά και οικονομικά προσεταιριζόμενοι την πελατεία του αθλήματος.
Η «ανάπτυξη» – ή καλύτερα η υπερεκμετάλλευση – του αθλήματος οδήγησε τελικά το ποδόσφαιρο στα χέρια των «χορηγών» που με τη μορφή τεράστιων πολυεθνικών διασυνδεδεμένων με τη διαφήμιση και τα τεράστια τηλεοπτικά δίκτυα, διαφεντεύουν σήμερα το ποδόσφαιρο. Χαρακτηριστική της ποδοσφαιρικής πραγματικότητας η προειδοποίηση πριν λίγα χρόνια της γερμανικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας προς τον πρώην τερματοφύλακα της ομάδας Γενς Λέμαν, πως αν επιθυμούσε να αγωνίζεται με την εθνική ομάδα θα έπρεπε να μην ξαναφορέσει τα γάντια της nike που χρησιμοποιούσε. Εντολή πολύ «λογική» στον κόσμο των πολυεθνικών αφού χορηγός της γερμανικής εθνικής ομάδας είναι η Αdidas…
Το ποδόσφαιρο – ιδιοκτησία πλέον στα χέρια των προυχόντων, που αντιμετωπίζουν τους παρίες των κερκίδων σαν άτομα μειωμένης αντίληψης και σίγουρα μειωμένων κοινωνικών δικαιωμάτων – μετατρέπεται σε ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο «συναίνεσης». Η μπάλα, που παίζεται από τα σοκάκια του βομβαρδισμένου Ιράκ μέχρι τα ιδιωτικά γήπεδα των τραπεζών της Ζυρίχης, το ποδόσφαιρο, αυτός ο σύγχρονος «ναργιλές» αποχαύνωσης και ορόσημο μιας κάποιας ανύπαρκτης αταξικής κοινωνίας, ξαναπαίζει το ρόλο που ήθελαν οι εργοστασιάρχες στην πρώιμη φάση του: Βάλιουμ εκτόνωσης των παθών των πολλών. Νυστέρι λοβοτομής και αποπροσανατολισμού. Ένας τόπος επιβολής –μέσα και έξω από το γήπεδο– της δικτατορίας των «εχόντων και κατεχόντων».
Σήμερα, την εποχή του ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού, η διαπλοκή του ποδοσφαίρου με τους οικονομικούς άρχοντες έχει πάρει απίθανες διαστάσεις. Έτσι λειτουργεί η «ελεύθερη αγορά». Οτιδήποτε αποτελεί «προϊόν» που μπορεί να πουληθεί στις μάζες το κατακτά. Το αλώνει. Το κουρσεύει. Και μετά το πουλά. Έτσι κερδίζει διπλά. Κερδίζει και ιδεολογικά και οικονομικά.
Ωστόσο, το ποδόσφαιρο, ως παιχνίδι, δε φταίει τίποτα για όλα αυτά. Οσο κι αν ασφυκτιά από την ποδηγέτησή του από τους κάθε λογής «παράγοντες», θα έχει πάντα για το ανθρώπινο είδος την αξία που του αποδίδει ο Γάλλος συγγραφέας Ζιροντού: «Το ποδόσφαιρο είναι ο βασιλιάς των σπορ… Όλα τα μεγάλα παιχνίδια του ανθρώπου είναι παιχνίδια με μπάλα… Στη ζωή μας η μπάλα είναι το πράγμα εκείνο που ξεφεύγει ευκολότερα από τους νόμους… Έχει την ιδιότητα κάποιας δύναμης που δεν μπορεί κανένας να τη δαμάσει απόλυτα».
Παρά την καπηλεία που έχει υποστεί, παρά το σφετερισμό του από τους «άμπαλους» του χρήματος, παρά τους «μπαρμπα-Θωμάδες», τους «χοντρούς», τους «κοκαλιάρηδες», τους «Ρίνγκο», τους «καουμπέους», τους «τίγρεις» που κατά καιρούς το λερώνουν και που τα… χαριτωμένα προσωνύμιά τους προσδίδουν στο περίφημο «no politica» το πρωτάθλημα μπουρδολογίας,  παρά την βρωμιά που κρύβεται πίσω από την βιομηχανία του θεάματος, παρά τους νταβατζήδες της FIFA και της UEFA που το πουλάνε και το αγοράζουν με το αζημίωτο, το ποδόσφαιρο είναι αθώο! Το ποδόσφαιρο δεν φταίει σε τίποτα. Γι’ αυτό το λατρεύουν και θα το λατρεύουν στις φαβέλες ακόμα κι όταν χρυσοπληρωμένοι «δούλοι» της αρένας του ποδοσφαίρου – μπίζνα, όπως ο Νειμάρ, καραγκιοζοποιούνται.

Το παιχνίδι είναι αθώο

Πράγματι, το ποδόσφαιρο το έχουν σφετεριστεί οι μεγιστάνες του χρήματος. Αλλά το ποδόσφαιρο θα παραμένει πάντα το άθλημα του λαού. Ετσι έγινε

• τότε που οι Γερμανοί έμπαιναν στην Αθήνα και ο Τσολάκογλου, ο διορισμένος «πρωθυπουργός» των κατοχικών δυνάμεων, καλούσε τη νεολαία «να εγκαταλείψει την πολιτική και να αφοσιωθεί στο ποδόσφαιρόν της», αλλά η νεολαία και η οργάνωσή της, η ΕΠΟΝ, απαντούσε «πολεμώντας και τραγουδώντας», αλλά και παίζοντας μπάλα!
• Τότε, που η Ελλάδα «αναμορφωνόταν» στα Μακρονήσια και τα ξερονήσια, αλλά που ο πρωταθλητής Ολυμπιακός κατατροπωνόταν στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας από την ποδοσφαιρική ομάδα των πολιτικών κρατουμένων της Μακρονήσου!
• Τότε, που ο λοχαγός του ΕΛΑΣ και ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού, ο Νίκος Γόδας, ήρωας της μάχης της «Ηλεκτρικής» και μαχητής στα Δεκεμβριανά, εκτελούνταν από το δολοφονικό απόσπασμα «κοιτώντας τους δολοφόνους του στα μάτια και φορώντας τη φανέλα του Ολυμιακού»!

Η ιστορία σαν κι αυτή του Νίκου Γόδα, ίσως σε κάποιους φανεί ακατανόητη. Οχι όμως και στον Καμί, τον Αλμπερτ Καμί, που ως τερματοφύλακας της ομάδας του πανεπιστημίου της Αλγερίας, είχε αντιληφθεί το… «ακατανόητο» και το εξηγούσε λέγοντας: «Οσα γνωρίζω περί ηθικής και καθήκοντος, μού τα έμαθε το ποδόσφαιρο».
Το ποδόσφαιρο είναι αθώο και πάντα μια μπάλα θα φτάνει για να το αποδείξει. Μια μπάλα θα είναι αρκετή για να γίνεται πάλι το ποδόσφαιρο παιχνίδι. Μια μπάλα, μερικά πανιά δεμένα, οτιδήποτε μοιάζει στρογγυλό, είναι αρκετό για να πάρει φωτιά η αλάνα, το σοκάκι, η αυλή, ο δρόμος, για να αντηχήσει η πιο διαδεδομένη γλώσσα στον κόσμο: Η γλώσσα του ποδοσφαίρου. Αυτό το παγκόσμιο παιχνίδι είναι παντού, κάθε στιγμή, κάθε μέρα προσιτό σε όλους.
Πριν χρόνια το πρακτορείο Magnum οργάνωσε μια περίφημη φωτογραφική έκθεση με τίτλο: «Πλανήτης Ποδόσφαιρο». Πράγματι, ζούμε σε έναν πλανήτη όπου: «Σε τόπους πολιτικών κρίσεων, στο πεδίο της μάχης, σε μικροαστικές αυλές, στις άθλιες παραγκουπόλεις της Λατινικής Αμερικής, στις ευρωπαϊκές πλαζ, στους κύκλους των λουόμενων ινδουιστών στον Γάγγη, σε πάρκινγκ, σε αυλές ιταλικών μοναστηριών», όπου κι αν ταξιδέψεις συναντάς το ποδόσφαιρο. Το συναντάς «στην παιγνιώδη διάθεση των νεαρών μουσουλμάνων γυναικών που παίζουν ποδόσφαιρο κουκουλωμένες με την μπούρκα, στη στοργή που δείχνει ο ποδοσφαιρόφιλος στο μικρό του γιο (…) στα ξυπόλητα παιδιά που παίζουν ποδόσφαιρο στο Καμερούν, στη χαρά των νεαρών Ιρλανδών ιερέων που βγάζουν τα ράσα για να παίξουν ποδόσφαιρο» (Γ. Καρουζάκης, «Φωτογραφίες στη γλώσσα του ποδοσφαίρου», Ελευθεροτυπία, 6/10/2004).
Ναι, το ποδόσφαιρο είναι παντού. Ανήκει σε όλους. Όπως και η ζωή. Κι ας το καρπώνονται οι λίγοι. Όπως και τη ζωή. Η μπάλα μοιάζει με τη ζωή. Εκεί οφείλεται η βασιλεία της. Την μπάλα (όπως και στη ζωή) την κλωτσούν οι αεριτζήδες και την λυμαίνονται οι παράγοντες. Την ξεφουσκώνουν οι μεγιστάνες και το ιερατείο της UEFA και της FIFA. Της ρουφάνε την ψυχή στήνοντας το παιχνίδι στα μέτρα της διαφημιστικής αρένας, της χρηματιστηριακής φούσκας και των πολιτικών σκοπιμοτήτων από την εποχή που ο Φράνκο διαφήμιζε τη χούντα του μέσω της Ρεάλ.
Στη μυθολογία του ποδοσφαίρου, όμως, εκτός από την Ρεάλ του Φράνκο, υπάρχει και η Μπαρτσελόνα των ανυπότακτών, η Δυναμό που διέλυσε τους ναζί, η Ιντερ του διεθνισμού και ο (ανά την Ελλάδα) Αστέρας. Και σε κάθε περίπτωση η μπάλα παραμένει ένα πολύπλοκο συμβολικό γεγονός που διατηρεί την τελετουργία και τα στοιχεία του Αναγκαίου για την ανθρώπινη επιβίωση προϊστορικού κυνηγιού. Δηλαδή, τη στρατηγική, την τακτική, τη συνεργασία της ομάδας, τον κίνδυνο, την αυτοσυγκέντρωση, την αντοχή, τη φαντασία, την ψυχραιμία, την αυτοθυσία, τη γενναιότητα.
Η μπάλα είναι μια «θρησκεία» που όταν ξεχνιέται πως «θεός» της δεν είναι ο εκάστοτε πρόεδρος της εκάστοτε ΠΑΕ με τους «ιδιωτικούς στρατούς» του και τους αλητοπαπαγάλους του, τότε… «χάνεται η μπάλα». Αλλά την ίδια ώρα η μπάλα ως παιχνίδι κρατά ζωντανή την προοπτική ώστε με οργάνωση, με σχέδιο, με πειθαρχία, με ταλέντο, με κόπο, με ιδρώτα, με αγώνα, όλα να είναι πιθανά! Όπως και στη ζωή!
Η μπάλα, παρά τους βιασμούς που υφίσταται από τους άθλιους διακορευτές της, συνεχίζει να υπάρχει. Αγνή, ζωντανή, στρογγυλή και απρόβλεπτη καθώς είναι μπορεί να καταργήσει κάθε νόμο των πιθανοτήτων. Στη μπάλα όλα μπορούν να συμβούν. Ακόμα και να πάρει η Εθνική Ελλάδας το κύπελλο στην Πορτογαλία.
Στη μπάλα, όπως και στη ζωή, «όλα είναι δυνατά»! Ακόμα και η νίκη επί όσων μαγαρίζουν και τη μπάλα και τη ζωή μας. Αυτό είναι που δεν κατάλαβε ποτέ ο «ποδοσφαιροφάγος» Ουμπέρτο Εκο. Ευτυχώς το κατάλαβαν ο Ρίτσος, ο Χατζιδάκις και ο Αναγνωστάκης, ο Παζολίνι, ο Τσε Γκεβάρα, ο Βιμ Βέντερς, ο Μονταλμπάν και ο Γκαλεάνο. Το κατάλαβε ο Γάλλος φιλόσοφος Κριστιάν Μπρομπερζέ δίνοντας εκείνο τον αξεπέραστο ορισμό: «Ποδόσφαιρο: το πιο σημαντικό ασήμαντο πράγμα του κόσμου».
Ναι, τελικά, το ποδόσφαιρο είναι αθώο. Κι όποιος δεν το καταλαβαίνει, ας κάνει το πείραμα: Ας πάρει μια μπάλα κι ας την πετάξει σε οποιονδήποτε πιτσιρικά, σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη. Αμέσως μετά ας κοιτάξει το παιδί στα ευτυχισμένα του μάτια. Τόσο αθώο είναι το ποδόσφαιρο. Και τόσο ένοχοι αυτοί που το εξουσιάζουν.

                                                                                       Νίκος Μπογιόπουλος/the press project

Τα Μαθηματικά της Αγάπης...

Η ομιλία Ted της Χάνα Φράι που εξηγεί πώς θα βρεις την αληθινή αγάπη μέσω των μαθηματικών. Αποδεικνύει με οξυδέρκεια, ευφυΐα και χιούμορ ότι τα μαθηματικά είναι ένα αναπάντεχα χρήσιμο εργαλείο για να διαπραγματευόμαστε τα πολύπλοκα, άλλοτε μπερδεμένα κι άλλοτε εξοργιστικά, μα πάντα ενδιαφέροντα, μαθηματικά μοντέλα της αγάπης.

Η ΟΜΙΛΙΑ

Σήμερα θέλω να σας μιλήσω για τα μαθηματικά της αγάπης. Νομίζω ότι όλοι μας συμφωνούμε ότι οι μαθηματικοί είναι εξαιρετικοί στην εύρεση αγάπης. Αλλά δεν είναι μόνο λόγω της τολμηρής μας προσωπικότητας, των ανώτερων διαλεκτικών ικανοτήτων και των εξαιρετικών κασετινών. Οφείλεται και στην εντατική δουλειά που έχουμε κάνει με τα μαθηματικά για το πώς να βρούμε τον τέλειο σύντροφο.

 Στην αγαπημένη μου έρευνα γι’ αυτό το θέμα, που ονομάζεται, «Γιατί δεν έχω κοπέλα» — (Γέλια) ο Πίτερ Μπάκους προσπαθεί να εκτιμήσει την πιθανότητα να βρει την αγάπη.
  Ο Πίτερ δεν είναι άπληστος άνθρωπος. Απ’ όλες τις διαθέσιμες γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο, το μόνο που ψάχνει ο Πίτερ είναι κάποια που να μένει κοντά του, κάποια στο σωστό εύρος ηλικίας, κάποια με πτυχίο πανεπιστημίου, κάποια με την οποία μάλλον θα τα πάει καλά, κάποια που μάλλον θα είναι ελκυστική, κάποια που μάλλον θα τον βρει ελκυστικό. (Γέλια) Και του βγαίνει μια εκτίμηση με 26 γυναίκες σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν φαίνονται καλά τα πράγματα, έτσι Πίτερ; Για να έχουμε μια προοπτική των πραγμάτων, είναι περίπου 400 φορές λιγότερες από τις καλύτερες εκτιμήσεις για το πόσες ευφυείς εξωγήινες μορφές ζωής υπάρχουν. Επίσης δίνει στον Πίτερ μία πιθανότητα στις 285.000 να συναντήσει κάποια από αυτές τις ξεχωριστές κυρίες σε μια νυχτερινή έξοδο. Πιστεύω ότι γι’ αυτό οι μαθηματικοί δεν ασχολούνται πια με τις νυχτερινές εξόδους.

Το θέμα είναι ότι προσωπικά δεν έχω τόσο απαισιόδοξη οπτική. Επειδή γνωρίζω, όπως και όλοι εσείς, ότι η αγάπη δεν λειτουργεί έτσι. Τα ανθρώπινα αισθήματα δεν έχουν τάξη, ούτε είναι λογικά και εύκολα προβλέψιμα. Αλλά επίσης ξέρω πως αυτό δεν σημαίνει ότι τα μαθηματικά δεν έχουν κάτι να μας προσφέρουν επειδή, η αγάπη, όπως και τα περισσότερα στη ζωή, είναι γεμάτη μοτίβα και τα μαθηματικά τελικά έχουν να κάνουν με τη μελέτη μοτίβων. Μοτίβα πρόβλεψης καιρού έως τα σκαμπανεβάσματα του χρηματιστηρίου, έως την κίνηση των πλανητών ή την ανάπτυξη των πόλεων. Ειλικρινά, τίποτα από αυτά δεν είναι τακτοποιημένο και εύκολα προβλέψιμο. Επειδή πιστεύω ότι τα μαθηματικά είναι τόσο ισχυρά, που έχουν τη δυνατότητα να μας προσφέρουν έναν νέο τρόπο να δούμε σχεδόν οτιδήποτε. Ακόμη και κάτι τόσο μυστηριώδες όσο η αγάπη. Κι έτσι, για να σας πείσω για το πόσο εκπληκτικά, εξαιρετικά και σχετικά είναι τα μαθηματικά, σας δίνω τις τρεις καλύτερες μαθηματικά επαληθεύσιμες συμβουλές μου για την αγάπη.

Λοιπόν, Συμβουλή Νο. 1: Πώς να κερδίσετε στα διαδικτυακά ραντεβού. Η αγαπημένη μου σελίδα διαδικτυακών γνωριμιών είναι η OkCupid, αν μη τι άλλο επειδή την ξεκίνησε μια ομάδα μαθηματικών. Επειδή είναι μαθηματικοί, συλλέγουν δεδομένα για οποιονδήποτε χρησιμοποιεί την ιστοσελίδα επί σχεδόν δέκα χρόνια. Προσπαθούν να βρουν μοτίβα στον τρόπο που μιλάμε για τον εαυτό μας και στον τρόπο που αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας σε μια διαδικτυακή ιστοσελίδα γνωριμιών. Βρήκαν κάποια πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Αλλά το αγαπημένο μου είναι ότι τελικά σε μια διαδικτυακή σελίδα γνωριμιών, το πόσο ελκυστικός είσαι δεν έχει να κάνει με το πόσο δημοφιλής είσαι, και στην πραγματικότητα, το να πιστεύει ο κόσμος ότι είσαι άσχημος μπορεί να είναι προς το συμφέρον σου. Ας σας δείξω πώς λειτουργεί. Σε ένα ευτυχώς εθελοντικό κομμάτι του OkCupid, μπορείτε να βαθμολογήσετε πόσο ελκυστικούς βρίσκετε τους άλλους σε μια κλίμακα από το 1 έως το 5. Τώρα, αν συγκρίνουμε αυτό το σκορ, τον μέσο όρο, με το πόσα μηνύματα λαμβάνουν κάποια επιλεγμένα άτομα, αρχίζετε να παίρνετε μια ιδέα για τη σχέση γοητείας και δημοτικότητας σε μια ιστοσελίδα γνωριμιών.

Αυτό είναι το γράφημα που έφτιαξαν τα παιδιά στο OkCupid. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι δεν ισχύει απόλυτα ότι όσο πιο ελκυστικοί είστε, τόσο πιο πολλά μηνύματα θα λάβετε. Αλλά εγείρεται το ερώτημα για το τι συμβαίνει με αυτούς εδώ πάνω που είναι πολύ πιο δημοφιλείς από αυτούς εδώ κάτω αν και έχουν το ίδιο σκορ ελκυστικότητας; Ο λόγος είναι ότι το παρουσιαστικό δεν είναι το μόνο σημαντικό. Ας σας δείξω τα ευρήματά τους με ένα παράδειγμα. Παίρνετε κάποια σαν την Πόρσια ντε Ρόσι, για παράδειγμα, όλοι συμφωνούν ότι η Πόρσια ντε Ρόσι είναι μια πολύ όμορφη γυναίκα. Κανείς δεν πιστεύει ότι είναι άσχημη, αλλά δεν είναι και σούπερ μόντελ. Αν συγκρίνετε την Πόρσια ντε Ρόσι με κάποια σαν τη Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, πολλοί άνθρωποι, κι εγώ ανάμεσά τους θα έλεγα, πιστεύουν ότι η Σάρα Τζέσικα Πάρκερ είναι πραγματικά υπέροχη και μάλλον είναι ένα από τα πιο όμορφα πλάσματα που έχουν πατήσει ποτέ στη Γη. Αλλά μερικοί, δηλαδή το μεγαλύτερο κομμάτι του διαδικτύου, φαίνεται να πιστεύουν ότι μοιάζει λιγάκι με άλογο. (Γέλια) Νομίζω ότι αν ρωτήσετε τον κόσμο πόσο ελκυστικές βρίσκουν τη Σάρα Τζέσικα Πάρκερ ή την Πόρσια ντε Ρόσι, και τους ζητήσετε να τους δώσουν ένα σκορ από το 1 έως το 5, πιστεύω ότι κατά μέσο όρο θα έχουν περίπου το ίδιο σκορ. Αλλά ο τρόπος που θα ψήφιζε ο κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός. Η βαθμολογία της Πόρσια θα μαζευτεί γύρω στο 4, επειδή όλοι συμφωνούν ότι είναι πολύ όμορφη, ενώ η Σάρα Τζέσικα Πάρκερ διχάζει τελείως τις απόψεις. Θα υπήρχε ένα μεγάλο χάσμα στη βαθμολογία της. Αυτό που μετράει όμως είναι αυτό το χάσμα. Αυτό το χάσμα σας κάνει πιο δημοφιλή σε μια ιστοσελίδα διαδικτυακών γνωριμιών. Αυτό που σημαίνει είναι ότι αν μερικοί πιστεύουν ότι είστε γοητευτικοί, είναι καλύτερα να έχετε μερικούς άλλους να σας βρίσκουν κακάσχημους. Είναι πολύ καλύτερα από το να πιστεύουν όλοι ότι είστε η ομορφούλα γειτόνισσα.

 Νομίζω ότι αυτό αρχίζει να γίνεται πιο κατανοητό όταν σκεφτείτε ποιος στέλνει αυτά τα μηνύματα. Έστω ότι πιστεύετε ότι κάποιος είναι γοητευτικός, αλλά υποψιάζεστε ότι οι άλλοι ίσως να μην ενδιαφερθούν και τόσο. Αυτό σημαίνει ότι θα έχετε μικρότερο ανταγωνισμό και είναι ένα επιπλέον κίνητρο για να επικοινωνήσετε. Συγκρίνετέ το με το αν βρίσκετε κάποιον γοητευτικό αλλά υποψιάζεστε ότι όλοι θα τον βρίσκουν γοητευτικό. Γιατί να ασχοληθείτε και να ντροπιαστείτε, ας είμαστε ειλικρινείς. Εδώ έρχεται το ενδιαφέρον κομμάτι. Επειδή όταν ο κόσμος επιλέγει τη φωτογραφία που θα χρησιμοποιήσει, συχνά προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει τα πράγματα που πιστεύει ότι μερικοί δεν θα βρουν ελκυστικά. Το κλασικό παράδειγμα είναι άτομα που είναι -ίσως- λιγάκι υπέρβαρα και επιλέγουν επίτηδες μια φωτογραφία που έχει ψαλιδιστεί αρκετά, ή φαλακροί άντρες, για παράδειγμα, επιλέγουν επίτηδες φωτογραφίες που φοράνε καπέλα. Αλλά πρέπει να κάνετε ακριβώς το αντίθετο αν θέλετε να έχετε επιτυχία. Αντιθέτως, θα πρέπει να δώσετε έμφαση σε ό,τι σας κάνει διαφορετικό, ακόμη κι αν νομίζετε ότι μερικοί δεν θα το βρουν ελκυστικό. Επειδή σε όσους αρέσετε, θα αρέσατε έτσι κι αλλιώς και οι ασήμαντοι χαμένοι που δεν τους αρέσετε, είναι προς το συμφέρον σας.

Συμβουλή Νο. 2: Πώς να επιλέξετε τον τέλειο σύντροφο. Φανταστείτε ότι έχετε μεγάλη επιτυχία στα ραντεβού. Αλλά εγείρεται το ερώτημα πώς θα μετατρέψετε αυτή την επιτυχία σε μακροχρόνια ευτυχία και συγκεκριμένα, πώς επιλέγετε πότε είναι η σωστή στιγμή να κατασταλάξετε; Γενικά, δεν ενδεικνύεται απλώς να εξαργυρώσετε την επιτυχία και να παντρευτείτε τον πρώτο τυχόντα που σας δείχνει ενδιαφέρον. Εξίσου, δεν θα πρέπει να περιμένετε πολύ αν θέλετε να μεγιστοποιήσετε τις ελπίδες για μακροχρόνια ευτυχία. Όπως είπε η αγαπημένη μου συγγραφέας, Τζέιν Όστεν, «Μια ανύπαντρη γυναίκα των επτά και είκοσι δεν μπορεί να ελπίζει να νιώσει ή να εμπνεύσει πια στοργή». (Γέλια) Σ’ ευχαριστώ πολύ, Τζέιν. Τι ξέρεις εσύ για την αγάπη;

Τότε, το ερώτημα είναι, πώς ξέρετε πότε είναι η σωστή στιγμή να κατασταλάξετε αν σκεφτείτε με πόσους μπορείτε να βγείτε ραντεβού στη ζωή σας; Ευτυχώς, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα ζουμερό κομμάτι μαθηματικών για να μας βοηθήσει, που ονομάζεται θεωρία βέλτιστης παύσης. Ας φανταστούμε, λοιπόν, ότι ξεκινάτε να βγαίνετε ραντεβού στα 15, και ιδανικά, θα θέλατε παντρευτείτε μέχρι τα 35 σας. Υπάρχουν πολλά άτομα με τα οποία θα μπορούσατε να βγείτε ραντεβού στη ζωή σας, σε διάφορα επίπεδα καταλληλότητας. Αφού εξαργυρώσετε την επιτυχία και παντρευτείτε, δεν μπορείτε να δείτε μπροστά τι θα μπορούσατε να έχετε, ούτε μπορείτε να πάτε πίσω και ν’ αλλάξετε γνώμη. Τουλάχιστον από την εμπειρία μου, βρίσκω ότι συνήθως δεν αρέσει και τόσο στους ανθρώπους να τους ανακαλούν χρόνια αφού τους έχουν προσπεράσει για κάποιον άλλον, ή ίσως να το πιστεύω εγώ.

Τα μαθηματικά λένε ότι αυτό που πρέπει να κάνετε στο πρώτο 37 τοις εκατό του περιθωρίου των ραντεβού σας, είναι να τους αποκλείσετε όλους για ενδεχόμενο σοβαρό γάμο. (Γέλια) Και μετά, θα πρέπει να επιλέξετε το επόμενο άτομο που θα τύχει και είναι καλύτερο από όλους όσους έχετε δει πιο πριν. Να ένα παράδειγμα. Αν το κάνετε αυτό, και μπορεί να αποδειχτεί μαθηματικά, ότι είναι ο καλύτερος δυνατός τρόπος να μεγιστοποιήσετε τις πιθανότητές σας στην εύρεση του τέλειου συντρόφου. Δυστυχώς, πρέπει να σας πω ότι αυτή η μέθοδος έχει μερικά ρίσκα. Για παράδειγμα, φανταστείτε ότι ο τέλειος σύντροφος εμφανιζόταν κατά τη διάρκεια του πρώτου 37 τοις εκατό. Δυστυχώς θα πρέπει να τον απορρίψετε. (Γέλια) Αν ακολουθείτε τα μαθηματικά, φοβάμαι ότι δεν θα βρεθεί κανένας καλύτερος από όλους όσους είχατε δει πριν, έτσι θα πρέπει να συνεχίσετε απορρίπτοντάς τους όλους και να πεθάνετε μόνοι. (Γέλια) Ίσως περιτριγυρισμένοι από γάτες που να τσιμπολογάνε τα απομεινάρια σας.

Ένα άλλο ρίσκο τώρα, ας φανταστούμε αντιθέτως ότι τα πρώτα άτομα με τα οποία βγήκατε ραντεβού στο πρώτο 37 τοις εκατό είναι απίστευτα μονότονα, βαρετά, απαίσια άτομα. Δεν πειράζει, επειδή είστε στη φάση της απόρριψης, οπότε μπορείτε να τους απορρίψετε. Αλλά φανταστείτε ότι μετά, το επόμενο άτομο που θα συναντήσετε είναι οριακά λιγότερο μονότονο, βαρετό και απαίσιο απ’ όλους όσους έχετε δει πιο πριν. Αν ακολουθείτε τα μαθηματικά, φοβάμαι ότι θα πρέπει να τον παντρευτείτε και να καταλήξετε σε μια σχέση που φοβάμαι πως δεν είναι η βέλτιστη. Συγγνώμη γι’ αυτό. Αλλά νομίζω ότι εδώ υπάρχει μια ευκαιρία να επωφεληθεί από αυτό η Χάλμαρκ και να τροφοδοτήσει αυτή την αγορά. Μια κάρτα Αγίου Βαλεντίνου σαν αυτήν. (Γέλια) «Αγαπημένε μου σύζυγε, είσαι οριακά λιγότερο χειρότερος απ’ ό,τι το πρώτο 37 τοις εκατό των ατόμων με τους οποίους έχω βγει ραντεβού». Είναι πιο ρομαντικό απ’ ό,τι καταφέρνω συνήθως.

Αυτή η μέθοδος δεν σας δίνει ποσοστό επιτυχίας 100 τοις εκατό, αλλά δεν υπάρχει άλλη στρατηγική που να μπορεί να τα πάει καλύτερα. Στη φύση, υπάρχουν κάποια είδη ψαριών που ακολουθούν και χρησιμοποιούν αυτήν ακριβώς τη στρατηγική. Απορρίπτουν όλους τους μνηστήρες στο πρώτο 37 τοις εκατό της εποχής ζευγαρώματος, και μετά επιλέγουν το επόμενο ψάρι που έρχεται μετά από αυτό το παράθυρο που είναι, δεν ξέρω, μεγαλύτερο και πιο εύσωμο απ’ όλα τα άλλα ψάρια που είδαν πιο πριν. Επίσης πιστεύω ότι υποσυνείδητα, το κάνουμε αυτό εμείς οι άνθρωποι. Μας δίνουμε λίγο περισσότερο χρόνο να κάνουμε παιχνίδι, να πάρουμε μια ιδέα για την αγορά όταν είμαστε νέοι. Και τότε μόνο αρχίζουμε να ψάχνουμε σοβαρά πιθανούς υποψήφιους για γάμο μόλις φτάσουμε τα 25 με 30. Νομίζω ότι αυτό είναι αδιαμφισβήτητη απόδειξη, αν χρειάζεται, ότι οι εγκέφαλοι είναι προγραμματισμένοι να είναι λίγο μαθηματικοί.

Αυτή ήταν η Συμβουλή Νο. 2. Τώρα, η Συμβουλή Νο. 3: Πώς να αποφύγετε το διαζύγιο. Ας φανταστούμε ότι επιλέξατε τον τέλειο για σας σύντροφο και κατασταλάζετε σε μια ισόβια σχέση μαζί τους. Θέλω να πιστεύω ότι ιδανικά όλοι θα ήθελαν να αποφύγουν το διαζύγιο, εκτός από, δεν ξέρω, ίσως τη γυναίκα του Πιρς Μόργκαν; Είναι όμως ένα δυσάρεστο δεδομένο της μοντέρνας ζωής ότι ένας στους δύο γάμους στις Ηνωμένες Πολιτείες καταλήγει σε διαζύγιο, με τον υπόλοιπο κόσμο να ακολουθεί από κοντά. Τώρα, ίσως να σας συγχωρέσουμε που πιστεύετε ότι οι λογομαχίες που προηγούνται μιας συζυγικής διάλυσης δεν είναι ο ιδανικός υποψήφιος για μαθηματική εξέταση. Αφενός, είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζετε τι πρέπει να μετρήσετε ή τι πρέπει να ποσοτικοποιήσετε. Αλλά αυτό δεν εμπόδισε έναν ψυχολόγο, τον Τζον Γκότμαν, που έκανε ακριβώς αυτό. Ο Γκότμαν παρατήρησε εκατοντάδες ζευγάρια που συζητούσαν και κατέγραψε ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Κατέγραψε τι ειπώθηκε στη συζήτηση, κατέγραψε την αγωγιμότητα του δέρματός τους, κατέγραψε τις εκφράσεις του προσώπου τους, τον καρδιακό τους ρυθμό, την αρτηριακή τους πίεση, βασικά όλα εκτός από το αν η σύζυγος είχε όντως πάντα δίκιο ή όχι, που παρεμπιπτόντως είχε. Αλλά αυτό που βρήκε ο Γκότμαν και η ομάδα του ότι ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς προγνωστικούς παράγοντες για το αν θα πάρει διαζύγιο ή όχι ένα ζευγάρι ήταν το πόσο θετικός ή αρνητικός ήταν κάθε σύντροφος στη συζήτηση.

Τα ζευγάρια με χαμηλό ρίσκο πήραν πολλούς περισσότερους θετικούς πόντους στην κλίμακα Γκότμαν, απ’ ό,τι αρνητικούς. Ενώ σε κακές σχέσεις, και με αυτό εννοώ, που μάλλον θα πάρουν διαζύγιο, βρήκαν τους εαυτούς τους σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικότητας. Απλώς χρησιμοποιώντας αυτές τις πολύ απλές ιδέες, ο Γκότμαν και η ομάδα του μπόρεσαν να προβλέψουν αν κάποιο ζευγάρι θα έπαιρνε διαζύγιο με ακρίβεια 90 τοις εκατό. Αλλά μόνο όταν συνεργάστηκε με έναν μαθηματικό, τον Τζέιμς Μάρεϊ, άρχισαν να καταλαβαίνουν πραγματικά τι προκαλεί αυτούς τους φαύλους κύκλους αρνητικότητας και πώς εμφανίζονται. Τα αποτελέσματα που βρήκαν νομίζω ότι είναι απίστευτα εντυπωσιακά απλά και ενδιαφέροντα. Αυτές οι εξισώσεις προβλέπουν πώς θα ανταποκριθεί η σύζυγος ή ο σύζυγος όταν έρθει η σειρά τους στη συζήτηση, πόσο θετικοί ή αρνητικοί θα είναι. Και αυτές οι εξισώσεις εξαρτώνται από τη διάθεση των ατόμων όταν είναι μόνοι τους, τη διάθεση των ατόμων όταν είναι με τον σύντροφό τους, αλλά πιο σημαντικό, εξαρτώνται από το πόσο ο σύζυγος και η σύζυγος επηρεάζουν ο ένας τον άλλον.

Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να αναφέρω σε αυτό το σημείο, ότι αυτές ακριβώς οι εξισώσεις έχουν δείξει επίσης ότι μπορούν να περιγράψουν ακριβώς τι συμβαίνει ανάμεσα σε δύο χώρες σε έναν εξοπλιστικό ανταγωνισμό. (Γέλια) Αυτό λοιπόν — ένα ζευγάρι που μαλώνει σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικότητας και ταλαντεύεται στα πρόθυρα του διαζυγίου — είναι μαθηματικά αντίστοιχο με το ξεκίνημα ενός πυρηνικού πολέμου. (Γέλια)

Αλλά ο πραγματικά σημαντικός όρος σε αυτή την εξίσωση είναι η επιρροή που έχουν μεταξύ τους οι άνθρωποι, και συγκεκριμένα, κάτι που ονομάζεται το κατώφλι της αρνητικότητας. Το κατώφλι της αρνητικότητας, μπορείτε να το σκεφτείτε ως το πόσο ενοχλητικός μπορεί να είναι ο σύζυγος πριν αρχίσει να τσαντίζεται πραγματικά η σύζυγος, και το αντίθετο. Πάντα πίστευα ότι οι καλοί γάμοι είχαν να κάνουν με τον συμβιβασμό και την κατανόηση και το να επιτρέπουμε στον άλλον να έχει χώρο να είναι ο εαυτός του. Θα πίστευα ότι ίσως οι πιο επιτυχημένες σχέσεις ήταν αυτές με πολύ υψηλό κατώφλι αρνητικότητας. Όπου τα ζευγάρια το άφηναν να περάσει έτσι και ανέφεραν κάτι μόνο αν πίστευαν ότι ήταν πολύ σημαντικό. Στην πραγματικότητα όμως, τα μαθηματικά και τα επακόλουθα ευρήματα της ομάδας έδειξαν ότι αληθεύει ακριβώς το αντίθετο. Τα καλύτερα ζευγάρια, ή τα πιο επιτυχημένα ζευγάρια, είναι αυτά με πολύ χαμηλό κατώφλι αρνητικότητας. Είναι τα ζευγάρια που δεν αφήνουν τίποτα να περάσει απαρατήρητο και επιτρέπουν ο ένας στον άλλον να έχει χώρο για παράπονα. Είναι τα ζευγάρια που συνεχώς προσπαθούν να διορθώσουν τη σχέση τους, που έχουν μια πολύ θετικότερη εικόνα για τον γάμο τους. Τα ζευγάρια που δεν αφήνουν τίποτα να περάσει και τα ζευγάρια που δεν αφήνουν τα μικροπράγματα να γίνουν πολύ σημαντικά.

Φυσικά, χρειάζεται κάτι παραπάνω από απλώς ένα χαμηλό κατώφλι αρνητικότητας και να μην συμβιβάζεστε για να έχετε μια επιτυχημένη σχέση. Αλλά νομίζω ότι είναι αρκετά ενδιαφέρον να ξέρουμε ότι υπάρχουν πραγματικές μαθηματικές αποδείξεις που λένε ότι δεν θα πρέπει να αφήνεις τον θυμό σου να καταλαγιάσει.

Αυτές είναι οι τρεις συμβουλές μου για το πώς τα μαθηματικά μπορούν να βοηθήσουν με την αγάπη και τις σχέσεις. Αλλά ελπίζω ότι εκτός από τη χρήση τους ως συμβουλές, θα σας δώσουν και λίγη γνώση σχετικά με τη δύναμη των μαθηματικών. Επειδή για μένα, οι εξισώσεις και τα σύμβολα δεν είναι απλώς ένα πράγμα. Είναι μια φωνή που μιλά για τον απίστευτο πλούτο της φύσης και την εντυπωσιακή απλότητα στα μοτίβα που μας περιτριγυρίζουν, από το πώς λειτουργεί ο κόσμος έως πώς θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε. Ελπίζω ότι ίσως για μερικούς από σας, λίγη γνώση για τα μαθηματικά της αγάπης μπορεί να σας πείσει να έχετε λίγη περισσότερη αγάπη για τα μαθηματικά.  

Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)

_______________________

H δρ Xάνα Φράι είναι μαθηματικός στο UCL, στο Κέντρο Χωρικής Ανάλυσης (CASA). Στη δουλειά της χρησιμοποιεί τα μαθηματικά μοντέλα προκειμένου να μελετήσει τα μοτίβα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, από τις επαναστάσεις και την τρομοκρατία μέχρι το εμπόριο και τις καθημερινές μας αγορές.

Παράλληλα με την ακαδημαϊκή θέση της, είναι πρέσβειρα του UCL, μεταφέροντας έτσι την απόλαυση των μαθηματικών από τα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα σε θέατρα, μπαρ και σχολεία. Είναι επίσης συμπαρουσιάστρια στο Υoutube Channel του BBC Worldwide και εμφανίζεται τακτικά στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο στη Μεγάλη Βρετανία.

                                                                                                                 Πηγή:antikleidi.com