Μακάρι η καινούργια χρονιά 2021 να μας δώσει πίσω αρκετά απ' όσα μας πήρε πίσω η προηγούμενη...
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ!
ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΣ Ο ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΣ ΧΡΟΝΟΣ 2021!
Εκατομμύρια άνθρωποι προετοιμάζονται να αποχαιρετήσουν απόψε το 2020 κάτω από περιοριστικά μέτρα και απαγορεύσεις κυκλοφορίας σε δεκάδες χώρες, σε μια ακόμα προσπάθεια να αναχαιτιστεί η εξάπλωση της πανδημίας του νέου κορονοϊού.
Από το Σίδνεϊ ως τη Ρώμη, οι αρχές καλούν τους κατοίκους να παρακολουθήσουν τα πυροτεχνήματα και τις εκδηλώσεις, εφόσον αυτές δεν έχουν αναβληθεί, από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή τους, ενώ από τη Γαλλία ως τη Λετονία επιστρατεύουν αστυνομικούς ή και στρατιώτες για να ελέγχουν την τήρηση της απαγόρευσης των συναθροίσεων.
Η παραμονή της Πρωτοχρονιάς σηματοδοτεί έναν χρόνο από τότε που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρθηκε σε μία μυστηριώδη πνευμονία στην Κίνα, η οποία αργότερα αναγνωρίστηκε ως Covid-19 και έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 1,79 εκατομμύρια ανθρώπους καταστρέφοντας παράλληλα την παγκόσμια οικονομία.
Ωστόσο,
οι προσπάθειες των επιστημόνων διεθνώς βοήθησαν στην ανάπτυξη εμβολίων
σε χρόνο ρεκόρ. Μετά τις Pfizer/BioNTech και Moderna, το υποψήφιο
εμβόλιο της AstraZeneca που αναπτύχθηκε από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
έγινε το τρίτο που πήρε έγκριση στη Δύση και συγκεκριμένα στη Μεγάλη
Βρετανία.Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι Βρετανοί καλούνται να αφήσουν τα πάρτι για αργότερα, καθώς «ο Covid αγαπά το πλήθος», την ώρα που σε ισχύ βρίσκονται αυστηρά μέτρα, που έφερε η ανησυχητική εμφάνιση της μετάλλαξης του νέου κορονοϊού και έχουν στόχο να μειωθεί η πίεση στα νοσοκομεία. Ο πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ζήτησε από τους πολίτες να τηρήσουν τις οδηγίες των ειδικών και να δουν την αλλαγή του χρόνου με ασφάλεια από το σπίτι.
Στο Λονδίνο, που έχει πληγεί πολύ από την πανδημία, η Πάτι Σμιθ θα δώσει συναυλία σε live streaming στη μνήμη τιμή των εργαζομένων στο βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) που πέθαναν από Covid-19.
Η Γαλλία ανακοίνωσε ότι θα αναπτύξει 100.000 αστυνομικούς. Ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας, Γκεράλντ Νταρμάνιν, διαμήνυσε ότι οι αξιωματικοί θα επιβάλλουν αυστηρά την εθνική απαγόρευση της κυκλοφορίας από τις 8 μ.μ. έως τις 6 π.μ. ως μέρος αυτού που περιέγραψε ως «καταπολέμηση μη εξουσιοδοτημένων δημόσιων συγκεντρώσεων και του φαινομένου της αστικής βίας». Και ζήτησε από τους αρχηγούς των κατά τόπους αστυνομικών τμημάτων να επιβάλουν απαγορεύσεις στην πώληση καυσίμων ή αλκοόλ.
Στη Γερμανία, η οποία βρίσκεται σε «λουκέτο», η Άνγκελα Μέρκελ, που έπαιξε κομβικό ρόλο σε μια σειρά σοβαρών κρίσεων όπως την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, το ελληνικό ζήτημα και το προσφυγικό, δήλωσε πως η διαχείριση της πανδημίας ήταν ό,τι πιο δύσκολο κατά την 15ετή θητεία της αλλά και ότι η έναρξη εμβολιασμών έκανε το 2021 ένα έτος ελπίδας.
Όμως, στην τελευταία ομιλία της για το 2020 προειδοποίησε ότι η ιστορική αυτή κρίση, που προκάλεσε η πανδημία, πρόκειται να παραταθεί, και επέκρινε τους αρνητές του ιού ή του εμβολίου λέγοντας το εξής: «Οι θεωρίες συνωμοσίας δεν είναι μόνο ψευδείς και επικίνδυνες, αλλά και κυνικές και σκληρές (...) Θα εμβολιαστώ επίσης όταν έρθει η σειρά μου». Τέλος, ο υπουργός Υγείας της χώρας, Γενς Σπαν, είπε πως αναμένει από τη χώρα να έχει την «πιο ήσυχη Παραμονή Πρωτοχρονιάς».
Στην Ιταλία έχει επιβληθεί «λουκέτο» ως τις 7 Ιανουαρίου και ισχύει απαγόρευση της κυκλοφορίας μετά τις 22:00. Ως εκ τούτου οι περισσότεροι κάτοικοι θα αρκεστούν να παρακολουθήσουν τους εορτασμούς από το σπίτι. Στην πρωτεύουσα της Ρώμης για παράδειγμα, οι πολίτες θα δουν από την τηλεόραση το θέμα από το Circus Maximus, διάρκειας δύο ωρών.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η Times Square θα είναι κλειστή για το κοινό. Οι αρχές της Νέας Υόρκης ανακοίνωσαν ότι όσοι επιθυμούν την αλλαγή του χρόνου μπορούν να το κάνουν ροή από το διαδίκτυο ή να την τηλεόραση.
Το ίδιο θα συμβεί και σε άλλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, εν μέσω ρεκόρ θανάτων και κρουσμάτων στη χώρα, την ώρα που ανησυχία προκαλούν οι μολύνσεις με το νέο στέλεχος του ιού, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Μεγάλη Βρετανία.
Παράλληλα, η Ταϊβάν, που σε αντίθεση με τις ΗΠΑ έλεγξε την πανδημία με έγκαιρα και αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης, έχει επίσης περιορίσει τις εκδηλώσεις της Παραμονής της Πρωτοχρονιάς, καθώς και εκεί καταγράφηκε κρούσμα της νέας μετάλλαξης.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως ακόμα και τα νησιά του Ειρηνικού θα ζήσουν και αυτά μια διαφορετική πρωτοχρονιά, λόγω του κλεισίματος των συνόρων των χωρών, της απαγόρευσης κυκλοφορίας και του «λουκέτου», παρά το ότι δεν έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία.
Το μικρό αρχιπέλαγος Κιριμπάτι και τα νησιά Σαμόα στον Ειρηνικό θα είναι τα πρώτα που στις 12:00 το μεσημέρι ώρα Ελλάδας θα αποχαιρετήσουν το 2020, ενώ τα ακατοίκητα νησιά Χάουλαντ και Μπέικερ θα χρειαστεί να περιμένουν άλλες 26 ώρες.
Στη μεγαλύτερη πόλη της Αυστραλίας, όμως, το Σίδνεϊ, όπου τα κρούσματα αυξάνονται καθημερινά, οι άνθρωποι έχουν ζητηθεί να μείνουν σπίτι και να αποφύγουν την περίφημη επίδειξη πυροτεχνημάτων.
Αντίθετα, η Νέα Ζηλανδία, όπου εξακολουθούν να ισχύουν μόνο λίγοι περιορισμοί, θα είναι μία από τις λίγες χώρες παγκοσμίως των οποίων οι κάτοικοι θα μπορέσουν να γιορτάσουν την έλευση του νέου έτους ζωντανά.
Στο Ντουμπάι χιλιάδες άνθρωποι αναμένεται να παρακολουθήσουν ένα θέαμα με πυροτεχνήματα και λέιζερ στο Μπουρτζ Χαλίφα, τον υψηλότερο πύργο στον κόσμο, παρά την πανδημία. Όλοι όσοι βρεθούν εκεί θα πρέπει να φορούν μάσκα και να εγγραφούν χρησιμοποιώντας κωδικό QR.
Στη Βηρυτό, η οποία παραμένει υπό το σοκ της τεράστιας έκρηξης της 4ης Αυγούστου που προκάλεσε ανυπολόγιστες ζημιές στην πόλη, οι αρχές χαλάρωσαν τα μέτρα. Η απαγόρευση κυκλοφορίας θα ισχύει μετά τις 3 το πρωί. Μπαρ, εστιατόρια και νυχτερινά κέντρα άνοιξαν ξανά και έχουν προγραμματίσει μεγάλες γιορτές για την πρωτοχρονιά.
Φωτογραφίες και βίντεο που έχουν αναρτηθεί σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης και δείχνουν εστιατόρια και κλαμπ γεμάτα, οδήγησαν τις αρχές του Λιβάνου να εξετάζουν το ενδεχόμενο επιβολής νέου lockdown μετά την πρωτοχρονιά.
Στη Βραζιλία, τη χώρα με τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό νεκρών λόγω της covid-19, οι γιατροί φοβούνται ένα νέο κύμα της επιδημίας. Στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορούν βίντεο που δείχνουν ανθρώπους να γιορτάζουν χωρίς μάσκες, ενώ η τηλεόραση έχει μεταδώσει εικόνες από αστυνομικούς να κλείνουν μπαρ γεμάτα ανθρώπους.
Στη σκιά της πανδημίας του covid 19, ας ευχηθούμε μια καινούργια χρονιά που θα απαλλάξει τον πλανήτη από αρκετά δεινα που ο παλιός ο χρόνος έφερε...
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ 2021!
Στις πιο κάτω γραμμές ακολουθούν ιστορίες. Δέκα ιστορίες για καθένα από τα πιο κάτω υπέροχα τραγούδια του...
Ο Θάνος Μικρούτσικος ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία στη μουσική στη δεκαετία του ’60, με τον δίσκο «Πολιτικά Τραγούδια». Μελοποίησε ποίηση, παραμύθια, υπηρέτησε το θέατρο, τον κινηματογράφο και συνέθεσε όλες αυτές τις μουσικές που θέλουμε να ευχόμαστε πως θα συντροφεύουν πολλές από τις επόμενες γενιές, για το καλό τους και μόνο. Αυτή είναι άλλωστε και η αποστολή του ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει το News 247 για τον Θάνο Μικρούτσικο, ακριβώς έναν χρόνο αφού ο Θάνος επέλεξε τραβήξει για τις πιο μακρινές γραμμές των οριζόντων, πώς αλλιώς, χορεύοντας πάνω στο φτερό του καρχαρία.
Πάνω από 50 χρόνια έγραφε μουσική για ό,τι τον καίει. Χιλιάδες πράγματα, τραγούδια, όπερες, ορατόρια. Πάντα με τον χαρακτηριστικό, υπέροχο και δικαιωματικό του στόμφο. Πλέοντας στη λυρική του «θάλασσα» κάνουμε στάση σε 10 «φάρους» που ορθώνονται αέναα ολόφωτοι στην καλλιτεχνική διαδρομή που φέρει τ’ όνομά του.
Το 1975 ο Θάνος Μικρούτσικος κάνει επίσημη πρώτη στη δισκογραφία με τα Πολιτικά Τραγούδια μελοποιώντας Ναζίμ Χικμέτ και Βολφ Μπίρμαν. Δίσκος θεμελιώδης και αντιπροσωπευτικός της «ποιητικής» όσο και στρατευμένης πορείας που θα ακολουθούσε στα επόμενα χρόνια. Παράλληλα είναι η απαρχή της μακράς συνεργασίας του με τη Μαρία Δημητριάδη. «Η Δημητριάδη κουβάλαγε στη φωνή της τη δραματική συγκυρία της εποχή της» θα πει αργότερα για τη βασική του ερμηνεύτρια. Ο Μικρούτσικος από τα Πολιτικά Τραγούδια θα κρατήσει για τον εαυτό του τη Μπαλάντα για τους Ασφαλίτες ως το μόνο κομμάτι του άλμπουμ που θα είχε τη δική του φωνή. Κάποια από τα τραγούδια, όπως το «Η Πιο Όμορφη Θάλασσα», το «Αν η μισή μου καρδιά» και το «Τους Έχω Βαρεθεί» είχαν αποκλειστεί από τα κρατικά ραδιόφωνα στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης.
Αυτό που δεν γνωρίζουν λοιπόν πολλοί είναι ότι η πρωτόλεια ηχογράφηση που «είχε» Θάνο Μικρούτσικο ήταν ένα 45άρι με μελοποιημένα ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη και τη φωνή της Βάσως Μεσηνέζη στα 1969. Ο ίδιος είχε γράψει νότες για το «Ένα Σπιτάκι Απόμερο» και τη «Μυγδαλιά». Όπως αναφέρει ο συνθέτης στη βιογραφία του Οδυσσέα Ιωάννου, «Ο Θάνος κι ο Μικρούτσικος» (2011), το δυσεύρετο αυτό δισκάκι έγινε χωρίς να έχει υπογράψει ο ίδιος συμβόλαιο με την δισκογραφική εταιρεία. Ο ήχος δεν θυμίζει σε τίποτα το μετέπειτα γνώριμο βιμπράτο του συνθέτη.
Ο Ντικ (1976)Ο Μικρούτσικος μελοποίησε πρώτη φορά Ρίτσο στα μισά της δεκαετίας του 70′- ή τουλάχιστον τότε έφθασε σε μας η ριζοσπαστική «Καντάτα για τη Μακρόνησο- Σπουδή σε Ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι», ένα από τα πιο πρωτοποριακά δείγματα της ελληνικής δισκογραφίας. Μετά τη δραματική «Εισαγωγή» έπεται σύντομα αλλά καίρια «Ο Ντικ», με ερμηνευτές τη Μαρία Δημητριάδη και τον Σάκη Μπουλά. Ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε τα ποιήματα το 1949 όσο ήταν εξόριστος στη Μακρόνησο. Κατόπιν αυτά κατάφεραν να φυλαχθούν με τη βοήθεια συνεξοριστών του, οι οποίοι τα έθαψαν στο χώμα μέσα σε μπουκάλια. Από εκεί τα διέσωσε ο Μάνος Κατράκης, πριν μεταφερθεί στον Αη Στράτη. Όπως είχε πει ο Μικρούτσικος σε συνέντευξή του, πρώτος ακροατής του δίσκου ήταν ο ίδιος ο Ρίτσος: «Μου κρατούσε το χέρι κι έμεινε αμίλητος μετά το τέλος του έργου. Με φίλησε στο μέτωπο κι άναψε τσιγάρο. Οταν έφυγα από το σπίτι του – δεν ντρέπομαι να το πω – έβαλα τα κλάματα».
Ο Θάνος Μικρούτσικος, ο άνθρωπος που μεσολάβησε στη βαθιά γνωριμία μας με τον Νίκο Καββαδία, ήταν 5 ετών όταν ο πατέρας του του διάβασε τη Μαραμπού. Παρ’ όλα αυτά, το πρώτο δικό του ποίημα που έκανε τραγούδι ήταν από τη συλλογή «Το Πούσι». Το «Kuro Siwo» άνοιξε έναν ορίζοντα στον οποίο οι 2 καλλιτέχνες ταυτίζονται επαναλαμβανόμενα από το κοινό. Ο «Σταυρός του Νότου»- ο οποίος παρεμπιπτόντως δεν αποτελεί όνομα κάποιας συλλογής του πιο ξακουστού «Ποιητή της Θάλασσας», αλλά μόνο το όνομα αυτού του εμβληματικού δίσκου, αποτελεί έργο ζωής για τον συνθέτη, με πολιτική τοποθέτηση που δεν έχει επισημανθεί όσο ίσως θα έπρεπε και σίγουρα το πιο διαχρονικό του Μικρούτσικου, αφού κάθε γενιά καταφέρνει να βρίσκει το δικό της σημείο αναφοράς. Ερμηνευτής, ένας ακόμα χαρακτηριστικός ραψωδός του Θάνου Μικρούτσικου, ο «δωρικός» Γιάννης Κούτρας.
Το ιδιαίτερο με αυτό εδώ το κομμάτι, η πρώτη εκτέλεση του οποίου εντοπίζεται στον δίσκο «Η Αγάπη Είναι Ζάλη» της Χαρούλας Αλεξίου, είναι πως ο Μικρούτσικος- ίσως- κάθε φορά που καθόταν στο πιάνο ενώπιόν μας έπαιζε και μία διαφορετική αυτοσχεδιαστική εισαγωγή. Δεν είναι υπερβολή να πεις πως έχουν ακουστεί χιλιάδες παραλλαγές. Η σχέση του Θάνου με τον Καββαδία ήταν διαρκώς εξελισσόμενη.
Δώδεκα χρόνια μετά τον Σταυρό του Νότου, ο Μικρούτσικος καταπιάνεται ξανά με τον Ποιητή του δημιουργώντας τις «Γραμμές των Οριζόντων». Όχι συμπληρωματικά, ούτε ανανεωτικά. Στις «Γραμμές των Οριζόντων» αποτυπώνεται πιο ολοκληρωμένα η βαθιά τρυφερή σχέση του συνθέτη με την ποίηση του Καββαδία.
Από τα μέσα του ’80 κι έπειτα ο Θάνος συνεργάστηκε με τη Χαρούλα αρκετές φορές- άλλωστε μην ξεχνάς πως «Η Αγάπη είναι Ζάλη», και πράγματι, «Κρατάει Χρόνια Αυτή η Κολώνια»… Αλλά η «Μικρή μου Μοβ Βεντάλια» κατείχαν μία ιδιαίτερη θέση μέσα στην καρδιά του συνθέτη, κι αυτό γιατί οι στίχοι ανήκουν στον αδερφό του, τον Αντρέα.
Η πρώτη εκτέλεση του περίφημου Γουίλι του Καββαδία ανήκει φυσικά στον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Ωστόσο μία ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην υπέροχη reggae επανεκτέλεση του Βλάσση Μπονάτσου, όπως αυτή καταχωρήθηκε στον δίσκο Γενικά. «Στο άλμπουμ αυτό είχε παίξει ο Ουρμπάνιακ, ένα από τα 2-3 καλύτερα τζαζ βιολιά στον κόσμο» είχε επισημάνει σχετικά ο Θάνος.
Τα περίτεχνα λόγια του Άλκη Αλκαίου σ’ ένα τα πιο αγαπητά, σύγχρονα τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου. Η λυρική Πιρόγα, συγκαταλέχθηκε στο playlist του «Εμπάργκο» του Μανόλη Μητσιά κι έκτοτε μετρά 10 επίσημες επανεκτελέσεις. Ένα κομμάτι διαμάντι.
Κι όμως, οι στίχοι της Ρόζας ήταν ξεχασμένοι για χρόνια μέσα σ’ ένα συρτάρι και ως τραγούδι, εξαιτίας μιας πρώτης, κακής ηχογράφησης κατά τον δειγματισμό του είχε απορριφθεί διάφορους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και η Αλεξίου. Ο μύθος λέει πως ο Άλκης Αλκαίος είχε γράψει τη «Ρόζα» γύρω στο 1976, δηλαδή περίπου 20 χρόνια προτού περάσει στην αιωνιότητα με το φωνητικό περίβλημα του Δημήτρη Μητροπάνου, ο οποίος το άκουσε εντελώς τυχαία με τον φίλο και παραγωγό του, Ηλία Μπενέτο, στο σπίτι του Μικρούτσικου.
Ο καλλιτέχνης με καταγωγή από το Μίσιγκαν των ΗΠΑ, Haddon Sundblom, δημιούργησε τη φιγούρα του Άη Βασίλη το 1931 για λογαριασμό της Coca-Cola και πιο συγκεκριμένα για την καμπάνια «Thirst Knows No Season». Η έμπνευση ήρθε από ένα ποίημα του Clement C. Moore από το μακρινό 1822, με τίτλο «Μια επίσκεψη του Αγίου Νικολάου». Προηγουμένως, η αντίληψη του κόσμου σχετικά με τον Άγιο Βασίλη και την πιθανή του μορφή ήταν πιο κοντά σε αυτή ενός επισκόπου, ενός καλοσυνάτου ξωτικού ή τρολλ, ακόμα και ενός άντρα με χαρακτηριστικά που παρέπεμπαν στο Διογένη. Ωστσόσο, η πρώτη οπτικοποιημένη εκδοχή του Άγιου Βασίλη πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper's Weekly» το 1863 από τον Τόμας Ναστ, ο οποίος θεωρείται ο αμερικανός πατέρας του καρτούν.
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο Άι Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια, αλλά πέθανε φτωχός, έχοντας σπαταλήσει όλη την περιουσία του για τη φροντίδα των άλλων.
Ενώ ακόμα ζούσε ακόμη, τον ονόμασαν «Μέγα» για την πίστη, τη σοφία, τη φιλανθρωπία και τη γενναιοδωρία του. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Μητροπολίτης Καισάρειας, εκτός από το ότι αγωνίστηκε για έναν καλύτερο κόσμο και μερίμνησε να χτιστούν νοσοκομεία, φτωχοκομεία και ορφανοτροφεία, ενώ φρόντιζε πάντα όσους είχαν την ανάγκη του και καθιέρωσε την διανομή αγαθών τροφίμων, ρούχων, χρημάτων και κάθε είδους βοήθειας σε φτωχές οικογένειες απόρων. Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε στης 31 Δεκεμβρίου του 378. Τη 1 Ιανουαρίου του 379, ημέρα της κηδείας του, διατηρούμενη στη παράδοση, θεωρήθηκε απ΄ όλους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά.
Στη Δύση το πρόσωπο του Santa Claus έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη σημερινή φιγούρα του Santa Claus με όλα τα χαρακτηριστικά του.
Γεννήθηκε στο Ντεμρέ της σημερινής Νότιας Τουρκίας και η ιστορία ξεκινάει τον 4ο αιώνα, όταν η περιοχή ήταν γνωστή ως Μύρα της Λυκίας. Ο Νικόλαος ήταν Επίσκοπος Μύρων, γνωστός και αγαπητός για τις καλές του πράξεις. Ιστορίες για την καλοσύνη του Νικολάου εξαπλώθηκαν μετά τον θάνατό του. ήταν μάλιστα τόσο αγαπητός που τα οστά του εκλάπησαν από τα Μύρα το 1087 και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία για να μην πέσουν στα χέρια των τούρκων εισβολέων. Στην ορθόδοξη παράδοση έγινε ο προστάτης άγιος των παιδιών και των ναυτικών.
Η ιστορία του Αγίου Νικολάου άρχισε σιγά σιγά να ταξιδεύει σε ολόκληρη την Ευρώπη. Παρά την απαγόρευση αναγνώρισης αγίων που επέβαλλε ο προτεσταντισμός, επέζησε με το όνομα Σίντερ Κλάας, ο οποίος την ημέρα της εορτής του, στις 6 Δεκεμβρίου, παριστάνεται με ιερατική στολή και επισκοπική ράβδο να μοιράζει δώρα στα παιδιά. Πρόκειται πιθανότατα για την πιο καθαρή μορφή του Αγίου Νικολάου που έχει μείνει σήμερα.
Οι Ολλανδοί άποικοι μετέφεραν τον μύθο του στον Νέο Κόσμο. Με την πάροδο των χρόνων, ο «Ολλανδός» Sinterklaas, μετονομάστηκε σε Santa Claus. Η πρώτη καταγραφή του ολλανδικού μύθου έγινε το 1809, από τον συγγραφέα Ουάσιγκτον Ίρβινγκ, που μιλούσε για την άφιξη ενός Αγίου πάνω σε άλογο την παραμονή της γιορτής του Αγίου Νικολάο.
Λίγο αργότερα, το 1823, δημοσιεύτηκε το ποίημα «A Visit from St. Nicholas»(Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο). Η οπτικοποιημένη εκδοχή πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper's Weekly» το 1863 από τον Τόμας Ναστ, ο οποίος θεωρείται ο αμερικανός πατέρας του καρτούν, ενώ εγινε γνωστός και από το παιδικό βιβλίο «The Life and Adventures of Santa Claus» του 1902.
Η σημερινή εικόνα που έχουμε για τον Άγιο Βασίλη είναι επί της ουσίας ένα συνονθύλευμα όλων των παραπάνω παραδόσεων. Είναι ο Άγιος Βασίλης εξ Αμερικής, παχουλός, λευκός και μεγάλος σε ηλικία, ντυμένος στα κόκκινα. Οι αμερικανικές οικογένειες τον αντιλαμβάνονται όμως, όχι σαν σύμβολο ή θεϊκή υπόσταση, αλλά σαν διακοσμητικό στοιχείο, σύμφωνα δηλαδή με τις επιταγές του μάρκετινγκ. Η επιτυχία της Coca-Cola έγκειται στο γεγονός ότι κατάφερε να γίνει η πρώτη εταιρία που δημιούργησε ένα μέσο να πουλήσει το προϊόν της, το οποίο οι καταναλωτές οικειοποιήθηκαν σαν μέσο για να γιορτάσουν την πιο εμπορική γιορτή της χρονιάς. Πάντως όπως και να τον δούμε ο Άγιος Βασίλης θα κατέχει πάντα ξεχωριστή θέση στην καρδιά όλων μας, αφού έχει χαράξει ανεξίτηλα τα παιδικά μας χρόνια με τις πιο ωραίες αναμνήσεις.
πηγή: tvxs..gr
Είναι αναμφισβήτητο ότι η ανθρωπότητα ζει αυτό τον καιρό σε μια σκοτεινή περίοδο της ιστορίας της. Ένας φονικός ιός φέρνει παντού το φόβο και τον όλεθρο, τοπικοί πόλεμοι ξεσπούν σε ένα η το άλλο σημείο του πλανήτη, n οικονομική κρίση απειλεί ένα μεγάλου μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή δείχνει ήδη το σκοτεινό μέλλον που μας περιμένει, αν δεν γίνομε σοφότεροι.
Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη για τον αναγνώστη μια δραματική αποκάλυψη της επιστήμης: Ότι «σκοτεινό» είναι και το ίδιο το Σύμπαν! Πράγματι. Σε όλη του την έκταση κυριαρχεί μια αθέατη, σκοτεινή ύλη, που είναι αδύνατον να αντιληφθούμε με τα μάτια η τα τηλεσκόπια μας. Ως να μην έφθανε αυτό, μια σκοτεινή ενέργεια, με άγνωστη προέλευση η φύση, δεσπόζει στο Σύμπαν, και προκαλεί απρόσμενα φαινόμενα.
Ας περιορισθούμε όμως, προς το παρόν τουλάχιστον, στην σκοτεινή ύλη. Η ύπαρξη της αποτελούσε από παληά μια υποψία των επιστημόνων, τα τελευταία όμως χρόνια ενισχύθηκε από νέες παρατηρήσεις και ευρήματα. Η σκοτεινή ύλη, που δεν εκπέμπει, ούτε απορροφά φως απαντάται σε κάθε γωνιά του Σύμπαντος. Φαίνεται ωστόσο ότι έχει μεγαλύτερη πυκνότητα στο εσωτερικό των γαλαξιών. Γύρω από τους γαλαξίες σχηματίζει ένα δακτύλιο, μια “άλω” σκοτεινής ύλης, που εκτείνεται σε μεγάλες αποστάσεις,
Δεν είναι πάντως εύκολο να προσαρμοσθεί κανείς σε αυτή την νέα, συμπαντική πραγματικότητα. Αρκει να σημειωθεί ότι η γνωστή μας ορατή ύλη -τα δισεκατομμύρια των γαλαξιών, οι πλανήτες και τα νεφελώματα, οι κομήτες και οι αστεροειδείς, η μεσοαστρική σκόνη – αντιστοιχούν σε ένα μικρό μόνον ποσοστό της συνολικής μάζας του Σύμπαντος. Το ποσοστό αυτό, μόλις και μετά βίας προσεγγίζει το 15%! Το υπόλοιπο, τρομακτικό ποσοστό, που φθάνει περίπου στο 85%, συντίθεται από την μυστηριώδη, αλλά και πανταχού παρούσα σκοτεινή ύλη.
Εδώ βέβαια ανακύπτει ένα κύριο ερώτημα. Αφού είναι αθέατη ακόμα και από τα ισχυρότερα διαστημικά μας τηλεσκόπια, πως είμαστε βέβαιοι για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης; Η απάντηση είναι απλή: Επειδή εξασκεί βαρυτικές δυνάμεις στον γύρω της χώρο, που επηρρεάζουν την κίνηση των άστρων και των γαλαξιών. ‘Ετσι, η ταχύτητα περιφοράς ενός άστρου -όπως είναι για παράδειγμα ο Ήλιος μας- γύρω από το κέντρο του Γαλαξία είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από όση υπολογίζεται, αν ληφθεί υπόψει μόνον η βαρυτική έλξη, που ασκεί η γνωστή μας, ορατή ύλη. Κάποια λοιπόν πρόσθετη δύναμη, που οφείλεται προφανώς στην σκοτεινή ύλη, φαίνεται να δρά παράλληλα. Ακόμα και οι γαλαξίες ενός σμήνους, ενώ έπρεπε να αποδράσουν και να παραμείνουν χώρια και αγαπημένοι, συγκρατώνται σε μια σταθερή δομή χάρις στην σκοτεινή ύλη.
Η ΓΑΛΑΞΙΑΚΗ ΣΥΣΤΑΔΑ ΤΗΣ ΣΦΑΙΡΑΣ
Αποτελείται
από δυο γαλαξιακά σμήνη που συγκρούονται. Η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης
αποδεικνύεται από την εντυπωσιακή καμπύλωση του φωτός, όπως προβλέπει η
Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν.
Χαρακτηριστικά είναι όσα συμβαίνουν στην «Κόμη της Βερενίκης»,
έναν αστερισμό που έχει δεσμούς ακατάλυτους με τον υπογράφοντα. Στην
περιοχή του εντοπίζεται ένα εντυπωσιακό σμήνος από εκατοντάδες γαλαξίες,
που έπρεπε προ πολλού να έχει διαλυθεί λόγω της ταχύτητας των γαλαξιών.
Ευτυχώς, και προς αγαλλίαση του υπογράφοντος, κάποια μορφή σκοτεινής
ύλης, φαίνεται να υπάρχει σε όλη την έκταση του σμήνους, και είναι αυτή
που συγκρατεί βαρυτικά την δομή του.
Με αυτές αλλά και πολλές άλλες παρατηρήσεις, λίγοι αστροφυσικοί αμφιβάλλουν σήμερα για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης. Διαφορετικές όμως είναι οι θεωρίες, που διατυπώνονται για την υφή η την ταυτότητα της. Μια επιστημονική άποψη που έχει όμως μικρή αποδοχή, θεωρεί ότι την σκοτεινή ύλη συνιστούν πλανήτες, υπερμεγέθεις μαύρες οπές, ακόμα και νάνοι αστέρες. Δεν διαφέρει δηλαδή και πολύ η σύσταση της από την συνηθισμένη ύλη, όπως την γνωρίζομε.
Μια άλλη άποψη στρέφει την προσοχή της στα φαντασματικά νετρίνα, που αφθονούν στο Σύμπαν, και διαπερνούν ανεμπόδιστα πλανήτες και άστρα – αλλά και εμάς τους ίδιους. Τα νετρίνα έχουν όμως απειροελάχιστη μάζα, και το συνολικό τους άθροισμα λίγο μπορεί να συμβάλλει στις μεγάλες ποσότητες της σκοτεινής ύλης, που απλώνονται στο Σύμπαν.
Περισσότερες πάντως ελπίδες για την ερμηνεία της σκοτεινής ύλης, συγκεντρώνει η πιθανή ύπαρξη εξωτικών, αγνώστων προς το παρόν σωματιδίων. Η θεωρία υποθέτει ότι τα εξωτικά αυτά σωματίδια αφθονούσαν στο αρχέγονο συμπαντικό ρευστό, που ακολούθησε την δημιουργία του Σύμπαντος από μια αδιανόητη, Μεγάλη Έκρηξη. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ τα σωματίδια αυτά αναζητώνται με επιμονή στους γήινους επιταχυντές, που παράγουν συνθήκες ανάλογες με την Μεγάλη Έκρηξη, δεν έχουν δώσει κανένα σήμα της παρουσίας τους. Δεν αποκλείεται λοιπόν να αποτελούν απλώς ένα ευσεβή πόθο των επιστημόνων.
Είναι χαρακτηριστική η απόγνωση, που εκφράζει ένας από πρωτοπόρους στην σχετική έρευνα: «Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή,» σχολιάζει «πείθομαι ότι η σκοτεινή ύλη είναι πλανητικής μορφής. Την Τρίτη, την Πέμπτη και το Σάββατο, θεωρώ ότι αποτελείται από ασυνήθιστα σωματίδια, που επιβίωσαν από την Μεγάλη Έκρηξη.Όσο για την Κυριακή, απλώς φοβούμαι ότι δεν καταλαβαίνω την βαρύτητα.»
Αυταπάτες, λοιπόν, δεν χωρούν. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι παρατηρήσεις των επιστημόνων έφεραν στο φως μια απίστευτη, όσο και συγκλονιστική αλήθεια: το Σύμπαν, που βλέπομε, είναι μικρό μόνον μέρος του πραγματικού. Μια αόρατη, σκοτεινή ύλη κυριαρχεί στην απέραντη του έκταση. Έτσι ο υπέρλαμπρος κόσμος των άστρων, που ύμνησαν οι πολιτισμοί και οι ψυχές μας, μοιάζει να υποτάσσεται σε μια ύπουλη, σκοτεινή πραγματικότητα. Είναι ως το ίδιο το Σύμπαν να θέλει να συμβαδίσει με την σκοτεινή μας εποχή, που λυγίζει και ταπεινώνει τις βεβαιότητες και τα όνειρα μας.
Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά. Την δομή και τα χαρακτηριστικά του Σύμπαντος δεν μπορούμε να επηρεάσουμε. Η μόνη μας ελπίδα παραμένει η καλύτερη τους κατανόηση. Η ίδια όμως η ανθρώπινη ζωή, είναι ανάγκη να αποκτήσει το βαθύτερο της νόημα. Αποτελεί λοιπόν και δικό μας χρέος να επικρατήσουν όσο γίνεται η αλληλεγγύη και ο σεβασμός στον άλλο, η δικαιοσύνη και οι αξίες του πολιτισμού, η έγνοια για το περιβάλλον. Ίσως τότε πολλά από τα μυστήρια του Σύμπαντος να παραμένουν άλυτα, την πορεία όμως της ανθρωπότητας θα συνοδεύουν πιό ευδιάκριτες και φωτεινές προοπτικές.
Ο ΓΑΛΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ
Είναι
ο πλησιέστερος σε μας γαλαξίας. Χαρις στην ύπαρξη της σκοτεινής ύλης,
που υπολογίζεται να είναι επτά φορές μεγαλύτερη από την συνηθισμένη, τα
εξωτερικά άστρα του γαλαξία περιστρέφονται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα
από την αναμενόμενη.
Το ρολόι της πόλης έδειχνε δυο και τριαντατέσσερα λεπτά, και το ημερολόγιο 13 Δεκεμβρίου 1943, όταν στον λόφο Καπή πάνω από τα Καλάβρυτα ήχησε το πρώτο από τα τρία μυδραλιοβόλα. Όταν και τα τρία έπαψαν, 700 άτομα - σχεδόν όλος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης - είχαν εκτελεσθεί. Οι Καλαβρυτινοί δεν είχαν γεννηθεί για να γίνουν ήρωες, η άδικη θυσία τους όμως στο βωμό του ναζισμού που έβαψε την πορεία προς την Απελευθέρωση με αίμα, τους κατέστησε ήρωες.
Η περιοχή των Καλαβρύτων και της Αιγιαλείας είχε αναπτύξει ισχυρή αντιστασιακή δράση, ήδη από τις αρχές του 1943. Ο
γερμανικός στρατός της Βέρμαχτ άρχισε να ανησυχεί για το επαναστατικό
κλίμα, το οποίο ενδυναμωνόταν συνεχώς και θέλησε να το περιορίσει με μια
οργανωμένη εκκαθαριστική επιχείρηση που θα περιλάμβανε βομβαρδισμούς,
πυρπολήσεις και εκτελέσεις.
Στη Μάχη της Κερπινής στις 17 Οκτωβρίου 1943, η νίκη των ανταρτών ήταν μεγάλη. Είχαν καταφέρει να αιχμαλωτίσουν 80 περίπου Γερμανούς στρατιώτες εκτελώντας τους. Αυτή ήταν και η αφορμή...
Τα γερμανικά στρατεύματα ξεκίνησαν από τρεις ελληνικές πόλεις, την
Τρίπολη, το Αίγιο και την Πάτρα, με τελική κατεύθυνση τα Καλάβρυτα,
καίγοντας, λεηλατώντας και καταστρέφοντας ολοκληρωτικά τα γειτονικά χωριά που συναντούσαν στο δρόμο τους.
Ρογοί, Κερπινή, Ζαχλωρού, Σούβαρδο, Βραχνί, Κάλανο, Βλασία, Μάνεσι
Σαραδί, Μάζι, κ.ά., καθώς και η Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και Μονή
Ομπλού νότια της Πάτρας, τυλίχθηκαν στις φλόγες και μέτρησαν νεκρούς.
Στις 9 Δεκεμβρίου 1943, οι Γερμανοί μπήκαν στα Καλάβρυτα. Πολλοί
κάτοικοι των Καλαβρύτων, είχαν εγκαταλείψει το χωριό από το φόβο για τα
αντίποινα. Οι Γερμανοί όμως κάλεσαν τους Καλαβρυτινούς να επιστρέψουν,
με την διαβεβαίωση ότι δεν θα πειραχτεί κανείς. Μάλιστα, ο Γερμανός
Διοικητής Ebersberger έδωσε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής για να
κατευνάσει τους ανήσυχους και φοβισμένους κατοίκους. Αφού προχώρησαν
αρχικά στην πυρπόληση των σπιτιών που ανήκαν σε αντάρτες και στην
αναζήτηση των Γερμανών τραυματιών της μάχης της Κερπινής, στις 12
Δεκεμβρίου ετοίμαζαν την αναχώρησή τους.
Στις 13 Δεκεμβρίου όμως, νωρίς το πρωί, κατέφθασε στην κωμόπολη δύναμη του τακτικού γερμανικού στρατού. Οι
καμπάνες της κεντρικής Εκκλησίας ήχησαν και οι Γερμανοί αξιωματικοί
διέταξαν όλους τους κατοίκους να συγκεντρωθούν στο δημοτικό σχολείο της
κωμόπολης, έχοντας μαζί τους μία κουβέρτα και τρόφιμα μιας ημέρας.
Στα σκαλοπάτια του σχολείου έγινε
ο διαχωρισμός με τα γυναικόπαιδα να παραμένουν στο σχολείο, ενώ όλος ο
ανδρικός πληθυσμός ηλικίας άνω των 14 χρονών οδηγήθηκε σε φάλαγγες στην
κοντινή Ράχη του Καπή (στο «χωράφι του Καπή»). Το χωράφι αυτό
ήταν μια επικλινής τοποθεσία σε σχήμα αμφιθεάτρου από το οποίο κανείς
δεν μπορούσε να γλιτώσει, ενώ παράλληλα είχε πλήρη θέα της πυρπόλησης
και καταστροφής των περιουσιών και των σπιτιών του χωριού.
Λίγες ώρες αργότερα, ριπές πολυβόλων έριχναν στο έδαφος τα σώματα των άτυχων Καλαβρυτινών.
Την ώρα που οι άντρες έπεφταν νεκροί, τα γυναικόπαιδα παγιδεύτηκαν στο
δημοτικό σχολείο, το οποίο είχε τυλιχτεί στις φλόγες. Ο καπνός που
έπνιγε την ατμόσφαιρα τους έδωσε τη δύναμη να σπάσουν την πόρτα και να
ξεχυθούν στα αιματοκυλισμένα Καλάβρυτα...
Αν και πέρασαν 77 χρόνια, ποτέ δεν ξέχασαν.
Από τους υπεύθυνους αξιωματικούς που διέταξαν τη σφαγή, μόνο ο Φέλμυ καταδικάστηκε στην Νυρεμβέργη,
στην λεγόμενη δίκη των στρατηγών της ΝΑ Ευρώπης, και εξέτισε τρία
χρόνια στην φυλακή για μια πράξη που δεν διέταξε και δεν γνώριζε, είχε
όμως διατάξει γενικώς παρόμοια «μέτρα εξιλασμού». Ο Λε Σουίρ πέθανε
αιχμάλωτος των Σοβιετικών το 1955 και κηδεύτηκε στην γενέτειρά του στην
Βαυαρία με πλήρεις στρατιωτικές τιμές. Ο Εμπερσμπέργκερ πέθανε στο
Ανατολικό Μέτωπο. Ο Ακαμπχούμπερ πέθανε στην Αυστρία το 1972 σε ηλικία
67 ετών. Ο Νταίνερτ πέθανε στην Αυστρία το 1979 σε ηλικία 64 ετών.
Κανείς τους δεν λογοδότησε ενώπιον της Δικαιοσύνης...
Πηγή: tvxs.gr
Απο το Μουσείο του Καλαβυτινού Ολοκαυτώματος και τη Μηχανή του Χρόνου το παρακάτω φιλμ που μεταφέρει ανάγλυφα τα γεγονότα της εποχής...
Οι μέρες του lockdown είναι μια καλή ευκαιρία να διαβάσουμε ξανά τους κλασικούς.
Με αφορμή την πρόσφατη επέτειο του θανάτου του Τολστόι αναζητήσαμε ξανά την «Άννα Καρένινα» και ξαναθυμηθήκαμε για ποιο λόγο ο Ρώσος συγγραφέας παραμένει αξεπέραστος ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής και απαράμιλλος στιλίστας της γραφής.
To μυθιστόρημα του Τολστόι δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στο περιοδικό «Ρούσκιι Βέστνικ» μεταξύ 1873 και 1877, ενώ εκδόθηκε για πρώτη φορά σε μορφή βιβλίου το 1878. Μαζί με το «Πόλεμος και ειρήνη» θεωρούνται τα κορυφαία έργα του. Θέμα του η ιστορία της Άννας Καρένινα μιας όμορφης νεαρής παντρεμένης γυναίκας της υψηλής κοινωνίας η οποία στην προσπάθειά της να δραπετεύσει από τη μονότονη ζωή της βρίσκει τον έρωτα στην αγκαλιά ενός νεαρού αξιωματικού. Η σχέση τους γίνεται αντικείμενο σχολιασμού από τον κοινωνικό περίγυρο, με αποτέλεσμα να γίνει γνωστή και στον σύζυγο της, ο οποίος δοκιμάζει τα πάντα προκειμένου να αποκαταστήσει τη χαμένη του αξιοπρέπεια. Η ηρωίδα αντιμέτωπη με το αναπόδραστο της μοίρας της οδηγείται σε τραγικό τέλος.
Όταν ο Ντοστογιέφσκι διάβασε το μυθιστόρημα του Τολστόι το χαρακτήρισε «τέλειο καλλιτεχνικό έργο» τονίζοντας ότι κανένα ευρωπαϊκό έργο μυθοπλασίας της εποχής δεν μπορούσε να φτάσει στο επίπεδό του. Αυτό που κάνει την «Άννα Καρένινα» να ξεχωρίζει μέχρι σήμερα είναι ότι αποτελεί μια σπαρακτική ερωτική τραγωδία ενώ ταυτόχρονα είναι ένα μωσαϊκό της ρωσικής κοινωνίας της εποχής. Ο Τολστόι βάζει στο μεγεθυντικό φακό την κίβδηλη ηθική της αριστοκρατίας, ενώ με κάθε ευκαιρία δηλώνει την προτίμησή του στον τρόπο ζωής της επαρχίας τον οποίο θεωρεί ειλικρινή και κοντά στην ανθρώπινη φύση σε αντίθεση με τη ζωή στην πόλη, την οποία αντιλαμβάνεται σαν τεχνητό, στατικό μέρος που προκαλεί ψυχική δυσφορία.
Όπως αναφέρει ο Τζέιμς Μικ στον «Guardian»: «Είναι σαν να μην πιστεύει ότι οι πόλεις είναι μόνιμες, σαν να πιστεύει ότι αν τις αγνοήσει, θα φύγουν». Ο Τολστόι όπως συμβαίνει με όλους τους σπουδαίους μυθιστοριογράφους έχει την ικανότητα να συστήνει χαρακτήρες τους οποίους αναγνωρίζει ως οικείους ένα ευρύ κοινό διαφορετικής κουλτούρας, κοινωνικής τάξης και γενιάς. Γι’ αυτό το έργο του παραμένει επίκαιρο μέχρι σήμερα.
Η «Άννα Καρένινα» έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά σε αρκετές εκδόσεις. Αυτές που ξεχωρίζουν είναι της Άγρας (σε μετάφραση Άρη Αλεξάνδρου) και του Γκοβόστη (σε μετάφραση Κοραλίας Μακρή).
Πηγή: documentonews.gr
Φτάσαμε ασθμαίνοντας, ίσως από τη μάσκα που συνέχεια φοράμε, και στον Δεκέμβρη, τον τελευταίο μήνα του χρόνου που τόσα μας είχε φυλαγμένα (αρνητικά τα περισσότερα...). Ας ελπίσουμε πως ο κορονοιός θα είναι, με την καινούργια χρονιά, μια δυσάρεστη ανάμνηση...
Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό δέκα, decem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο Decem-ber ήταν ο δέκατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε και ο Δεκέμβρης είναι πλέον δωδέκατος.
Ο Δεκέμβρης λαϊκά λέγεται και Γιορτινός -και όχι άδικα: είναι ο μήνας με τις πολλές γιορτές, ξεκινώντας από τα Νικολοβάρβαρα (4-6 Δεκεμβρίου) και καταλήγοντας στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά -και ενδιάμεσα έχουμε επίσης την Άννα, τον Σπύρο, τον Λευτέρη, τον Διονύση και την Αναστασία. Να είναι σύμπτωση οι τόσες γιορτές στον σκοτεινότερο μήνα της χρονιάς, όπου η μέρα βρίσκεται στα μικρότερά της;
Όπως διαβάζουμε στο θαυμάσιο sarantakos.wordpress.com, στα τούρκικα, ο Δεκέμβριος λέγεται Aralιk, που θα πει «μεσοδιάστημα». Στα ελληνικά, αραλίκι βέβαια λέγεται η ξεκούραση, και κατά σύμπτωση ή όχι ο Δεκέμβρης είναι μήνας ξεκούρασης για τους περισσότερους αγρότες, αφού είναι ο μήνας που έχει τις λιγότερες αγροτικές δουλειές: τα χωράφια έχουν σπαρεί, τα ζώα μένουν κλεισμένα και τρώνε από τα αποθηκευμένα, η μέρα είναι μικρή και εκ των πραγμάτων δεν έχεις πολύ χρόνο για δουλειές. Έτσι, είναι ο μήνας που οι πιο πολλοί αγρότες ξεκουράζονται, αν και αυτό δεν ισχύει στα μέρη όπου καλλιεργείται η ελιά, αφού εκεί έχουν φούριες: τη συγκομιδή.
Ο Δεκέμβριος είναι από τους μήνες που έχουν δώσει το όνομά τους σε γεγονότα -εννοώ βέβαια τα Δεκεμβριανά, τις συγκρούσεις του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε πρόσφατα και για τα όσα ακολούθησαν τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008 από την οποία φέτος κλείνουν 12 χρόνια.
| Τρ 1 | Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS και γενέσιον Ιωάννου Συκουτρή | |||||||||||||
| Τε 2 | Αντιφώντος του σοφιστού, Μαρίας Καλογεροπούλου της καλλιφώνου και Διονυσίου Σαββόπουλου της νιότης μας | |||||||||||||
| Πε 3 | † Αυγούστου Ρενουάρ και γενέσιον Νίνου Ρότα του μουσουργού | |||||||||||||
| Πα 4 | Ο Θωμάς Έδισον εφευρίσκει τον ηλεκτρικόν λαμπτήρα | |||||||||||||
| Σα 5 | Θεοφίλου Μόζαρτ τελευτή | |||||||||||||
| Κυ 6 | Νικολάου Μύρων και των Διοσκούρων, προστατών των πλοϊζομένων και Αλεξάνδρου Γρηγοροπούλου αναίρεσις | |||||||||||||
| Δε 7 | Των τριών Χαρίτων | |||||||||||||
| Τρ 8 | Δάμωνος και Φιντίου· και Ιωάννου Λένον του πολυκλαύστου αναίρεσις | |||||||||||||
| Τε 9 | Ιωάννου Βοκκακίου και της Ανθρωπίνης Κωμωδίας του | |||||||||||||
| Πε 10 | Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τελευτή Άλκη Αλκαίου του στιχουργού | |||||||||||||
| Πα 11 | Γενέσιον Μαξίμου Γκόρκι | |||||||||||||
| Σα 12 | Διογένους του Κυνός | |||||||||||||
| Κυ 13 | Γαλιλαίου ταπείνωσις και Μέντη Μποσταντζόγλου τελευτή | |||||||||||||
| Δε 14 | Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης | |||||||||||||
| Τρ 15 | Αναξαγόρου του φιλοσόφου | |||||||||||||
| Τε 16 | Τελευτή Κωνσταντίνου Βάρναλη, ποιητού των Μοιραίων | |||||||||||||
| Πε 17 | † Δημητρίου Σαραντάκου του συγγραφέως και Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού | |||||||||||||
| Πα 18 | Του χορού του Ζαλόγγου | |||||||||||||
| Σα 19 | Προμηθέως καθήλωσις επί του Καυκάσου | |||||||||||||
| Κυ 20 | Της εν Επιδαύρω πρώτης Εθνοσυνελεύσεως | |||||||||||||
| Δε 21 | Χειμερινόν ηλιοστάσιον | |||||||||||||
| Τρ 22 | Ησιόδου του Ασκραίου και των Έργων και Ημερών αυτού | |||||||||||||
| Τε 23 | Κρυσταλλοτριόδου της θαυματουργού γενέσιον | |||||||||||||
| Πε 24 | Λουδοβίκου Αραγκόν τελευτή | |||||||||||||
| Πα 25 | Γέννησις Ιησού του Ναζωραίου, Ορφέως και Μίθρα | |||||||||||||
| Σα 26 | † Ερρίκου Σλήμαν του αρχαιολόγου | |||||||||||||
| Κυ 27 | Πινδάρου του Θηβαίου | |||||||||||||
| Δε 28 | Κινηματογράφου γέννησις | |||||||||||||
| Τρ 29 | Γενέσιον Παύλου Καζάλς | |||||||||||||
| Τε 30 | Ίδρυσις Σοβιετικής Ενώσεως | |||||||||||||
| Πε 31 | Εφεύρεσις του τηλεσκοπίου |
Θα προϋπαντήσουμε τον γιορτινό τελευταίο μήνα του χρόνου με τον "Δεκέμβρη" του Ορφέα Περίδη. Με το μυαλό στα παιδιά που μοιράζονται με τους δασκάλους τους τις ανησυχίες και τις ανασφάλειες της εκπαίδευσης από μακριά...
Η συζήτηση για το ποιος είναι ο καλύτερος όλων των εποχών είναι εντελώς λανθασμένη. Ο Μαραντόνα είχε μία διαφορετική πορεία από όλους, είναι πάνω από όλους, γιατί δεν μπορεί να συγκριθεί με κανέναν. Κανένας δεν έχει το ειδικό βάρος για να κάτσει δίπλα του στη ζυγαριά.
Το ποδόσφαιρο στο πρόσωπο του Ντιέγκο Μαραντόνα, ο οποίος έφυγε απ' τη ζωή σε ηλικία 60 ετών, βρήκε τον δικό του θεό, για την ακρίβεια τον δημιούργησε. Έχουν περάσει στην ιστορία του αθλήματος τεράστιοι ποδοσφαιριστές, κανένας όμως δεν έχει επηρεάσει τόσο μαζικά το συναίσθημα του κόσμου, όσο ο Μαραντόνα. Το γεγονός αυτό είναι που θα πρέπει να εξετάσουμε.
Για ποιoν λόγο ο απλός κόσμος ένιωθε και θα νιώθει αιώνια την ανάγκη να λατρεύει τον Ντιέγκο Μαραντόνα, με έναν τρόπο τόσο ιδιαίτερο. Στο πρόσωπο του Μαραντόνα δεν υπήρχε θαυμασμός, ήταν και η ζωή που διάλεξε τέτοια που δεν γινόταν να τον θαυμάσεις, υπήρχε κάτι πολύ πιο δυνατό. Λατρεία. Λες και τα πάθη του έκαναν τον κόσμο να τον αγαπά ακόμα πιο πολύ, δημιουργούσαν την ανάγκη για να δεθεί περισσότερο μαζί του.
Για τον Μαραντόνα έγιναν ντοκιμαντέρ, γράφτηκαν τραγούδια, δημιουργήθηκαν εκκλησιές, προσευχές, έγινε θρησκεία.
ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΣΑΣ
Ασφαλώς τον μύθο του τον γιγάντωσε το γεγονός πως είναι ο μοναδικός ποδοσφαιριστής στην εποχή του αθλήματος που άφησε την αίσθηση πως πήρε τον υπέρτατο τίτλο μόνος του. Δεν είναι αλήθεια, δεν γίνεται να είναι αλήθεια, το ποδόσφαιρο είναι ένα χαοτικό σύνθετο άθλημα, δεν γίνεται κάποιος να κατακτήσει χωρίς βοήθεια την κορυφή και εκείνη η Αργεντινή είχε σπουδαίους παίκτες.
Μοιάζει σε ένα σημείο, σαν την σχέση που έχει αναπτύξει η δική μας γενιά στην Ελλάδα, με τον Νίκο Γκάλη. Όσοι έχουμε ζήσει τον Γκάλη, είναι αδύνατον να τον συγκρίνουμε με κάποιον άλλον αθλητή, παρότι μπορούμε να αναγνωρίζουμε πως σε κάποια κομμάτια κάποιος πιο σύγχρονος είχε μεγαλύτερη πληρότητα.
Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχουν κοινοί παρονομαστές. Ίδια εποχή, κατάκτηση στόχου με Εθνική ομάδα που γέμισε το έθνος χαρά και ακραία συναισθήματα και την αίσθηση που άφηνε ο τρόπος παιχνιδιού τους, στο μόνος μου και όλοι σας.
Ασφαλώς και στις δύο περιπτώσεις υπήρχαν σπουδαίοι συμπαίκτες, όμως όλοι αντιλαμβάνονται πως αν δεν είχαν μαζί τους μία ανώτερη δύναμη, δεν θα μπορούσαν να φθάσουν στην επιτυχία ενός στόχου, που θα τους άφηνε στην αιωνιότητα. Αυτός λοιπόν που δημιουργούσε την ανώτερη δύναμη, είναι φυσικό στο μυαλό όσων έζησαν το θαύμα, να ξεφεύγει από τα όρια του κοινού θνητού.
Το να κατακτάς κάτι σπουδαίο με την εθνική σου ομάδα δεν μπορεί να συγκριθεί με ό,τι και αν πετύχεις σε συλλογικό επίπεδο. Ειδικά όταν πρόκειται για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η συγκεκριμένη διοργάνωση δεν αφορά μόνο όσους παρακολουθούν το άθλημα στην καθημερινότητα τους, αφορά όλο τον κόσμο. Μια νοκ άουτ μάχη Μουντιάλ αφορά όλο το έθνος, το παρακολουθούν οικογένειες με ένα ιερό φανατισμό. Την στιγμή που δίνει μάχη η χώρα σου, μαζί με τους ποδοσφαιριστές, συμπαραστέκεται όλο το έθνος.
ΠΗΡΕ ΡΕΒΑΝΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΧΑΜΕΝΟ ΠΟΛΕΜΟΤον Μαραντόνα τον είδαν να χάνει την μάχη το 1982 αμέσως μετά τις συνέπειες που είχε αφήσει στην πατρίδα τους, ο Πόλεμος των Φώκλαντ και τέσσερα χρόνια αργότερα, πήραν στο γήπεδο της δικιά τους ρεβάνς. Είναι αδιανόητο, αλλά ο Μαραντόνα έβαλε το καλύτερο γκολ που έχουμε δει σε παγκόσμιο κύπελλο και το γκολ που έχει συζητηθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, απέναντι στους Άγγλους. Σε έναν αγώνα που για το λαό της Αργεντινής ήταν κάτι πολύ περισσότερο από ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι, χωρίς καμία υπερβολή, ήταν η ρεβάνς ενός χαμένου πολέμου.
Η Αργεντινή το 1982 παρέδωσε τα νησιά Φώκλαντ στους Άγγλους, τέσσερα χρόνια αργότερα τους απέκλεισε από το Μουντιάλ, με έναν τρόπο που δεν θα ξεχάσουν ποτέ και αυτό το παιχνίδι, ο Μαραντόνα το κέρδισε μόνος του. Δεν υπάρχουν ομαδικές ενέργειες στα δύο τέρματα. Χρησιμοποίησε την πονηριά του, το ταπεραμέντο του στο "χέρι του Θεού", πήρε την μπάλα και πέρασε όλους τους Άγγλους στο δεύτερο τέρμα.
Αν αυτή η ιστορία γραφόταν σε σενάριο, την ώρα που θα τελείωνε η ταινία, θα είχαμε την αίσθηση πως υπήρχε μία υπερβολή, δεν μπορεί σε ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι να γίνουν τόσο πολλά πράγματα, να υπάρξουν συναισθήματα και μία επικράτηση που ξεπερνά σημαντικά το μέγεθος του αθλητισμού.
ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΘΕΟΑυτή είναι και η μαγεία του αθλητισμού που σε μεγαλύτερο βαθμό μπορεί να την προσφέρει το ποδόσφαιρο και ειδικά εκείνη την εποχή, που ήταν ένα καθαρά λαϊκό άθλημα.
Σε μία εποχή που αρκούσαν τρία παιδιά, ένα κουτάκι κόκα κόλας, δύο πέτρες και ένας μικρός χώρος τσιμέντου για να νιώσεις την απόλυτη ηδονή. Να ματώσεις τα πόδια σου, να χτυπηθείς, να χτυπήσεις, να κερδίσεις, να χάσεις, να γεμίσεις με βρώμα και να πας σπίτι σου γεμάτος από συναίσθημα, γνωρίζοντας πως σε περιμένει η κατσάδα της μάνας σου.
Αυτήν την εποχή δεν μπορούσε να την ενσαρκώσει κανένας καλύτερα, από τον Ντιέγκο Μαραντόνα.
Ασφαλώς και η κατάκτηση του Μουντιάλ ήταν η αφετηρία, είναι το γεγονός που έκανε τον κόσμο να καταλάβει πως εδώ υπάρχει μία ιστορία που αφορά κάτι περισσότερο από έναν ποδοσφαιριστή.
Πέρα από τις ποδοσφαιρικές του ικανότητες, ο Μαραντόνα ήταν ένας άνθρωπος που πλημμύριζε από συναίσθημα, πάθος, ήταν γεννημένος επαναστάτης, οι επιτυχίες του είχαν πολιτική υπόσταση και ταυτόχρονα ήταν και αυτοκαταστροφικός.
Χαρακτηριστικά που είχαν δώσει οι Αρχαίοι Έλληνες στους θεούς που δημιούργησαν από την φαντασία τους, ο Μαραντόνα τα είχε όλα ανεπτυγμένα. Ήταν λες και ενσάρκωσε την φαντασία των ποδοσφαιρόφιλων, σαν το ποδόσφαιρο να δημιούργησε τον δικό του θεό.
ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΕΙΧΑΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗΟι επιτυχίες του είχαν πολιτική υπόσταση. Το 1986 κατέκτησε το Μουντιάλ με την Αργεντινή ενώ βρισκόταν στην καλύτερη του αγωνιστική κατάσταση. Το 1990 δεν ήταν ο ίδιος. Η προσωπικότητα του όμως ήταν τόσο έντονη που, παρότι μπορούσε να κάνει πολύ λιγότερα πράγματα στο γήπεδο, έφθανε για να πάει την χώρα του στον τελικό και για να διχάσει ολόκληρη την Ιταλία.
Βλέπετε, οι επιτυχίες του είχαν κάτι το ξεχωριστό. Δεν μεγάλωσε ο μύθος του επειδή έφτιαξε εντυπωσιακά στατιστικά, επειδή έσπασε τα κοντέρ με τα τέρματα που σημείωσε. Αξεπέραστος στις μνήμες του κόσμου έμεινε για το μέγεθος των επιτυχιών που πέτυχε. Πέρα από τον τρόπο που κατάκτησε το Μουντιάλ, τον γιγάντωσε που δεν πέτυχε, όπως όλοι οι μεγάλοι ποδοσφαιριστές, σε κάποιον πλούσιο σύλλογο.
Ο κόσμος έβλεπε πως ό,τι αντιπροσώπευε ο τρόπος ζωής, η κουλτούρα, οι θέσεις του Μαραντόνα, γινόταν πράξη και στους αγωνιστικούς χώρους. Πήγε στην φτωχή πόλη της Νάπολι, που δεν την υπολόγιζε κανένας στην Ιταλία, τους υποσχέθηκε πως θα τους κάνει πρωταθλητές και τήρησε την υπόσχεση του. Έδωσε χρόνια χαράς, έδωσε υπόσταση σε έναν ταλαιπωρημένο φτωχό κόσμο, που είχε συνηθίσει να είναι στο περιθώριο.
ΕΚΑΝΕ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΔεν κατέκτησε απλά τίτλους με τη Ρεάλ, την Μπαρτσελόνα, τη Γιουβέντους, τη Μίλαν. Ο τρόπος που διάλεξε και κατάφερε να πετύχει ήταν μοναδικός. Είχε έναν δικό του μαγικό τρόπο οι επιτυχίες του να ξεπερνούν τον αθλητισμό, είχαν τεράστια κοινωνική επίπτωση, ήταν πολιτικές πράξεις, με συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ο Μαραντόνα σού άφηνε την αίσθηση πως δεν έπαιρνε απλά το Μουντιάλ, το πρωτάθλημα Ιταλίας το Κύπελλο UEFA. Έκανε επανάσταση.
Με τη διαδρομή του εκτός των γραμμών του γηπέδου, ενίσχυε τον μύθο του. Δεν έκανε ποτέ ζωή αθλητή, έμοιαζε περισσότερο με πολιτικοποιημένο ροκ σταρ της εποχής.
Στενός φίλος του Φιντέλ Κάστρο, επαναστάτης, αλλά και ταυτόχρονα είχε δημιουργήσει φιλικές σχέσεις με τον Εσκομπάρ. Ο καλύτερος ποδοσφαιριστής όλων, αλλά και εθισμένος στα ναρκωτικά. Όλα αυτά δεν κολλούσαν, όμως στην περίπτωση του Μαραντόνα με έναν μαγικό τρόπο, έδεναν απόλυτα μεταξύ τους.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣΕ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΥΘΕΝΑΤα πάθη του τον έκαναν να μην έχει τη διάρκεια στους αγωνιστικούς χώρους που θα μπορούσε, μας στέρησε ποδοσφαιρικό χρόνο από τον Μαραντόνα, καθώς οι τεχνοκράτες του ποδοσφαίρου τον τιμώρησαν, όχι όμως ο απλός κόσμος.
Ο κόσμος τον αγάπησε ακόμα περισσότερο, δέθηκε μαζί του, γιατί τον βρήκε ανθρώπινο, γήινο. Λατρεύτηκε από όλους, αλλά ο ίδιος με την πορεία του, πάντοτε έδειχνε πως απευθύνεται, πως αγωνίζεται για τον φτωχό για τον αδικημένο.
Ο Ντιέγκο Μαραντόνα ήταν ένας άνθρωπος γεμάτος πάθος και πάθη, ήταν πολύ ανθρώπινος, πλημμύριζε από συναίσθημα, δημιουργούσε μία ξεχωριστή μαγεία.
Είχε μία ικανότητα να πιάνει τον ρυθμό, την ενέργεια, να δημιουργεί συναίσθημα από το πουθενά.
Με το που άκουγε μουσική, το σώμα του ήταν αδύνατον να μην ακολουθήσει τον ρυθμό. Ήξερε να δημιουργεί ρυθμό και ο ίδιος, ακόμα και όταν τελείωσε το ποδόσφαιρο, αρκούσε απλά να βγει σε ένα μπαλκόνι. Είχε τον τρόπο του, να δημιουργεί μία μοναδική ατμόσφαιρα, λες και διεύθυνε ορχήστρα.
Ο κόσμος να τραγουδά για χάρη του και ο ίδιος να πιάνει τον παλμό και να δημιουργεί από το πουθενά πάθος, μία ατμόσφαιρα μοναδική, που κανένας άλλος δεν μπορούσε να την χτίσει από το πουθενά. Όμως τα τραγούδια του Μαραντόνα δεν ήταν κενά, δεν ήταν απλά στίχοι, είχαν συναίσθημα, γέμιζαν με μνήμες από μία ιδιαίτερη εποχή, που κατάφερε ο ίδιος να αφήσει το σημάδι του, όσο ελάχιστοι.
ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΘΕΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝΗ συζήτηση για το ποιος είναι ο καλύτερος όλων των εποχών υπάρχει για όλα τα αθλήματα, είναι από την φύση της εντελώς λανθασμένη, όμως δεν θα τελειώσει ποτέ.
Στην πράξη δεν μπορείς να κάνεις σύγκριση μεταξύ διαφορετικών εποχών, τα αθλήματα αλλάζουν εξελίσσονται. Το μοναδικό κριτήριο μπορεί να είναι η αίσθηση που έχει αφήσει ο κάθε αθλητής στην εποχή του, το συναίσθημα το οποίο δημιούργησε, το αποτύπωμα που άφησε. Ο Μαραντόνα είχε μία διαφορετική πορεία από όλους, είναι πάνω από όλους, γιατί δεν μπορεί να συγκριθεί με κανέναν. Κανένας δεν έχει το ειδικό βάρος για να κάτσει δίπλα του στη ζυγαριά.
Ο Μαραντόνα είχε μία διαφορετική πορεία από όλους, είναι πάνω από όλους, γιατί δεν μπορεί να συγκριθεί με κανέναν. Κανένας δεν έχει το ειδικό βάρος για να κάτσει δίπλα του στη ζυγαριά. Στην ιστορία του ποδοσφαίρου δεν έμεινε για τα γκολ που πέτυχε, για τα προσωπικά του επιτεύγματα, αλλά για το συναίσθημα που δημιούργησε. Ο Μαραντόνα δεν έπαιξε απλά ποδόσφαιρο, έκανε επανάσταση.
Πηγή: Βαγγέλης Πρωτοπαπάς /sport24.gr
sport
Αυτό το φθινόπωρο, πήρε δυο από τους "σημαντικούς άλλους" φίλους. Κρίμα...
Δυο από καρδιάς κείμενα για το "Καλό κατευόδιο''. Το πρώτο για τον Αδερφό Διονύση Γεωργόπουλο....
17 Νοέμβρη σήμερα και ξαναθυμόμαστε μία από τις παραμέτρους εκείνης της ιστορικής περιόδου. Επισκεπτόμαστε μέσω 40 διαφανειών το χώρο που στεγάζονταν το ΕΑΤ-ΕΣΑ (Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας) όπου ήταν τόπος βασανιστηρίων. Το σώμα αυτό είχε ιδρυθεί το 1951 και έφτασε να αριθμεί επί δικτατορίας περίπου 20.000 άνδρες. Φυλάκισε, εξόρισε, βασάνισε, πλήθος δημοκρατικών πολιτών.
Ανεβαίνοντας την λεωφόρο της Βασιλίσσης Σοφίας με κατεύθυνση προς Κηφισιά, στα αριστερά μας, πριν από το Μέγαρο Μουσικής, συναντάμε το Πάρκο Ελευθερίας και το άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου.Ανεβαίνοντας την οδό Ευζώνων που βρίσκεται αριστερά του πάρκου και πίσω από το Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, ένα μικρό σύμπλεγμα κτηρίων που σήμερα ανήκει στον Δήμο Αθηναίων, κρύβει μια από τις πιο σκοτεινές και μαύρες σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας.
Σε αυτόν τον χώρο λοιπόν υπήρξε το αρχηγείο της δολοφονικής ΕΑΤ-ΕΣΑ που δημιουργήθηκε αμέσως μετά τον Εμφύλιο το 1951.Τα αρχικά της σήμαιναν ¨Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα¨ της ¨Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας¨ και υπήρξε η μυστική αστυνομία και το βασικό τμήμα ασφάλειας κατά την περίοδο της δικτατορίας των Συνταγματαρχών από το 1967 μέχρι το 1974.Η ΕΣΑ λειτουργούσε στην αρχή σαν τμήμα αστυνόμευσης του Στρατού Ξηράς, ενώ μέχρι πριν την ίδρυση της τα καθήκοντα αυτά ασκούσε η Χωροφυλακή. Οι αντρες της ΕΣΑ φορούσαν, αλλά και φοράνε, μετά την πτώση της Χούντας και την αλλαγή του ονόματος της από τον Ευ. Αβέρωφ σε Στρατονομία, χαρακτηριστική στολή με γαλάζιο πηλίκιο και λευκά περιβραχιόνια ενώ φέρουν μεγάλα ξύλινα γκλομπς.
Σχεδιάγραμμα των εγκαταστάσεων του ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Σήμερα στο χώρο (βρίσκεται, όπως είπαμε, στην πλατεία Ελευθερίας, κοντά στο σταθμό του μετρό «Μέγαρο Μουσικής») στεγάζονται τα γραφεία του ΣΦΕΑ (Σύλλογος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967 – 1974), ενώ είναι και χώρος ιστορικής μνήμης τον οποίο επισκέπτονται αρκετοί είτε κατά μόνας, είτε με οργάνωση συλλογικών επισκέψεων.
Στο χώρο των βασανιστηρίων χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση του Σπύρου Μουστακλή, αξιωματικού του ελληνικού στρατού με αντιδικτατορική δράση, ο οποίος συνεπεία των βασανιστηρίων του ΕΑΤ-ΕΣΑ έμεινε επί δύο χρόνια παράλυτος και δεν κατάφερε ποτέ να ξαναμιλήσει.
Στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές ο Τζο Μπάιντεν κέρδισε τη λαϊκή ψήφο με διαφορά περίπου 4 εκατομμυρίων ψήφων, που είναι περίπου 3%. Η διαφορά αυτή είναι μικρότερη από ότι πρόβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, με αποτέλεσμα η νίκη του Μπάιντεν στο εκλεκτορικό κολλέγιο να αργήσει να οριστικοποιηθεί.
Η εκλογή ήταν ουσιαστικά δημοψήφισμα για την προεδρία Τραμπ. Ένα 51% του αμερικανικού λαού ψήφισε εναντίον του Τραμπ και σχεδόν παρεμπιπτόντως υποστήριξε τον Μπάιντεν. Η κινητοποίηση εναντίον του Τραμπ ήταν εντυπωσιακή. Ο Μπάιντεν πήρε 74 εκατομμύρια ψήφους έναντι 66 εκατομμυρίων που πήρε η Χίλαρι Κλίντον το 2016.
Αυτό που δεν έπιασαν οι δημοσκοπήσεις όμως ήταν, ότι εντυπωσιακή κινητοποίηση υπήρξε και από την πλευρά του προέδρου Τραμπ, που φέτος πήρε 70 εκατομμύρια ψήφους έναντι 63 εκατομμυρίων το 2016. Ο Τραμπ κατάφερε μάλιστα να βελτιώσει κάπως τα χαμηλά ποσοστά του μεταξύ των μαύρων ανδρών, που ψήφισαν υπέρ του Ομπάμα το 2012 κατά 95% και κατά 80% υπέρ του Μπάιντεν φέτος.
Ο σημαντικότερος παράγοντας για τις απροσδόκητα καλές επιδόσεις του Τραμπ, ήταν η πολύ καλή κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας πριν την πανδημία, που του πίστωναν απόλυτες πλειοψηφίες στις δημοσκοπήσεις. Ως εκ τούτου, πολλοί Αμερικανοί ψήφισαν τον Τραμπ θεωρώντας ότι είναι ικανότερος να επιφέρει ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας μετά την πανδημία.
Άλλος παράγοντας υπέρ του Τραμπ ήταν οι ταραχές το καλοκαίρι φέτος και η ρητορική πολλών αριστερών δημοκρατικών υπέρ της μείωσης της χρηματοδότησης της αστυνομίας. Παρόλο που ο Μπάιντεν διαφώνησε με τη στάση αυτή, ο Τραμπ ανέπτυξε πιο έντονη ρητορική υπέρ του νόμου και της τάξης.
Επιπλέον, ο Τραμπ κατάφερε να μαγνητίσει σημαντικά τμήματα της αμερικανικής κοινωνίας, ιδίως τους χαμένους της παγκοσμιοποίησης, που πριν το 2016 δεν εκφράζονταν από κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα, καθώς ταυτίζονταν με το ελεύθερο εμπόριο. Στις περιοδείες του ο Τραμπ γέμιζε στάδια με δεκάδες χιλιάδες οπαδούς, που φώναζαν μαζικά «σε αγαπάμε», γεγονός ασυνήθιστο στην αμερικανική πολιτική κατά τις πρόσφατες δεκαετίες με εξαίρεση τον Ομπάμα το 2008.
Είναι αξιοσημείωτο, ότι ενώ οι εθνικές δημοσκοπήσεις υποεκτίμησαν τα ρεύματα στην αμερικανική κοινωνία υπέρ του Τραμπ, εταιρείες δημοσκοπήσεων μικρότερης εμβέλειας που λειτουργούν σε επίπεδο πολιτειών ή μητροπολιτικών περιοχών υπήρξαν πιο ακριβείς.
Στη Φλόριντα, για παράδειγμα, οι τοπικές εταιρείες δημοσκοπήσεων έπιασαν πιο καλά την τάση των Κουβανοαμερικανών υπέρ του Τραμπ λόγω της διαφωνίας τους με την εξομάλυνση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κούβα επί Ομπάμα. Υπό αυτό το φως ήταν σοβαρό λάθος της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν να στείλει τον Ομπάμα λίγο πριν τις εκλογές να βγάλει λόγο στο Μαιάμι-Ντέιντ, που έχει μεγάλες συγκεντρώσεις Κουβανοαμερικανών. Ο Τραμπ φέτος κέρδισε την Φλόριντα με 51% έναντι 47,9% του Μπάιντεν, ενώ το 2016 την είχε κερδίσει πιο οριακά με 49% έναντι 47,8% της Κλίντον.
Το αποτέλεσμα των φετινών εκλογών προκάλεσε σοκ στους κεντροαριστερούς φιλελεύθερους, οι οποίοι περίμεναν σύμφωνα με τις εθνικές δημοσκοπήσεις ένα σαρωτικό «μπλε κύμα» (παραδόξως στις ΗΠΑ κατά τον 21ο αιώνα κόκκινο είναι το χρώμα των ρεπουμπλικανών και μπλε των δημοκρατικών). Αντί αυτού, οι ρεπουμπλικανοί διαφαίνεται ότι θα διατηρήσουν οριακά τον έλεγχο της Γερουσίας. Οι δημοκρατικοί θα διατηρήσουν τον έλεγχο της Βουλής τον Αντιπροσώπων, με μειωμένη όμως πλειοψηφία.
Η μεικτή εικόνα των εκλογών φαίνεται και σε χαμηλότερα επίπεδα. Ο Μπάιντεν πήρε την Καλιφόρνια με 65%. Παρόλα αυτά, οι Καλιφορνέζοι απέρριψαν δημοψήφισμα, που θα επέτρεπε να γίνονται διακρίσεις σε δημόσιους διορισμούς και σε πανεπιστήμια προς όφελος των μαύρων και άλλων μειονοτήτων. Ο λαός της Καλιφόρνιας επέμεινε στην επιλογή της αξιοκρατίας χωρίς διακρίσεις, που είχε υπερψηφίσει πριν από δυόμιση δεκαετίες.
Ήδη ο πρόεδρος Τραμπ έχει ξεκινήσει διώξεις σε πολιτειακά δικαστήρια ενάντια στην εκλογική διαδικασία και έχει υιοθετήσει αχαλίνωτη ρητορική περί μαζικής νοθείας και διαφθοράς. Οι καταγγελίες έχουν απορριφθεί από τις ειδήσεις όλων των σημαντικών καναλιών, συμπεριλαμβανομένου και του δεξιού FoxNews (σε αντίθεση με τους σχολιαστές του καναλιού αυτού, που είναι απροκάλυπτα προπαγανδιστές υπέρ του Τραμπ, οι ειδήσεις του είναι επαγγελματικές και αμερόληπτες).
Το πιθανότερο επομένως είναι οι προσφυγές του Τραμπ στα πολιτειακά δικαστήρια να αποτύχουν. Στη συνέχεια ο Τραμπ θα προσφύγει στα ομοσπονδιακά δικαστήρια με τελικό προορισμό το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, στο οποίο έχει διορίσει τρία από τα εννέα μέλη του, ενώ άλλα τρία διορίσθηκαν από άλλους ρεπουμπλικανούς προέδρους. Παρόλα αυτά το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ θα εφαρμόσει το δίκαιο των ΗΠΑ αδέκαστα. Ο Νίξον είχε διορίσει τέσσερα μέλη του Ανώατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, που ωστόσο ψήφισε εννέα προς μηδέν για να τον αναγκάσει να παραδώσει τις μαγνητοταινίες περί Ουάτεργκεϊτ που οδήγησαν στην παραίτησή του.
Η βαθιά πολωμένη αμερικανική κοινωνία χρειάζεται μία περίοδο ηρεμίας και συναινετικής πολιτικής μεταξύ των δύο κομμάτων.Ο κεντρώος Μπάιντεν είχε παραδόσεις στη Γερουσία ως γεφυροποιός που συνεργαζόταν καλά με τους ρεπουμπλικανούς συναδέλφους του. Ως πρόεδρος θα πρέπει να αξιοποιήσει αυτές τις παλιές τέχνες του για να βοηθήσει στην επούλωση των πληγών που αφήνει πίσω της η ταραχώδης προεδρία Τραμπ.
«Σήμερα πέθανε η μαμά. Ή ίσως χθες, δεν ξέρω. Μου ήρθε ένα τηλεγράφημα από το άσυλο. ‘’Μητέρα απεβίωσε. Κηδεία αύριο. Θερμά συλλυπητήρια’’. Αυτό δε σημαίνει τίποτα. Μπορεί να ήταν χθες». Στην παγκόσμια ιστορία της λογοτεχνίας κανένα βιβλίο (με μοναδική εξαίρεση, ίσως, Το Υπόγειο του Ντοστογιέφσκι) δεν έχει να επιδείξει μια πρώτη φράση τόσο ξερή και παγωμένη όσο αυτή με την οποία ο Αλμπέρ Καμί ξεκινά το περίφημο έργο του Ο Ξένος. Δημοσιευμένο το 1942, μέσα στην καρδιά του πολέμου και της ναζιστικής κατοχής στη Γαλλία, όταν ο Καμύ δεν έχει ακόμα κλείσει τα 29 του χρόνια, το βιβλίο αυτό θα προκαλέσει μία αίσθηση εντελώς απρόβλεπτη για μια περίοδο που είναι απολύτως σημαδεμένη από κάτι άλλο. Ο Ξένος δε μιλά για τον πόλεμο, δε μιλά για τον φασισμό, δε μιλά για την αντιναζιστική αντίσταση -στην οποία ο Καμί παίζει έναν εντελώς εξέχοντα ρόλο, όντας ο διευθυντής της σημαντικότερης παράνομης αντιφασιστικής εφημερίδας Le Combat. Μιλά για την αμηχανία με την οποία ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τη συνθήκη της ύπαρξης, την απορία και την αδράνεια την οποία αντιπαρατάσσει στη ματαιότητα των νοημάτων σε μια θνητή ζωή και τη μεταμόρφωση αυτής της ματαιότητας στο απόλυτο νόημα από τη στιγμή που ο άνθρωπος θα αποκτήσει συνείδηση αυτής της θνητότητας και θα αφοσιωθεί σε αυτήν. Η έννοια της «καταδίκης», η οποία είναι οικεία στον στοχασμό των ανθρώπων που ζουν πριν, μέσα και αμέσως μετά τον πόλεμο, αποκτά στον Καμί την πιο απλή και άμεση μορφή της: ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος σε θάνατο επειδή ζει. Πρέπει να συμφιλιωθεί με αυτή τη συνθήκη, όχι για να παραμείνει μοιρολατρικά αδρανής, αλλά για να δράσει. Στον Ξένο, ο ήρωας του βιβλίου, ο Μερσώ, καταδικάζεται σε θάνατο όχι για το έγκλημα που έχει διαπράξει (να δολοφονήσει έναν Άραβα), αλλά για όλα τα συναισθήματά του που συνδέονται με τα σωματικά του: γιατί ζεστάθηκε, γιατί τον χτύπησε ο ήλιος, γιατί ερωτεύτηκε, γιατί κολύμπησε. Όλα αυτά τον οδηγούν στον θάνατο.
Ακριβώς τις ίδιες μέρες με τον Ξένο, ο Καμί κυκλοφορεί ακόμα ένα βιβλίο. Πρόκειται για το δοκιμιακό και φιλοσοφικό δίδυμο αδελφάκι του, τον Μύθο του Σίσυφου, στον οποίον αναλύεται η αντίληψη αυτή που περιγράφεται λογοτεχνικά στον Ξένο. Εκεί αναπτύσσει την θεωρία του για το παράλογο, το οποίο, όπως γράφει, αναδύεται μέσα από τον διχασμό ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο του, από την αντίφαση που γεννιέται ανάμεσα στις μεταφυσικές ερωτήσεις που θέτει ο άνθρωπος και την επίμονη σιωπή του κόσμου. Για τον Καμί αυτή η αίσθηση του παραλόγου είναι θετική, αξιώνει να την αντιμετωπίσουμε με ηρεμία. Η αντίφαση που γεννιέται ανάμεσα στην έλλειψη λογικής του κόσμου και τη διαύγεια την οποία απαιτεί ο άνθρωπος είναι κατά την αντίληψή του το αυθεντικό συναίσθημα του ανθρώπου, το οποίο μετατρέπει σε δράση. Με τη θέση του αυτή ο Καμί προκαλεί τον ενθουσιασμό των υπαρξιστών που υποστηρίζουν ανάλογες θέσεις, καλώντας τον άνθρωπο να αναλάβει τις ευθύνες του σε ένα σύμπαν χωρίς Θεό. Η προσέγγιση αυτή θα γεννήσει αρχικά μια φιλία ανάμεσα στον Καμί και τον πάπα του υπαρξισμού Ζαν-Πωλ Σαρτρ, η οποία θα περάσει διάφορα στάδια, θα γεννήσει την ενόχληση του Σαρτρ όταν ο Καμία θα αρνηθεί επίμονα να ενταχθεί στον κύκλο των υπαρξιστών και θα καταλήξει σε μια ανειρήνευτη εχθρότητα 10 χρόνια αργότερα.
Ο καβγάς ανάμεσα στον Σαρτρ και τον Καμί είναι πάνω από όλα μια διαφορά ήθους. Και αυτή δεν είναι καθόλου ανεξάρτητη από τη χαώδη διαφορά καταγωγής των δύο ανδρών. Συμπυκνωμένη στο γεγονός ότι ο Καμί προσέγγιζε τον αναρχισμό και ειδικά την αναρχοσυνδικαλιστική σκέψη, τη στιγμή που ο Σαρτρ δήλωνε οπαδός του μαρξιστικού σοσιαλισμού και της Σοβιετικής Ένωσης, ανάγεται στην πραγματικότητα ότι απέναντι στον ακαδημαϊσμό και τον ελιτισμό του φιλοσόφου των καφέ της Μονμάρτης, ο Καμί είχε να αντιπαραβάλει μία εντελώς προλεταριακή καταγωγή, από την οποία προερχόταν μια αίσθηση της ελευθερίας και του ανθρωπισμού πολύ πιο βιωματική από την καθέδρας εικόνα του εχθραδερφού του.
Ο Καμί γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1913 στο Μοντοβί (σημερινό Ντρεάν) της Αλγερίας. Αποτελούσε μέρος της ευρωπαϊκής και δη της γαλλόφωνης κοινότητας της Αλγερίας, η οποία αποτελούσε τότε μέλος της γαλλικής επικράτειας, μη θεωρούμενη καν αποικία, μετά από αιώνες γαλλικής κατοχής. Οι ευρωπαίοι κάτοικοι της Αλγερίας δεν ήταν ιδιαίτερα πλούσιοι, ήταν στην πλειονότητά τους πληθυσμοί που μετανάστευσαν -ίσως κάποιες γενιές πριν- στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν γη και να ζήσουν με στοιχειώδη οικονομική ασφάλεια. Ο πατέρας του Καμί ήταν εργάτης σε οινοποιείο. Σκοτώθηκε σε ηλικία 29 ετών στη μάχη του Μάρνη, μία από τις πιο πολύνεκρες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο Αλμπέρ ήταν ενός έτους. Στο τελευταίο ανολοκλήρωτο βιβλίο του Ο πρώτος άνθρωπος, ο Καμί αναφέρεται στην επίσκεψή του στον τάφο του πατέρα του σε μεγάλη ηλικία και το ιδιότυπο συναίσθημα που ένιωσε όταν διαπίστωσε ότι ήταν ήδη πιο μεγάλος από όσο είχε ποτέ υπάρξει ο πατέρας του. Η μητέρα του ήταν ισπανικής καταγωγής, εργαζόταν ως πλύστρα για να ζήσει και μιλούσε ελάχιστα γαλλικά. Έχοντας αποκτήσει ως πρώτη γλώσσα τα γαλλικά ο Αλμπέρ, είχε δυσκολία να επικοινωνήσει με τη μάνα του μέχρι να μάθει να συνεννοείται στα ισπανικά και στα αραβικά. Οι μεγάλες σιωπές που αντάλλασσε με τη μάνα του, επανέρχεται συχνά ως θέμα στα βιβλία του, ήδη από τον Ξένο και ψυχαναλυτικά συνδέονται με την σιωπή του κόσμου απέναντι στα ανθρώπινα ερωτήματα που αποτελεί την πρώτη ένδειξη του έργου του.
Προορισμένος να εγκαταλείψει το σχολείο πολύ νωρίς, ο Καμί θα έχει την τύχη να αποτελέσει το αντικείμενο της προσοχής κάποιων δασκάλων και καθηγητών του που θα εντυπωσιαστούν από την ευφυία του και θα δραστηριοποιηθούν για να συνεχίσει τις σπουδές του. Αρωγός σε αυτό θα υπάρξει και θείος του Γκιστάβ Ακό, αναρχικός και χασάπης στο επάγγελμα, ο οποίος θα πάρει τον Αλμπέρ μαζί του στο Αλγέρι και θα χρηματοδοτήσει ουσιαστικά της σπουδές του. Ο Καμί έλεγε για τον Ακό ότι χρωστά πολλά σε αυτόν για τις αντιλήψεις του και τον περιέγραφε ως «ένα μείγμα Μπακούνιν και Βολτέρου» -ένας χαρακτηρισμός πάντως που θα ταίριαζε πολύ στον ίδιο.
Στη δεκαετία του ’30 ο Καμί ασχολείται με το θέατρο και το ποδόσφαιρο, τα οποία μετατρέπονται στα δύο μεγάλα πάθη του. Αγωνίζεται στην τοπική ομάδα στη θέση του τερματοφύλακα, εξαιρετικά ενδεικτική μιας μοναχικής πορείας που πάντα διένυε ο Καμί μέσα σε συλλογικές καταστάσεις και διεκδικήσεις. Θα πει άλλωστε αργότερα ότι «οφείλει στο ποδόσφαιρο όσα πράγματα γνωρίζει σχετικά με την ηθική». Προσβάλλεται από φυματίωση, ασθένεια πολύ διαδεδομένη την εποχή εκείνη, και δεν καταφέρνει να τελειώσει τις πανεπιστημιακές σπουδές του, αναγκαζόμενος να νοσηλευτεί τις μέρες των τελικών εξετάσεων. Δημιουργεί το «Θέατρο της Εργασίας» και για ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα οργανωθεί στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, ως υπεύθυνος διαφώτισης των αραβικών πληθυσμών. Θα υποστηρίξει τότε τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της Αλγερίας σε αντίθεση με το Κομμουνιστικό Κόμμα που παραμένει θιασώτης της «Γαλλικής Αλγερίας», θα συγκρουστεί μαζί του και θα αποχωρήσει. Είναι όμως μόνο η πρώτη από τις συγκρούσεις του με το κομμουνιστικό κίνημα, τον λενινισμό, τον σταλινισμό και τους οπαδούς της Σοβιετικής Ένωσης, των οποίων θα εξελιχθεί στην πορεία της ζωής του ένας παθιασμένος εχθρός.
Θα παρουσιάσει τα πρώτα του λογοτεχνικά έργα νωρίς. Το 1936, σε ηλικία 23 ετών, θα δημοσιεύσει τη σειρά διηγημάτων Από την καλή και την ανάποδη και θα ακολουθήσουν το θεατρικό έργο Καλιγούλας, το οποίο θα γράψει και θα σκηνοθετήσει ένα χρόνο αργότερα και το πεζογράφημα Οι γάμοι, πριν τη γερμανική εισβολή στη Γαλλία, την ένταξή του στην αντιφασιστική αντίσταση και την εκδοτική έκρηξη του Ξένου και του Μύθου του Σίσυφου. Ήδη σε αυτά τα πρώτα του έργα γίνεται φανερή η έλξη που του ασκούν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι έναντι των αφηρημένων ιδεών και ακόμη η σημασία που αποδίδει στις ζωντανές αισθήσεις του ανθρώπου, ως πηγή των επιλογών και της δράσης του.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής θα δημοσιεύει μια σειρά κειμένων στην εφημερίδα Le Combat, την οποία διευθύνει, που θα κυκλοφορήσουν όλα μαζί μετά την απελευθέρωση, το 1945, με τον γενικό τίτλο Γράμματα σε ένα φίλο Γερμανό. Σε αυτά θα αναγνωρίσει ότι ο ναζισμός είναι γέννημα του μηδενισμού ο οποίος κυριάρχησε στην ανθρωπότητα κατά τον Μεσοπόλεμο και στον οποίον πολλοί άνθρωποι, χωρίς να είναι φασίστες, αναγνώριζαν τον εαυτό τους. Θα αναζητήσει λοιπόν τη δυνατότητα υπέρβασης αυτού του συλλογικού μηδενισμού ως προϋπόθεση υπέρβασης της επέλασης των ολοκληρωτισμών και ειδικά της φασιστικής πανούκλας. Αναγνωρίζοντας στοιχεία αυτής της υπέρβασης στην αντιφασιστική πάλη των λαών και ομολογώντας ότι η ανθρωπότητα εξακολουθεί να βρίσκεται στην αναζήτηση μιας πιο συνεκτικής εναλλακτικής λύσης, θα ξεκινήσει να γράφει το μνημειώδες έργο του Η πανούκλα, που θα κυκλοφορήσει το 1947 και θα περιγράφει την αγωνιώδη προσπάθεια κάποιων ανθρώπων να διασώσουν ό,τι μπορούν μέσα σε μια πόλη που έχει προσβληθεί από την φονική επιδημία. Θεωρούμενη στην εποχή του ως μία κραυγή ενάντια στον πόλεμο και τον ναζισμό, Η πανούκλα είναι στην πράξη η πρώτη αναμέτρηση του Καμί με την ιδέα του μηδενισμού, η οποία αποτέλεσε για αυτόν σημείο εκκίνησης αλλά όχι κατάληξη.
Δύο θεατρικά έργα που θα την ακολουθήσου, Η κατάσταση πολιορκίας το 1948 και Οι δίκαιοι το 1949, θα αποκαλύψουν ότι ο Καμί αρχίζει να διερευνά την υπέρβαση του μηδενισμού στην ιδέα της εξέγερσης και των πολύ λεπτών ορίων της. Η αναζήτηση αυτή θα τον οδηγήσει το 1951 στο να δημοσιεύσει ένα βιβλίο στο οποίο θα παρουσιάσει ολοκληρωμένες τις πολιτικές και φιλοσοφικές του θέσεις, θα καθορίσει οριστικά την πολιτική του τοποθέτηση πλάι στους ελευθεριακούς και τους συνδικαλιστές και θα τον οδηγήσει σε ρήξη σχεδόν με το σύνολο της διανοητικής νομενκλατούρας της Γαλλίας του 1950. Πρόκειται για τον Εξεγερμένο άνθρωπο, βιβλίο που στα ελληνικά κυκλοφορεί -και στις δύο εκδόσεις του με τον οριακά αμφιλεγόμενο τίτλο Ο επαναστατημένος άνθρωπος. Καταγράφοντας την ιστορία της εξέγερσης και της εξεγερσιακής σκέψης στην τέχνη, την λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τελικά την πολιτική, ο Καμί αμφισβητεί ουσιωδώς το σύνολο της αστικής σκέψης, συμπεριλαμβανομένης της γαλλικής επανάστασης, αλλά και όσων αντιλήψεων θεωρεί ότι εκκινούν από την ίδια θέση με αυτήν. Ο Ρεμπό, ο Λωτρεαμόν, ο μαρκήσιος ντε Σαντ, ο Σεν-Ζιστ, ο Ρουσσό, ο Στίρνερ, ο Χέγκελ, οι Ιακωβίνοι, γίνονται αντικείμενο σκληρής κριτικής, ως προφήτες ενός νέου μηδενισμού, ο οποίος μπορεί να καταλήξει μέχρι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. «Όταν ο Άγγλος εισαγγελέας (σ.σ.: της Δίκης της Νυρεμβέργης) παρατηρεί ότι ‘’από το Mein Kampf ο δρόμος οδηγούσε κατευθείαν στους θαλάμους αερίων του Μαϊντάνεκ’’», γράφει, «θίγει το ουσιαστικό θέμα της δίκης, δηλαδή την ιστορική ευθύνη του δυτικού μηδενισμού, το μόνο εντούτοις θέμα που δεν συζητήθηκε στη Νυρεμβέργη για ευνόητους λόγους».
Όμως, ο Καμί δεν αρκείται σε αυτό. Στο ερευνητικό του πεδίο βρίσκονται επίσης ο Μαρξ, ο Λένιν και τα σοσιαλιστικά καθεστώτα, εκφράζοντας τη θέση ότι αποτελούν μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης στο ζήτημα του μηδενισμού. Ο Καμί χρεώνει στον μαρξισμό -ή στο κομμάτι του το οποίο χαρακτηρίζει «προφητεία», που διατηρεί για τον εαυτό της το συγκριτικό πλεονέκτημα του «αδύνατου της απόδειξης»- την βαθύτατα χριστιανική ιδέα ότι η ανθρώπινη ιστορία είναι αυστηρά ενιαία -χρησιμοποιώντας έναν αφορισμό του Καρλ Γιάσπερς. Η ιστορική σκέψη του χριστιανισμού και του μαρξισμού συμπίπτουν στην ανάγκη να δαμαστεί η φύση και την τελολογία. Κυρίως όμως στη μοιρολατρία, η οποία στον μαρξισμό συνίσταται στη δικαίωση της τάξης που εδραιώνεται στην εποχή της -ένα επαχθές δάνειο από τον Χέγκελ. «Το πιο εύγλωττο εγκώμιο του καπιταλισμού εκφράστηκε από τον μεγαλύτερο εχθρό του», γράφει ο Καμί για τον Μαρξ. Ο Μαρξ γίνεται εχθρός του καπιταλισμού μόνο όταν αυτός ξεπεραστεί παραγωγικά, οπότε και εμφανίζεται η αποστολή του προλεταριάτου που έχει χαρακτήρα ιερότητας. Η σύνδεση αυτών των δύο συνθηκών κάνει τον Καμί να χαρακτηρίσει τον Μαρξ «φορέα μιας ενεργητικής μοιρολατρίας».
Η προφητεία του Μαρξ, ταυτόχρονα αστική και επαναστατική, λέει ο Καμί, δεν δικαιώνεται. Στους μαρξιστές επαναστάτες λοιπόν, με πρώτο τον Λένιν, αφού αρνηθούν όπως ο δάσκαλός τους τη ζωντανή δυνατότητα των ίδιων των εργαζομένων να μετασχηματίσουν την κοινωνία, τον ρόλο εγγυητή της προφητείας θα αναλάβουν η αστυνομία και τα στρατόπεδα εργασίας. Το προλεταριακό κράτος το οποίο ο Λένιν είχε δηλώσει ότι θα τείνει προς εξαφάνιση, «εδώ και τριάντα χρόνια (…) δεν έδωσε κανένα σημάδι προοδευτικής αναιμίας», αντίθετα ολοένα και συγκροτεί τον εναλλακτικό «ιμπεριαλισμό της δικαιοσύνης». Όμως, λέει ο Καμί, «ο ιμπεριαλισμός δίκαιος ή μη, δεν έχει άλλο δρόμο πέρα από την ήττα ή την κυριαρχία». Ο μαρξιστικός κρατικός και εξουσιαστικός σοσιαλισμός παλεύει για την κυριαρχία του διαμέσου του κράτους και τελικά «πρέπει να σκοτωθεί κάθε ελευθερία για να κερδηθεί η Αυτοκρατορία και μια μέρα η Αυτοκρατορία θα είναι η ελευθερία» -το σοσιαλιστικό κράτος βασίζεται κι αυτός στην κύρια παραδοχή του ολοκληρωτισμού.
Ο Καμί καταλήγει στην πλήρη απόρριψη του κρατικού σοσιαλισμού και του μαρξισμού και την υποστήριξη του αναρχισμού και του επαναστατικού συνδικαλισμού, την σκέψη του μεσημεριού, όπως την αποκαλεί. Τάσσεται υπέρ της αέναης εξέγερσης και όχι της επανάστασης. «Τη μέρα που η επανάσταση των καισάρων επικράτησε έναντι του αναρχικού και συνδικαλιστικού πνεύματος, η επαναστατική σκέψη έχασε από μέσα της ένα αντίβαρο το οποίο δεν μπορούσε να στερηθεί χωρίς να καταρρεύσει […] Η ιστορία της Πρώτης Διεθνούς, όπου ο γερμανικός σοσιαλισμός αγωνίζεται συστηματικά ενάντια στην αναρχική σκέψη των Γάλλων, των Ισπανών και των Ιταλών, είναι η ιστορία της πάλης ανάμεσα στη γερμανική ιδεολογία και το μεσογειακό πνεύμα», γράφει.
Το βιβλίο προκαλεί σκάνδαλο στη δεξιά όπως και στην αριστερά. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας δεν δυσκολεύεται να τον κατηγορήσει ως πράκτορα του εχθρού, οι χριστιανοί διαμαρτύρονται, ο γαλλικός ρεπουμπλικανισμός είναι έξαλλος. Ο Μπρετόν, που δεν επέτρεπε σε κανέναν να αμφισβητεί τις υπερρεαλιστικές ρετσέτες, γράφει μια οργισμένη κριτική, υπερασπιζόμενος τον γαλλικό ρομαντισμό. Μόνο οι αναρχικοί, που έχουν αποκτήσει απρόσμενα έναν τόσο σπουδαίο σύμμαχο, καλοδέχονται το βιβλίο. Ο Γκαστόν Λεβάλ, σημαντικός αναρχοσυνδικαλιστής διανοούμενος θα απαντήσει σε ορισμένα σημεία που αφορούν τον Μπακούνιν και τη σχέση του με τον Νετσάγιεφ, όμως ο διάλογος με τον Καμί θα γίνει σε πολύ καλό κλίμα και θα καταλήξει στην ανοιχτή συνεργασία των δύο πλευρών.
Μένουν οι υπαρξιστές. Ρεύμα με το οποίο ο Καμί είχε γενικά καλές σχέσεις και το οποίο καθυστερούσε να εκφράσει άποψη για το βιβλίο. Όταν θα το κάνει, θα το κάνει όχι μέσω του ίδιου του Σαρτρ αλλά μέσω ενός αυλικού του του Φρανσίς Ζανσόν. Η κριτική θα είναι αρνητική. Ο Ζανσόν δεν θα συγχωρέσει στον Καμί ότι συγκρούεται με όλον τον υπέροχο φιλοσοφικό κόσμο που είχε αναδείξει τον Σαρτρ ως την ακαδημαϊκή του κορυφή. Ο Καμί θα αγνοήσει τον Ζανσόν και θα στείλει στο περιοδικό των υπαρξιστών, το Temps Modernes μια πολύ ειρωνική επιστολή που απευθύνεται στον Σαρτρ με την προσφώνηση «κύριε διευθυντή». Ο Σαρτρ θα απαντήσει και οι δύο άνδρες θα ξεκινήσουν μια αλληλογραφία που θα σφραγίσει την οριστική τους εχθρότητα. Ο Σαρτρ θα επιτιμήσει τον Καμί για την αναφορά του στα γκούλαγκ. Ο Καμί θα τον ρωτήσει αν αυτό σημαίνει ότι τα γκούλαγκ δεν υπάρχουν ή αν καλώς υπάρχουν. Ο Σαρτρ θα ανταπαντήσει ότι ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι των γκούλαγκ η αναφορά σε αυτά ρίχνει το ηθικό της εργατικής τάξης στη δύση και είναι από ιστορική σκοπιά αναποτελεσματική. Το ελευθεριακό ήθος του Καμί θα αγανακτήσει. Η εργατική τάξη στη δύση δε μπορεί να βασίζει το ηθικό της σε ψέματα και πρέπει η ίδια κιόλας να δράσει για να αποφύγει να ζήσει σε γκούλαγκ στο μέλλον. Και θα κλείσει με μια πολύ επιθετική αιχμή για την ανύπαρκτη δράση του Σαρτρ κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής: «Έχω βαρεθεί να δέχομαι μαθήματα αποτελεσματικότητας από ανθρώπους που στη ζωή τους στη σκοπιά της ιστορίας έστρεψαν μόνο την πολυθρόνα τους». Οι δύο άνδρες δεν θα ξαναμιλήσουν ποτέ, και η αντίθεσή τους, που ανάγεται στην αντίθεση ανάμεσα στον ακαδημαϊσμό και το βίωμα, ανάμεσα στην αφηρημένη ιδεολογία και τον συγκεκριμένο άνθρωπο θα μείνει εμβληματική. Θα θυμίσει σε αρκετά τη διαμάχη του Μαρξ με τον Μπακούνιν, ή για τους γαλλικούς κύκλους τη μεταγενέστερη διαμάχη ανάμεσα στους δύο εμβληματικότερους σκηνοθέτες του κινηματογράφου, τον Φρανσουά Τριφό και τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ.
Ο Καμί θα συνεχίσει μια μοναχική πορεία στην ελευθεριακή σκέψη, η οποία θα γίνει ακόμα πιο έντονη όταν θα αρνηθεί, όπως επιτάσσει η νέα κομμουνιστική μόδα της εποχής, να στηρίξει άνευ όρων την τυφλή τρομοκρατία του FLN στον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο της Αλγερίας. «Αυτή τη στιγμή στο Αλγέρι τοποθετούνται βόμβες σε λεωφορεία», θα πει. «Σε ένα από αυτά, ίσως βρίσκεται η μάνα μου. Αγαπώ τη δικαιοσύνη και θέλω να τη δω να επικρατεί. Αν όμως έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα στη δικαιοσύνη και τη μητέρα μου, θα επέλεγα τη μητέρα μου». Πολλοί εντελώς ανίδεοι με τη σκέψη του Καμί θα θεωρήσουν ότι η μητέρα του στην πραγματικότητα είναι η Γαλλία. Αγνοούν ότι ο Καμί, και σε αυτή τη διάσημη ρήση του, θέτει απλά σε προτεραιότητα τον πραγματικό συγκεκριμένο άνθρωπο έναντι των αφηρημένων ιδεών που τον συμπιέζουν και τον συνθλίβουν.
Θα αντιταχθεί σφόδρα στη σοβιετική καταστολή το 1953 στο Ανατολικό Βερολίνο και το 1956 στη Βουδαπέστη, θα αφιερώσει μεγάλο κομμάτι της ζωής του στην εναντίωση στην φασιστική Ισπανία του Φράνκο, συνεργαζόμενος με την ισπανική αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση CNT, και θα αρνηθεί μέχρι τέλους να υποστηρίξει κάποιο από τα δύο στρατόπεδα του ψυχρού πολέμου, επιμένοντας ότι «ούτε οι ΗΠΑ είναι ελεύθερες ούτε η Σοβιετική Ένωση σοσιαλιστική, όπως υποστηρίζουν». Θα πάρει πολλές πρωτοβουλίες στο πλευρό των κομμουνιστών που φυλακίζονται ή εκτελούνται στη δύση, αλλά πάντα με δική του πρωτοβουλία, χωρίς να συνυπογράφει τα κείμενα των κομμουνιστών λογοτεχνών.
Το 1956 θα τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ για τη Λογοτεχνία, στην εντυπωσιακά μικρή ηλικία των 43 ετών. Στο λόγο του στη Στοκχόλμη θα επαναλάβει τις ελευθεριακές του θέσεις για την τέχνη και τον άνθρωπο, όπως και για τον ρόλο του διανοούμενου να στέκεται μακριά από τις εξουσίες. Ένα χρόνο μετά θα δημοσιεύσει το πιο σπουδαίο ίσως πεζογράφημά του, την Πτώση, έναν σπαρακτικό ανατριχιαστικό μονόλογο ενός μεθυσμένου αστού μέσα σε ένα μπαρ. Καταλήγοντας σε έναν μελαγχολικό πεσιμισμό, ο Καμί θα κλείσει συμβολικά την παρουσία του στη λογοτεχνία με την συγκλονιστικά δημιουργικά απαισιόδοξη φράση: «Αλλά ας μην ανησυχούμε! Είναι πολύ αργά πλέον. Θα είναι πάντα πολύ αργά. Ευτυχώς!».
Γοητευτικός, απρόβλεπτος, ανθρωπιστής μέχρι τις πιο ακραίες συνέπειες, οπαδός της ελευθερίας χωρίς υποσημειώσεις, ο Καμί θα ζήσει μέχρι τέλους μια έντονη ζωή, που περιλαμβάνει πολύ θέατρο, πολλές σχέσεις και πάρα πολλές ανολοκλήρωτες σημειώσεις. Το 1959 θα αποσυρθεί για αρκετό καιρό στο σπίτι του στο Λιρμαρέν για να δουλέψει πάνω στο μυθιστόρημα «Ο πρώτος άνθρωπος». Λίγο μετά την πρωτοχρονιά του 1960 θα ετοιμαστεί για να επιστρέψει στο Παρίσι. Ο εκδότης του Μισέλ Γκαλιμάρ θα τον προτρέψει να ταξιδέψει με αυτοκίνητο, τα οποία ο Καμί φοβάται. Θα πειστεί και θα ταξιδέψει με το εισιτήριο του τρένου που δεν πήρε στην τσέπη. Στην περιοχή της Ιόν, το αμάξι θα προσκρούσει σε έναν πλάτανο και οι δύο άνδρες θα βρουν ταυτόχρονα τον θάνατο. Τα επόμενα χρόνια, ο Καμί θα αγαπηθεί από τους Γάλλους και τους Ευρωπαίους πολύ περισσότερο από τους αντιπάλους του και η ιδέα του για την ελευθερία και την ελευθερία της σκέψης θα γίνει σταδιακά μια κοινή παραδοχή. Ποτέ όμως πραγματικά εύκολη. Γιατί όπως έγραφε ο ίδιος, ό,τι κι αν συμβεί «για κάθε έναν που ζει μόνος του, χωρίς Θεό και χωρίς αφέντη, το βάρος των ημερών είναι ασήκωτο».
Γιάννης Ανδρουλιδάκης
Πηγή: alterthess.gr
